Δημοψήφισμα 1974 για βασιλεία: Τι είχαν ψηφίσει Ημαθία, Πέλλα, Κοζάνη και Πιερία

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1974, με το δημοψήφισμα, μπήκε και επίσημα στο συρτάρι η βασιλευομένη δημοκρατία στην Ελλάδα. Το 69,18% των ψηφοφόρων ψήφισαν υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας, ενώ το 30,82% υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας. 

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ψηφοφορία στην Ημαθία αλλά και στους όμορους νομούς της. Σε Βέροια, Νάουσα και Αλεξάνδρεια το ποσοστό που ήθελαν Αβασίλευτη Δημοκρατία ξεπέρασε το 70%, ενώ στην Πέλλα, οι πολίτες που ήθελαν τον βασιλιά άγγιξε το 35%.

• Ημαθία: 71,77% - 28,23%
• Κοζάνη: 66,11% - 33,89%
• Πιερία: 65,54% - 34,46%
• Πέλλα: 65,09% - 34,91%

Η κεντρική φωτογραφία είναι από την επίσκεψη του τότε Βασιλέα Κωνσταντίνου στη Βέροια. Το ημερολόγιο έγραφε, 10 Ιουνίου 1966 (από το πλούσιο αρχείο του Γ. Καλλιγά)

Ο προεκλογικός αγώνας της εποχής εκείνης περιλάμβανε και ομιλίες στην τηλεόραση, μεταξύ των οποίων και του ίδιου του Κωνσταντίνου, ενώ από την πλευρά των οπαδών της Αβασίλευτης τοποθετήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι Μάριος Πλωρίτης, Λεωνίδας Κύρκος, Φαίδων Βεγλερής, Γεώργιος Κουμάντος, Αλέκος Παναγούλης και ο μετέπειτα πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης.

Τα κόμματα απείχαν από την εκστρατεία του δημοψηφίσματος και έτσι οι τηλεοπτικές ομιλίες περιορίσθηκαν μεταξύ ιδιωτών που εκπροσωπούσαν τη μία ή την άλλη αντίληψη και όχι μεταξύ εκπροσώπων των κομμάτων.

Ο πρωθυπουργός, τότε, Κωνσταντίνος Καραμανλής, στις 23 Νοεμβρίου 1974, ζήτησε από τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του να κρατήσουν ουδέτερη στάση στο πολιτειακό ζήτημα. Καθορίσθηκαν οι τηλεοπτικές ομιλίες δύο φορές την εβδομάδα για την κάθε πλευρά και επί πλέον μαγνητοφωνημένο μήνυμα του Βασιλιά στις 26 Νοεμβρίου και ομιλία του από την τηλεόραση στις 6 Δεκεμβρίου.

Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου, το εκλογικό σώμα ψήφισε υπέρ του αβασιλεύτου (3.245.111 ψήφοι υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας και 1.445.875 ψήφοι υπέρ της βασιλευομένης).

Η Κρήτη έδωσε στην Αβασίλευτη σχεδόν το 90% των ψήφων της (Ηράκλειο: 89,43%, Λασίθι: 88,42%, Ρέθυμνο: 94,10%, Χανιά: 92,70%), ενώ σε τριάντα εκλογικές περιφέρειες το αντίστοιχο ήταν της τάξεως του 60-70%.

Από την άλλη πλευρά, η βασιλευομένη έφτασε στην Πελοπόννησο και τη Θράκη το 45%. Οι εκλογικές περιφέρειες όπου η βασιλευομένη έλαβε τα ανώτατα ποσοστά είναι οι ακόλουθες: Λακωνία το 59,52%, Ροδόπη το 50,54%, Μεσσηνία το 49,24, Ηλεία το 46,88 και η Αργολίδα το 46,67%.

Τέλος, η αποχή άγγιξε το 25,5%.

«Unfair» το δημοψήφισμα κατά τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη

Τον Φεβρουάριο του 1988 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο Λονδίνο δήλωσε ότι, αν και αντιβασιλικός, χαρακτήρισε τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη το δημοψήφισμα με το χαρακτηρισμό «unfair», δηλαδή άδικο. Αυτή η άποψή του είχε αποτέλεσμα σημαντικών αντιδράσεων στον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας, ενώ υπενθυμίζεται ακόμα και σήμερα κυρίως από βασιλόφρονες.

Στις 23 Απριλίου 2007 η εφημερίδα «Το Βήμα» πραγματοποίησε δημοσκόπηση, όπου το 11,6% δήλωσε υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα:

Περιφέρεια Αβασίλευτη - Βασιλευόμενη

Α΄ Αθηνών: 75,60% - 24,40%

Β΄ Αθηνών: 79,59% - 20,41%

Αιτωλοακαρνανία: 65,63% - 34,67%

Αργολίδα: 53,33% - 46,67%

Αρκαδία: 56,99% - 43,01%

Άρτα: 56,21% - 43,79%

Αχαΐα: 68,54% - 31,46%

Βοιωτία: 65,46% - 35,24%

Γρεβενά: 61,20% - 38,80%

Δράμα: 67,41% - 32,59%

Δωδεκάνησος: 63,78% - 36,22%

Έβρος: 60,27% - 39,73%

Ευρυτανία: 60,69% - 39,31%

Εύβοια: 65,38% - 34,62%

Ζάκυνθος: 62,63% - 37,37%

Ηλεία: 53,12% - 46,88%

Ημαθία: 71,77% - 28,23%

Ηράκλειο: 89,43% - 10,57%

Α΄ Θεσσαλονίκης: 79,99% - 20,01%

Β΄ Θεσσαλονίκης: 68,12% - 31,88%

Θεσπρωτία: 64,21% - 35,79%

Ιωάννινα: 68,70% - 31,30%

Κέρκυρα: 63,47% - 36,53%

Καβάλα: 73,64% - 26,36%

Καρδίτσα: 68,79% - 31,21%

Καστοριά: 55,74% - 44,26%

Κεφαλλονιά: 66,17% - 33,83%

Κιλκίς: 59,71% - 40,29%

Κοζάνη: 66,11% - 33,89%

Κορινθία: 62,36% - 37,64%

Κυκλάδες: 61,72% - 38,28%

Λάρισα: 67,82% - 32,18%

Λακωνία: 40,48% - 59,52%

Λασίθι: 88,42% - 11,58%

Λέσβος: 77,74% - 22,26%

Λευκάδα: 71,22% - 28,78%

Μαγνησία: 71,25% - 28,75%

Μεσσηνία: 50,76% - 49,24%

Ξάνθη: 53,75% - 46,25%

Α΄ Πειραιώς: 71,95% - 28,05%

Β΄ Πειραιώς: 81,70% - 18,30%

Πέλλα: 65,09% - 34,91%

Πιερία: 65,54% - 34,46%

Πρέβεζα: 62,01% - 37,99%

Ρέθυμνο: 94,10% - 5,90%

Ροδόπη: 49,46% - 50,54%

Σάμος: 64,38% - 35,62%

Σέρρες: 64,82% - 35,18%

Τρίκαλα: 67,40% - 32,60%

Υπ. Αττικής: 65,07% - 34,93%

Φθιώτιδα: 63,58% - 36,42%

Φλώρινα: 60,36% - 39,64%

Φωκίδα: 62,44% - 37,56%

Χαλκιδική: 58,17% - 41,83%

Χανιά: 92,70% - 7,30%

Χίος: 72,95% - 27,05%

Σύνολο Επικράτειας: 69,18% - 30,82%