Πέθανε ο τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος

Πέθανε το βράδυ της Τρίτης 10 Ιανουαρίου 2023, σε ηλικία 82 ετών, ο τέως βασιλιάς της Ελλάδας, Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ μετά από σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε εδώ και καιρό. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, ο θάνατός του προήλθε από πολυοργανική ανεπάρκεια, απόρροια των αναπνευστικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε.

Τον τελευταίο χρόνο έχει νοσηλευτεί αρκετές φορές, ενώ τον Ιανουάριο του 2022 είχε νοσήσει και με κορονοϊό, γεγονός που λειτούργησε επιβαρυντικά με δεδομένο και την κλονισμένη υγεία του και τον τον Δεκέμβριο του 2021 είχε πάλι εισαχθεί στο νοσοκομείο με πνευμονία. Μάλιστα τότε είχε έρθει εσπευσμένα στην Αθήνα και η αδερφή του βασίλισσα Σοφία, ακριβώς γιατί ανησυχούσε για την υγεία του.

Η επίσημη ανακοίνωση για τον θάνατο του τέως Βασιλιά αναμένεται αύριο, Τετάρτη, τόσο από την οικογένειά του όσο και από το νοσοκομείο «Υγεία», όπου άφησε την τελευταία του πνοή, ενώ η κηδεία του πιθανότατα να γίνει στους βασιλικούς τάφους στο Τατόι.

Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ

Ο Κωνσταντίνος Β΄ (Αθήνα, 2 Ιουνίου 1940) ήταν Βασιλιάς της Ελλάδας από το 1964 έως το 1973, οπότε με δημοψήφισμα καταργήθηκε η μοναρχία και κηρύχθηκε έκπτωτη η δυναστεία από τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Με το Δημοψήφισμα του 1974 εξέπεσε οριστικά του αξιώματός του στην Ελλάδα, καθώς οι πολίτες επέλεξαν με ποσοστό 69,2% την Αβασίλευτη Δημοκρατία ως μορφή του πολιτεύματος. Από το 1967, μετά το αποτυχημένο αντικίνημα κατά της δικτατορίας που οργάνωσε στις 13 Δεκεμβρίου, ζούσε αυτοεξόριστος στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα τελευταία χρόνια αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Ως βασιλιάς διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα που οδήγησαν στην επιβολή της δικτατορίας με σημαντικότερη την εμπλοκή του στα γεγονότα της Αποστασίας, όταν συγκρούστηκε με τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, με αποτέλεσμα την παραίτηση του τελευταίου.

Γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου 1940 στα Ανάκτορα του Παλαιού Ψυχικού. Γονείς του ήταν ο πρίγκιπας Παύλος της Ελλάδας, αδελφός και διάδοχος του βασιλιά της Ελλάδας Γεωργίου Β΄, και η πριγκίπισσα της Ελλάδας, του Αννοβέρου, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, Φρειδερίκη. Την ημέρα της γέννησής του ρίφθηκαν 101 κανονιοβολισμοί από το λόφο του Λυκαβηττού, όπως συνηθιζόταν για να αναγγελθεί ότι ο νέος πρίγκιπας ήταν αγόρι.

Βαπτίστηκε στην Αθήνα με ανάδοχο τις Ένοπλες Δυνάμεις. Έχει δύο αδελφές, τη Σοφία και την Ειρήνη. Η Σοφία ήταν βασίλισσα της Ισπανίας από το 1975 μέχρι την παραίτηση του συζύγου της βασιλιά Χουάν Κάρλος Α΄ της Ισπανίας το 2014 και την άνοδο του υιού της Φιλίππου ΣΤ΄ στον ισπανικό θρόνο.

Η οικογένειά του ακολούθησε τη βασιλική οικογένεια, η οποία κατά τις παραμονές της ναζιστικής προέλασης στην Αθήνα, μαζί με την κυβέρνηση και την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, μέσω της Κρήτης κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου και σχημάτισαν τη λεγόμενη «Κυβέρνηση της Αιγύπτου» και τέθηκαν επικεφαλής ελληνικών ταγμάτων που μαχόταν στην Αφρική κατά του Άξονα. Αργότερα διέμεινε στη Νότια Αφρική. Επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1946 με την παλινόρθωση της μοναρχίας και την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β΄.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1947, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Γεωργίου Β΄, ο πατέρας του ανέβηκε στον θρόνο και ο Κωνσταντίνος ορίστηκε διάδοχος. Το 1955 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Δούκα της Σπάρτης.

 Ο Κωνσταντίνος παντρεύτηκε την πριγκίπισσα της Δανίας Άννα-Μαρία, τριτότοκη κόρη τού βασιλιά της Δανίας Φρειδερίκου Θ’. Ο γάμος έγινε στις 18 Σεπτεμβρίου του 1964. Απέκτησαν πέντε παιδιά, την Αλεξία, τον Παύλο, τον Νικόλαο, την Θεοδώρα και τον Φίλιππο.

Η κρίση και η κατάργηση της Βασιλείας στην Ελλάδα

Από το καλοκαίρι του 1965  μέχρι την κατάρρευση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στις 24 Ιουλίου 1974, η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλη αστάθεια. Η κρίση στην βασιλεία του Κωνσταντίνου και γενικότερα στον θεσμό της βασιλείας είναι παραπάνω από σοβαρή.

Η κατάργηση του πολιτεύματος της Βασιλευομένης Δημοκρατίας και η κήρυξη ως εκπτώτου του βασιλιά και των διαδόχων του αποφασίζεται το 1973 την περίοδο της Δικτατορίας. Στις 29 Ιουλίου του 1973 τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος που διενεργεί η Χούντα τάσσονται κατά της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.

Μετά την πτώση της δικτατορίας, με νέο δημοψήφισμα επί  κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή στις 8 Δεκεμβρίου 1974, ο λαός αποφασίζει και πάλι κατά της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.

Η αυτοεξορία και η διαμάχη με το Ελληνικό Δημόσιο

Από το 1967 ο Κωνσταντίνος έζησε αυτοεξόριστος στην Ιταλία και στη Βρετανία. Η πρώτη επίσκεψη του τέως βασιλιά στην Ελλάδα έγινε τον Φεβρουάριο του 1981 για να παρακολουθήσει την νεκρώσιμη ακολουθία της μητέρας του, Φρειδερίκης και η δεύτερη το 1983.

Η βασιλική περιουσία και τα δικαστήρια

Το 1992 σύναψε συμφωνία με την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, δια της οποίας εκχωρούσε το μεγαλύτερο μέρος της ακίνητης περιουσίας του στην Ελλάδα σε ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα με αντάλλαγμα την απόδοση των παλαιών θερινών ανακτόρων του Τατοΐου και το δικαίωμα να εξαχθεί ένας μεγάλος αριθμός κινητών περιουσιακών στοιχείων από τη χώρα. Η σύμβαση ψηφίστηκε με τον νόμο 2086/1992 περί κυρώσεως της μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου σύμβασης.

 Η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το 1994 ακύρωσε με τον νόμο 2215/1994 τη συμφωνία του 1992 και αφαίρεσε από τον Κωνσταντίνο την ιδιοκτησία του στην Ελλάδα και την ελληνική ιθαγένεια θεωρώντας ότι η βασιλική περιουσία είχε ήδη απαλλοτριωθεί με το νομικό διάταγμα της Χούντας των Συνταγματαρχών.

Η τέως βασιλική οικογένεια προσέφυγε στα πολιτικά δικαστήρια και στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στον ν. 2215/1994. Αν και δικαιώθηκε από τον Άρειο Πάγο με την απόφαση 1/1996 της ολομέλειας, απορρίφθηκε από την ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας. Τελικά το 1997 το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, στο οποίο παραπέμφθηκε η υπόθεση, συμφώνησε με το ΣτΕ δεχόμενο ότι ο ν. 2215/1994 είναι συνταγματικός.

Προσφυγή κατά της Ελλάδας

Μαζί με άλλα οκτώ μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας, στις 21 Οκτωβρίου του 1994 κατέθεσε προσφυγή κατά της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο Στρασβούργο ισχυριζόμενος ότι ο νόμος 2215/1994 παραβίαζε διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Την προσφυγή υπέγραφαν μεταξύ άλλων οι Rosalyn Higgins, καθηγήτρια στο London School of Economics και μετέπειτα η πρώτη γυναίκα μέλος του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, και Georges Vedel, μέλος του γαλλικού συνταγματικού δικαστηρίου και διαπρεπής νομικός, ενώ το κύριο έργο της υπεράσπισης είχαν οι νομικοί λόρδος Λέστερ και Nathene – Arnaouti συνεπικουρούμενοι από τους δικηγόρους Μπράβο και Γεωργιάδη.

Με την προσφυγή η τέως βασιλική οικογένεια υποστήριζε ότι με την δήμευση της περιουσίας τους (κτήμα Τατόι, Mon Repos στην Κέρκυρα, κτήμα Πολυδενδρίου στη Λάρισα), χωρίς την καταβολή αποζημίωσης παραβιάστηκαν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματά τους, ότι είχαν υποστεί απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση σχετικά με την υπόθεση της ιθαγένειας, ότι είχε προσβληθεί η προσωπικότητα και η ιδιωτική ζωή τους σχετικά με την επιβολή του επωνύμου “Γλυξμπουργκ”, και ότι είχε παραβιαστεί το δικαίωμα τους σε δίκαιη δίκη.

Απόδοση 13,7 εκατομμυρίων ευρώ στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο

Τον Οκτώβριο του 1998 δημοσιεύθηκε η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έκρινε ως παραδεκτό λόγο το περιουσιακό σκέλος της προσφυγής και όχι τα υπόλοιπα παραπέμποντας την υπόθεση σε νέο τμήμα με νέα σύνθεση. Τον Νοέμβριο του 2000 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του πρώτου άρθρου του Πρώτου Πρωτοκόλλου ενώ στις 28 Νοεμβρίου 2002 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιδίκασε 13,7 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία αποδόθηκαν 13,7 εκατομμύρια ευρώ στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο. Να σημειωθεί ότι στην προσφυγή ο τέως βασιλιάς και τα υπόλοιπα μέλη υπολόγιζαν την βασιλική περιουσία σε 161 εκατομμύρια ευρώ.