Ακολουθεί το πλήρες δημοσίευμα του 2022:
Στα άδυτα των Οθωμανικών Κωδικών
Για τη σπουδαιότητα των 129 «Κωδίκων της Μουφτείας Βέροιας» και την ιστορική αναγκαιότητα της μετάφρασής τους στα ελληνικά μιλά στην ΜτΚ ο ιστορικός ερευνητής της πόλης, κ. Παύλος Πυρινός. Στα 87 του χρόνια συνεχίζει αδιάκοπα και με μεθοδικότητα να ερευνά την ιστορία και την παράδοση της Βέροιας με μοναδικό σκοπό τη διάσωση και τη μεταλαμπάδευση των δεδομένων προηγούμενων αιώνων. Πρόκειται για κώδικες που είναι γραμμένοι με την παλαιότερη τουρκική γραφή αραβικών χαρακτήρων και περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία για την οικονομική, κοινωνική, εκπαιδευτική και πνευματική κατάσταση κατά την περίοδο 1602-1882 της οθωμανικής κυριαρχίας στη Μακεδονία και ειδικότερα στη Βέροια. Είναι κείμενα μοναδικής παλαιότητας και σπανιότητας που αφορούν στους οθωμανικούς χρόνους και κατά το τουρκικό χρονολόγιο περιλαμβάνουν τα έτη 1011-1308.
Ένας θεολόγος που μελετά την ιστορία
Ο 87χρονος κ. Παύλος Πυρινός εκπαιδευτικός, ιστορικός, ερευνητής και συγγραφέας ασχολείται διαχρονικά με τη διάσωση και ανάδειξη των παλαιών κωδικών στο ιστορικό κτίριο του Γενικού Αρχείου του Κράτους στην Βέροια. Από το 1973 έχει ξεκινήσει έναν ασταμάτητο και επίπονο αγώνα έρευνας σε αρχεία της πόλης για να βρεθεί μπροστά στον ιστορικό θησαυρό των Οθωμανικών Κωδικών.
«Στα λίγα κείμενα που έχουν μεταφραστεί κατά καιρούς προκύπτει η ακαταμάχητη δύναμη και ζωτικότητα του Μακεδονικού Ελληνισμού και ο διαρκής παλμός για εθνική χειραφέτηση. Ωστόσο, στα ιστορικά έγγραφα που παραμένουν στην αρχική τους μορφή, το περιεχόμενο τους παραμένει αναξιοποίητο από τη σύγχρονη ιστορική έρευνα, την ώρα που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη διατήρηση, την ταξινόμηση και την ανάδειξη του ιστορικού υλικού της περιοχής»
Μέχρι σήμερα υπάρχει πρόσβαση μόνο στο 12% περίπου των κειμένων που αποτελούν σημαντικά παράθυρα στο παρελθόν του καζά (επαρχία) της Καραφέριας (όταν η Βυζαντινή Βέροια διαδέχθηκε την Οθωμανική «Καρά Φεριέ» (Karaferye)).
Η περιπετειώδης διαδρομή του κιβωτίου γεμάτο αρχεία, γραφές και κείμενα
Συνάντηση Μητροπολίτη Βέροιας με τον Πρύτανη του ΑΠΘ
Το θέμα των Οθωμανικών Κωδικών απασχόλησε αποκλειστικά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προ ημερών μεταξύ του Μητροπολίτη Βέροιας, κ. Παντελεήμονα και του Πρύτανη του ΑΠΘ καθηγητή Νικόλαο Παπαϊωάννου. Ο πρώτος ενημέρωσε για τις προσπάθειες που γίνονται σχετικά με τη μετάφραση και την επιστημονική αξιοποίηση του αρχείου του Οθωμανικού Ιεροδικείου Βεροίας. Ο κ. Παπαϊωάννου από την πλευρά του ανταποκρίθηκε με ζέση στην ενέργεια αυτή, κάνοντας μάλιστα κάποιες πρώτες επικοινωνίες με ειδικούς στον τομέα των Οθωμανικών σπουδών για να λάβει περισσότερες πληροφορίες για τις υπάρχουσες δυνατότητες και να σχεδιαστούν οι επόμενες κινήσεις στο μέλλον. Ανάλογη συνάντηση του Μητροπολίτη κ. Παντελεήμονα πραγματοποιήθηκε και με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα προκειμένου να υπάρξει μέριμνα για τη χρηματοδότηση της μεταφρασμένης έκδοσής του.
Μέσα από τη μετάφραση των νομικών αυτών κειμένων που αφορούν την επίλυση αστικών, εμπορικών και ποινικών υποθέσεων θα ξετυλιχτούν πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής εκείνης της εποχής. Οι μεταφρασμένοι κώδικες θα αποτελέσουν αδιαμφισβήτητα πολύτιμη ιστορική πηγή για όλους και συνάμα τουριστικό πόλο έλξης.
*Ο Παύλος Πυρινός γεννήθηκε (Σ.Σ. απεβίωσε 16/12/2024) στο Σοχούμ της Ρωσίας από γονείς ποντιακής καταγωγής και ζει στην Βέροια από το 1946. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ και είναι κάτοχος διπλώματος του Τμήματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στον κλάδο της Ιστορικής Θεολογίας. Υπηρέτησε ως Διευθυντής σχολείων της πόλης και ως Διευθυντής της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας. Διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Βέροιας και Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (παράρτημα Βέροιας). Έχει συγγράψει μελέτες και άρθρα συμβάλλοντας με το έργο του στην ανάδειξη της τοπικής ιστορίας της Ημαθίας.
Για τη σπουδαιότητα των 129 «Κωδίκων της Μουφτείας Βέροιας» και την ιστορική αναγκαιότητα της μετάφρασής τους στα ελληνικά μιλά στην ΜτΚ ο ιστορικός ερευνητής της πόλης, κ. Παύλος Πυρινός. Στα 87 του χρόνια συνεχίζει αδιάκοπα και με μεθοδικότητα να ερευνά την ιστορία και την παράδοση της Βέροιας με μοναδικό σκοπό τη διάσωση και τη μεταλαμπάδευση των δεδομένων προηγούμενων αιώνων. Πρόκειται για κώδικες που είναι γραμμένοι με την παλαιότερη τουρκική γραφή αραβικών χαρακτήρων και περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία για την οικονομική, κοινωνική, εκπαιδευτική και πνευματική κατάσταση κατά την περίοδο 1602-1882 της οθωμανικής κυριαρχίας στη Μακεδονία και ειδικότερα στη Βέροια. Είναι κείμενα μοναδικής παλαιότητας και σπανιότητας που αφορούν στους οθωμανικούς χρόνους και κατά το τουρκικό χρονολόγιο περιλαμβάνουν τα έτη 1011-1308.
Ένας θεολόγος που μελετά την ιστορία
Ο 87χρονος κ. Παύλος Πυρινός εκπαιδευτικός, ιστορικός, ερευνητής και συγγραφέας ασχολείται διαχρονικά με τη διάσωση και ανάδειξη των παλαιών κωδικών στο ιστορικό κτίριο του Γενικού Αρχείου του Κράτους στην Βέροια. Από το 1973 έχει ξεκινήσει έναν ασταμάτητο και επίπονο αγώνα έρευνας σε αρχεία της πόλης για να βρεθεί μπροστά στον ιστορικό θησαυρό των Οθωμανικών Κωδικών.
«Στα λίγα κείμενα που έχουν μεταφραστεί κατά καιρούς προκύπτει η ακαταμάχητη δύναμη και ζωτικότητα του Μακεδονικού Ελληνισμού και ο διαρκής παλμός για εθνική χειραφέτηση. Ωστόσο, στα ιστορικά έγγραφα που παραμένουν στην αρχική τους μορφή, το περιεχόμενο τους παραμένει αναξιοποίητο από τη σύγχρονη ιστορική έρευνα, την ώρα που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τη διατήρηση, την ταξινόμηση και την ανάδειξη του ιστορικού υλικού της περιοχής»
Μέχρι σήμερα υπάρχει πρόσβαση μόνο στο 12% περίπου των κειμένων που αποτελούν σημαντικά παράθυρα στο παρελθόν του καζά (επαρχία) της Καραφέριας (όταν η Βυζαντινή Βέροια διαδέχθηκε την Οθωμανική «Καρά Φεριέ» (Karaferye)).
Η περιπετειώδης διαδρομή του κιβωτίου γεμάτο αρχεία, γραφές και κείμενα
Η μεταφορά των Οθωμανικών Κωδικών στην Βέροια ξεκινά την 22α Αυγούστου 1930, όπου με προεδρικό διάταγμα ιδρύεται το μόνιμο τοπικό ιστορικό αρχείο για να παραλάβει τους κώδικες του ιεροδικείου Βέροιας, οι οποίοι από το Μάρτιο του 1921 φυλάσσονταν στα γενικά αρχεία του κράτους. Τρία χρόνια νωρίτερα, το 1918, μέρος των αρχείων της Μουφτείας Βέροιας μεταφράστηκε όταν ο υποδιοικητής Ν. Τότσιος ανέθεσε σε γνώστες της αραβικής γραφής το έργο αυτό.
Στη σπουδαιότητα των οθωμανικών κωδίκων της Μουφτείας Βέροιας οφείλεται και η ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους Νομού Ημαθίας και του παραρτήματος της εταιρείας Μακεδονικών σπουδών στην πόλη, το 1952. Έχοντας υπόψη την ύπαρξη των χρήσιμων κωδίκων της Μουφτείας Βεροίας, των πολύτιμων χειρόγραφων και σπάνιων βιβλίων του Γυμνασίου Βεροίας και των δυσεύρετων βιβλίων των ιδιωτικών βιβλιοθηκών Χατζημάμογλου και Τσούπελη, δημιουργήθηκε παράρτημα μακεδονικών σπουδών με σκοπό να προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών για την ιστορία της περιοχής και γενικότερα της Μακεδονίας και των Βαλκανικών χωρών.
«Ένας από τους κώδικες που μεταφράστηκε περιγράφει τον ξεσηκωμό της Νάουσας. Την αρχή της επανάστασης, τις σφαγές του πληθυσμού, τις καταστροφές σε 80 χωριά της περιοχής, σε μοναστήρια ακόμα και τον τρόπο που πουλούσαν αιχμαλώτους… Αλλού περιγράφονται καθημερινές πτυχές της κοινωνικής, θρησκευτικής, οικονομικής, εκπαιδευτικής, πνευματικής και ταξικής εξέλιξης της Βέροιας. Πρόκειται για κώδικες που αντιστοιχούν σε μια χρονική περίοδο 280 ετών της Βεροιώτικης ιστορίας σε σύνολο 482 χρόνων Οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή, περίοδος που άφησε ανεξίτηλο το πολιτισμικό της αποτύπωμα» εξιστορεί με γλαφυρότητα βάσει του περιεχομένου των κωδικών ο ιστορικός-ερευνητής κ. Πυρινός.
Στη σπουδαιότητα των οθωμανικών κωδίκων της Μουφτείας Βέροιας οφείλεται και η ίδρυση των Γενικών Αρχείων του Κράτους Νομού Ημαθίας και του παραρτήματος της εταιρείας Μακεδονικών σπουδών στην πόλη, το 1952. Έχοντας υπόψη την ύπαρξη των χρήσιμων κωδίκων της Μουφτείας Βεροίας, των πολύτιμων χειρόγραφων και σπάνιων βιβλίων του Γυμνασίου Βεροίας και των δυσεύρετων βιβλίων των ιδιωτικών βιβλιοθηκών Χατζημάμογλου και Τσούπελη, δημιουργήθηκε παράρτημα μακεδονικών σπουδών με σκοπό να προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών για την ιστορία της περιοχής και γενικότερα της Μακεδονίας και των Βαλκανικών χωρών.
«Ένας από τους κώδικες που μεταφράστηκε περιγράφει τον ξεσηκωμό της Νάουσας. Την αρχή της επανάστασης, τις σφαγές του πληθυσμού, τις καταστροφές σε 80 χωριά της περιοχής, σε μοναστήρια ακόμα και τον τρόπο που πουλούσαν αιχμαλώτους… Αλλού περιγράφονται καθημερινές πτυχές της κοινωνικής, θρησκευτικής, οικονομικής, εκπαιδευτικής, πνευματικής και ταξικής εξέλιξης της Βέροιας. Πρόκειται για κώδικες που αντιστοιχούν σε μια χρονική περίοδο 280 ετών της Βεροιώτικης ιστορίας σε σύνολο 482 χρόνων Οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή, περίοδος που άφησε ανεξίτηλο το πολιτισμικό της αποτύπωμα» εξιστορεί με γλαφυρότητα βάσει του περιεχομένου των κωδικών ο ιστορικός-ερευνητής κ. Πυρινός.
Τους κώδικες του ιεροδικείου Βέροιας ανακάλυψε στα γενικά αρχεία του κράτους ο βουλευτής Ιωάννης Παπαδάκης και ύστερα από κινήσεις του τότε δημάρχου Βέροιας Αντωνίου Πρωτοψάλτη και του διευθυντή του μεταφραστικού γραφείου Γ. Κανάκη, περιήλθαν στη δικαιοδοσία του νεοϊδρυθέντος μονίμου τοπικού ιστορικού αρχείου της πόλης. Οι κώδικες παρελήφθησαν το 1931 και φυλάχθηκαν σε κιβώτιο στο δημαρχιακό κατάστημα ενώ με την κήρυξη του πολέμου του 1940 μεταφέρθηκαν στο υπόγειο του καταστήματος των αδελφών Πολυζωίδη, μέχρι το 1949. Τότε το κιβώτιο με τους κώδικες επανήλθε στο δημαρχιακό κατάστημα, ανοίχθηκε ενώπιον επιτροπής, του εισαγγελέα και του δημάρχου, ελέγχθηκε το περιεχόμενό του, επανασφραγίστηκε και τοποθετήθηκε στην Τράπεζα Βέροιας την οποία διηύθυνε ο Γιακώ Μισέλ Αζαριά.
Από το Σεπτέμβριο του 1989, στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης των γενικών αρχείων του κράτους, λειτούργησε το Γ.Α.Κ. Νομού Ημαθίας όπου το 2003 στεγάστηκε στο αρχοντικό «Αναστασίου» στην περιοχή Μπαρμπούτας.
«Η αξία της παράδοσης είναι οι ρίζες μας. Οι ρίζες μας είναι η ζωή μας. Πρέπει να μεταδώσουμε την παράδοση στο μέλλον της πόλης και της κοινωνίας για να σώσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα» λέει με νόημα στην ΜτΚ ο κ. Π. Πυρινός, αποκαλύπτοντας τον δικό του τρόπο έρευνας όταν ακόμα η τεχνολογία και η κοινωνία της πληροφορίας δεν είχαν αναπτυχθεί και εξελιχθεί στον βαθμό που το ζούμε σήμερα.
«Εμείς, οι παλιοί ερευνητές, ζούμε με το χαρτί. Τις σημειώσεις, τα έγγραφα που συλλέγουμε με κόπο και μεράκι. Την προσοχή που επιδεικνύουμε προς το κείμενο που έχει γραφτεί, τον σεβασμό προς την πληροφορία που άλλοτε στοιχειοθετείται και άλλοτε όχι. Αυτή είναι η βάση των δεδομένων μας. Είναι μια διαδικασία δύσκολη και επίπονη με ματαιώσεις αλλά και προσωπική ικανοποίηση όταν κάτι επαληθεύεται» καταλήγει ο κ. Πυρινός.
Από το Σεπτέμβριο του 1989, στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης των γενικών αρχείων του κράτους, λειτούργησε το Γ.Α.Κ. Νομού Ημαθίας όπου το 2003 στεγάστηκε στο αρχοντικό «Αναστασίου» στην περιοχή Μπαρμπούτας.
«Η αξία της παράδοσης είναι οι ρίζες μας. Οι ρίζες μας είναι η ζωή μας. Πρέπει να μεταδώσουμε την παράδοση στο μέλλον της πόλης και της κοινωνίας για να σώσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα» λέει με νόημα στην ΜτΚ ο κ. Π. Πυρινός, αποκαλύπτοντας τον δικό του τρόπο έρευνας όταν ακόμα η τεχνολογία και η κοινωνία της πληροφορίας δεν είχαν αναπτυχθεί και εξελιχθεί στον βαθμό που το ζούμε σήμερα.
«Εμείς, οι παλιοί ερευνητές, ζούμε με το χαρτί. Τις σημειώσεις, τα έγγραφα που συλλέγουμε με κόπο και μεράκι. Την προσοχή που επιδεικνύουμε προς το κείμενο που έχει γραφτεί, τον σεβασμό προς την πληροφορία που άλλοτε στοιχειοθετείται και άλλοτε όχι. Αυτή είναι η βάση των δεδομένων μας. Είναι μια διαδικασία δύσκολη και επίπονη με ματαιώσεις αλλά και προσωπική ικανοποίηση όταν κάτι επαληθεύεται» καταλήγει ο κ. Πυρινός.
Συνάντηση Μητροπολίτη Βέροιας με τον Πρύτανη του ΑΠΘ
Το θέμα των Οθωμανικών Κωδικών απασχόλησε αποκλειστικά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε προ ημερών μεταξύ του Μητροπολίτη Βέροιας, κ. Παντελεήμονα και του Πρύτανη του ΑΠΘ καθηγητή Νικόλαο Παπαϊωάννου. Ο πρώτος ενημέρωσε για τις προσπάθειες που γίνονται σχετικά με τη μετάφραση και την επιστημονική αξιοποίηση του αρχείου του Οθωμανικού Ιεροδικείου Βεροίας. Ο κ. Παπαϊωάννου από την πλευρά του ανταποκρίθηκε με ζέση στην ενέργεια αυτή, κάνοντας μάλιστα κάποιες πρώτες επικοινωνίες με ειδικούς στον τομέα των Οθωμανικών σπουδών για να λάβει περισσότερες πληροφορίες για τις υπάρχουσες δυνατότητες και να σχεδιαστούν οι επόμενες κινήσεις στο μέλλον. Ανάλογη συνάντηση του Μητροπολίτη κ. Παντελεήμονα πραγματοποιήθηκε και με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα προκειμένου να υπάρξει μέριμνα για τη χρηματοδότηση της μεταφρασμένης έκδοσής του.
Μέσα από τη μετάφραση των νομικών αυτών κειμένων που αφορούν την επίλυση αστικών, εμπορικών και ποινικών υποθέσεων θα ξετυλιχτούν πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής εκείνης της εποχής. Οι μεταφρασμένοι κώδικες θα αποτελέσουν αδιαμφισβήτητα πολύτιμη ιστορική πηγή για όλους και συνάμα τουριστικό πόλο έλξης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τα σχόλια να είναι σύντομα και να χρησιμοποιείτε nickname για τη διευκόλυνση του διαλόγου. Ο «Βεροιώτης» δεν υιοθετεί τις απόψεις των σχολιαστών, οι οποίοι και είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για αυτές.