Δήμοι: Αργούν πολύ να γίνουν ψηφιακά... «έξυπνοι»

52 από τους 332 έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα Smart Cities 
Με ρυθμούς… χελώνας φαίνεται πως προχωρά το φιλόδοξο έργο για τις «έξυπνες» πόλεις, το περίφημο πρόγραμμα «Smart Cities», που έχει στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων της χώρας ώστε να παρέχουν σύγχρονες και χωρίς καθυστερήσεις υπηρεσίες στους πολίτες.

Η τραγική, στις περισσότερες περιπτώσεις, υποστελέχωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), κυρίως των δήμων, σε συνδυασμό με διαγωνισμούς που δεν προχωρούν ή κηρύσσονται άγονοι, αλλά και την έλλειψη προσωπικού εξειδικευμένου στην Πληροφορική, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση ψηφιακών υπηρεσιών.

Παρότι η κυβέρνηση, μέσω του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έχει εξαγγείλει τις σχετικές δράσεις ψηφιοποίησης εδώ και περίπου τρία χρόνια, σε αυτές έχουν ενταχθεί και χρηματοδοτούνται μόλις 52 από τους συνολικά 332 δήμους της χώρας.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μέχρι σήμερα είχαν καταθέσει φακέλους 312 δήμοι, ενώ 20 δήμοι δεν ξεκίνησαν καν τη διαδικασία.

Η υποστελέχωση των ΟΤΑ Α’ Βαθμού σε συνδυασμό με την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού Πληροφορικής, ωστόσο, φαίνεται ότι οδηγεί σε καθυστερήσεις ακόμα και στις περιπτώσεις που έχουν κατατεθεί αιτήσεις.

Συγκεκριμένα, τα στοιχεία δείχνουν ότι:

• 217 δήμοι έχουν λάβει επιστολές για συμπληρωματικά στοιχεία.
• 181 δήμοι έχουν ολοκληρώσει την πρώτη φάση της αξιολόγησης.
• 58 δήμοι έχουν ολοκληρώσει το στάδιο της αξιολόγησης μαζί με τις εγκρίσεις των διακηρύξεων. Από αυτούς οι 52 εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, αλλά έξι δήμοι απορρίφθηκαν. Σε αυτή την περίπτωση το υπουργείο διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει δυνατότητα επανακατάθεσης φακέλου προτάσεων από τους συγκεκριμένους δήμους.

«Μελανό» σημείο είναι και το γεγονός ότι οι καθυστερήσεις δεν σταματούν σε αυτό το στάδιο, καθώς στη δημοπράτηση έργων έχουν προχωρήσει μόνον έξι δήμοι -και αυτοί περί τους τρεις μήνες μετά την ένταξή τους.

Το θέμα έχει απασχολήσει και το ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), όπου αιρετοί υποστήριξαν ότι μεγάλο μέρος των ελλιπών φακέλων αποδίδεται στο γεγονός ότι το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης απορρόφησε από τους δήμους περίπου 90 στελέχη για διάστημα τριών (συν τριών) ετών, οι οποίοι εξακολουθούν να πληρώνονται μέσω δήμων, αλλά δουλεύουν για το κεντρικό κράτος αφήνοντας στους ΟΤΑ δυσαναπλήρωτο ψηφιακό κενό.

Σύμφωνα με αυτοδιοικητικούς παράγοντες, τα περισσότερα προβλήματα κατά την αξιολόγηση των δήμων σχετίζονται με την ποιότητα μελετών, τις λήψεις δικαιολογητικών, τη μεταβολή συνομιλητών, τους χρόνους απόκρισης, τις επικαλύψεις έργων και την κοστολόγηση. Από την πλευρά τους οι δήμοι ζητούν, μεταξύ άλλων, ανταγωνιστικές διαδικασίες και ολοκλήρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υπενθυμίζει διαρκώς ότι δεν θα πρέπει να χαθεί η ευκαιρία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων και τονίζει ότι οι διαδικασίες πρέπει να επιταχυνθούν. Για τον λόγο αυτό η ομάδα τεχνικής βοήθειας για τις υποβολές θα ενισχυθεί με επιπλέον άτομα, ώστε ο στόχος των 100 δήμων να επιτευχθεί μέχρι το τέλος του έτους.

Οι περισσότερο και λιγότερο δημοφιλείς υπηρεσίες

Από το σύνολο των προτάσεων που υπέβαλαν οι 312 δήμοι, οι πέντε δημοφιλέστερες είναι οι ακόλουθες:

1. Η ολοκληρωμένη υποδομή προστασίας από κυβερνοεπιθέσεις (Network firewall, Endpoint Security κ.λπ.) και η παροχή συστήματος τηλε-εργασίας, που επιλέχθηκε από 165 δήμους.
2. Η κεντρική ενιαία πλατφόρμα διαχείρισης και συλλογής δεδομένων δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ, που επιλέχθηκε από 149 δήμους.
3. Η οργάνωση γραφείου κίνησης και η διαχείριση δημοτικού στόλου οχημάτων, που επιλέχθηκε από 145 δήμους.
4. Ο έξυπνος οδηγός πόλης-δήμου με καταγραφή τοπικών επιχειρήσεων, που επιλέχθηκε από 144 δήμους.
5. Το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικών πληρωμών, που επιλέχθηκε από 135 δήμους.

Τα πέντε λιγότερο δημοφιλή έργα όπως προκύπτει από τα μέχρι στιγμής στοιχεία των αιτήσεων είναι:

1. Η εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης ποιότητας υδάτων, για την οποία έδειξαν ενδιαφέρον μόνο 18 δήμοι.
2. Η ψηφιακή πλατφόρμα συνεδριάσεων συλλογικών οργάνων και επιτροπών, για την οποία υπήρξαν αιτήσεις μόνο από 15 δήμους.
3. Τα συστήματα έξυπνης άρδευσης, που συγκέντρωσαν ενδιαφέρον μόνο από 14 δήμους.
4. Τα συστήματα ενημέρωσης για την κυκλοφορία, που θέλησαν να εγκαταστήσουν μόλις 13 δήμοι.
5. Η ψηφιοποίηση και διατήρηση φακέλων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), για την οποία έδειξαν ενδιαφέρον μόνον επτά δήμοι.

Υπενθυμίζεται ότι το Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός των ΟΤΑ» στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), με έξυπνες εφαρμογές τεχνολογίας και πληροφορικής προς όφελος των κατοίκων, των επιχειρήσεων, αλλά και των επισκεπτών των δήμων.

«Επισπεύστε τις διαδικασίες, πάρτε τα χρήματα»

Η δράση για τις «Smart Cities» υλοποιείται μέσω του Προγράμματος «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ 2021-2027, με συνολικό προϋπολογισμό 235.285.163 ευρώ. Ειδικότερα, ο προϋπολογισμός για τις εντάξεις έργων σε 52 δήμους ανέρχεται σε περισσότερα από 39 εκατ. ευρώ, ενώ το πόσο για κάθε δήμο κυμαίνεται από 210.000 έως 2.770.000 ευρώ, ανάλογα με τον πληθυσμό του.

Σε μία προσπάθεια να πειστούν οι δήμοι για την αναγκαιότητα του προγράμματος, οι υπουργοί Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Θ. Λιβάνιος και Δ. Παπαστεργίου απευθύνουν έκκληση στους δημάρχους να επισπεύσουν τις διαδικασίες για να απορροφήσουν τα κονδύλια.

«Διαβεβαιώσαμε από την πρώτη στιγμή τους φορείς και εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης ότι θα διαθέσουμε προς αυτούς όλα τα απαραίτητα εργαλεία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των πόλεών τους», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών κ. Λιβάνιος, προσθέτοντας ότι η δράση για τις «Smart Cities» δίνει την ευκαιρία στους δήμους να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες στο κοινό και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής όλων των πολιτών, με αιχμή του δόρατος την τεχνολογία.

Στα οφέλη για τους πολίτες, μέσα από τα εργαλεία των «έξυπνων πόλεων», αναφέρθηκε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Παπαστεργίου, σημειώνοντας ότι αφουγκράζονται τις ανάγκες και δίνουν λύση στα προβλήματά τους. «Σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών, δίνουμε στους δήμους την ευκαιρία να υιοθετήσουν τα τεχνολογικά εργαλεία εκείνα που θα τους βοηθήσουν να γίνουν πιο φιλικοί, πιο προσβάσιμοι και πιο βιώσιμοι. Θέλουμε πόλεις όπου οι δημότες θα μετακινούνται με ευκολία, θα συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων, θα εξυπηρετούνται άμεσα και άκοπα από τις δημοτικές υπηρεσίες» τόνισε ο ίδιος.

Την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι τα αρμόδια υπουργεία καταβάλλουν προσπάθεια, ώστε να ενταχθούν περισσότεροι δήμοι στο πρόγραμμα, εξέφρασε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου.

«Το πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ ‘Smart Cities’ είναι πολύ σημαντικό για τους δήμους και τους πολίτες όλης της χώρας. Είναι θετικό το γεγονός ότι υπάρχει συνέχεια στο πρόγραμμα με πρωτοβουλία του ΥΠΕΣ και του Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Υπάρχει δηλαδή συνέχεια και συναντίληψη για τη σημαντικότητα του προγράμματος και για την πρόοδο του συγκεκριμένου έργου», τόνισε ο κ. Κυρίζογλου.

Είπε μάλιστα ότι η ΚΕΔΕ είναι θετική και επισημαίνει την αύξηση του ρυθμού των αξιολογήσεων και της έκδοσης των σχετικών αποφάσεων ένταξης, για να υλοποιηθούν τα προγραμματισμένα από τους δήμους έργα το συντομότερο δυνατόν.

Οι δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας που εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός τον ΟΤΑ» και ο προϋπολογισμός τους:

Ενταγμένοι

• Νάουσας (Ημαθίας) 909.749 ευρώ
• Πολυγύρου (Χαλκιδικής) 609.771 ευρώ
• Πύδνας-Κολινδρού (Πιερίας) 419.889 ευρώ
• Αμφίπολης (Σερρών) 259.900 ευρώ
• Πυλαίας-Χορτιάτη (Θεσσαλονίκης) 1.959.258 ευρώ

Υπό ένταξη

• Παύλου Μελά (Θεσσαλονίκης) 2.707.628 ευρώ
• Σιντικής (Σερρών) 619.875 ευρώ

Τι είναι το πρόγραμμα Smart Cities

Το «Smart Cities» υλοποιείται μέσω του Προγράμματος «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ 2021-2027 με συνολικό προϋπολογισμό 235.285.163 ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 45% του προϋπολογισμού του προγράμματος Ψηφιακός Μετασχηματισμός για εφαρμογές Πληροφορικής. Πιο συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός για τις συγκεκριμένες 52 εντάξεις ανέρχεται σε περισσότερα από 39 εκατ. ευρώ. Το ποσό για κάθε δήμο κυμαίνεται από 210.000 έως 2.770.000 ευρώ ανάλογα με τον πληθυσμό του.

Στο πρόγραμμα εντάσσονται δράσεις που αφορούν τη βιώσιμη μετακίνηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας, την προστασία από κυβερνο-επιθέσεις, την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών και ευρύτερα, τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, των επιχειρήσεων και της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα έργα ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 10 ανά δήμο και επιλέγονται μεταξύ 38 προτεινόμενων έργων από τους ίδιους τους δήμους, με βάση τις τοπικές ανάγκες.

Πάντως εκτός από την έκκληση που απηύθυναν στους δήμους τα συναρμόδια υπουργεία για να επισπεύσουν τις διαδικασίες, ο προϊστάμενος της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου, Μανώλης Γιαμπουράς ζήτησε και από τους ενταγμένους δήμους να τηρήσουν ευλαβικά τις διαγωνιστικές διαδικασίες, εξασφαλίζοντας τον ανταγωνισμό ώστε να μην υπάρχουν ζητήματα με την ΕΔΕΛ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να υλοποιήσουν τα έργα εντός των χρονοδιαγραμμάτων καθώς θα ακολουθήσουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι και απαιτείται τυπικότητα στους φακέλους και να φροντίσουν να πληρούνται απολύτως οι κανόνες δημοσιότητας.

Είπε επίσης, ότι υπάρχει περιθώριο τροποποιήσεων σε περίπτωση που υφίσταται υπόλοιπο προϋπολογισμού από κάποια δράση που απορρίφθηκε, αλλά ζήτησε να υπάρξει αποκλειστικά μία νέα υποβολή προκειμένου να μην υπάρχει απόκλιση από τα χρονοδιαγράμματα.

Πηγή