Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Οι ανανεώσιμες υπηρετούν υπέρτατο δημόσιο συμφέρον

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η ενέργεια της ελευθερίας. Για αυτό χθες, 18.5.2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα εξαιρετικά σημαντικό πακέτο πολιτικών και συστάσεων για τις Α.Π.Ε. Κατά το «Σχέδιο Δράσης REPowerEU» της Επιτροπής, οι ανανεώσιμες αποτελούν τον πυρήνα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί ο ευρωπαϊκός στόχος για τις Α.Π.Ε. για το 2030 στο 45% (από 40%). Μεταξύ των δράσεων που ανακοίνωσε προς την κατεύθυνση αυτή περιλαμβάνεται η στρατηγική για την ηλιακή ενέργεια με έμφαση στα κτίρια και η δραστική επιτάχυνση της αιολικής ενέργειας, ώστε η αιολική ισχύς να φθάσει σε 480.000 MW μέσα σε 8 χρόνια από 190.000 MW σήμερα.

Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή υπέβαλε νέα νομοθετική πρόταση για την επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών, η οποία θα ενσωματωθεί στην εν εξελίξει αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Α.Π.Ε. Η νέα νομοθεσία περιλαμβάνει τρεις σημαντικούς άξονες:

1. Κατοχυρώνει την αρχή ότι οι ανανεώσιμες πηγές υπηρετούν υπέρτατο δημόσιο συμφέρον. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε περίπτωση εγκατάστασής τους πρέπει να σταθμίζεται και να προχωρά κατά προτεραιότητα, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και μέχρι να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα.

2. Υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καθορίσουν, μετά από στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση, ευρύτερες περιοχές όπου οι Α.Π.Ε. θα επιτρέπονται εξ αρχής. Στις περιοχές αυτές οι επενδύσεις θα πρέπει να μπορούν να ξεκινήσουν κατασκευή εντός ενός έτους από το σχετικό αίτημά τους.

Πρόκειται για σημαντική αλλαγή της βάσης της συζήτησης. Μέχρι τώρα, η συνηθισμένη συντηρητική προσέγγιση ήταν ο καθορισμός μόνο ζωνών αποκλεισμού στις οποίες απαγορεύεται να υποβληθεί αίτηση και μελέτη για ένα έργο, ενώ σε κάθε άλλη θέση εκτός αυτών των ζωνών ο επενδυτής πρέπει να ακολουθήσει τη μακρά - υπερ-δεκαετή στην Ελλάδα - αδειοδοτική διαδικασία. Τώρα πρέπει να οριστούν και ζώνες όπου οι αιτήσεις για Α.Π.Ε. δεν θα απορρίπτονται για αδειοδοτικούςλόγους, οι δελεπτομέρειες και όροι εγκατάστασής τους θα καθορίζονται σε λιγότερο από ένα έτος.

3. Επαναλαμβάνει την υποχρέωση στις υπόλοιπες περιοχές οι Α.Π.Ε. να αδειοδοτούνται εντός 2 ετών και διευκρινίζει ότι σε αυτή την προθεσμία πρέπει να έχει εκδοθεί οριστική απόφαση επί όλων των αδειών που απαιτούνται για την κατασκευή μιας επένδυσης.

Παράλληλα με την πρόταση νέας νομοθεσίας, η Επιτροπή δημοσίευσε λεπτομερείς οδηγίες προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο που πρέπει να απλοποιήσουν τους κανόνες και τις διαδικασίες αδειοδότησης. Οι οδηγίες αυτές περιγράφουν τις βέλτιστες πρακτικές αδειοδότησης από όλη την Ευρώπη. Συνοπτικά είναι οι εξής:

Χωροθέτηση

- Αναγνώριση των έργων Α.Π.Ε. ως υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος

- Υιοθέτηση προσέγγισης με βάση τον πληθυσμό, για την προστασία της βιοποικιλότητας

- Συντονισμός θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο θαλάσσιας λεκάνης

- Με μια ενιαία στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση, προσδιορισμός ζωνών όπου οι ανανεώσιμες πηγές επιτρέπονται εξ αρχής και εγκαθίστανται πιο γρήγορα (go-to areas)

Διοίκηση

- Εφαρμογή της αρχής της «σιωπηρής έγκρισης»: όταν μια αρχή δεν σχολιάζει εντός μιας προθεσμίας, θεωρείται ότι αποδέχεται την αίτηση και εγκρίνει την άδεια

- Ενιαίο σημείο επαφής για όλες τις διαδικασίες αδειοδότησης (One-stop-shop)

- Ψηφιοποίηση διαδικασιών

- Ενίσχυση του προσωπικού

- Διαφάνεια ως προς τις προθεσμίες, τα επόμενα βήματα, τους ρόλους και τις ευθύνες των διαφόρων αρχών

- Μέγιστη διαδικασία 2 ετών για νέα έργα Α.Π.Ε. και 1 έτους για έργα στις προκαθορισμένες επιτρεπτές ζώνες (go-to areas) και για ριζική ανακαίνιση (repowering) υφιστάμενων εγκαταστάσεων

Σύνδεση στο δίκτυο

- Εφαρμογή μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και επενδύσεων δικτύου

- Παροχή διαφανούς και ψηφιακής διαδικασίας για αιτήσεις σύνδεσης στο δίκτυο

Διαγωνισμοί

- Να επιτρέπεται ο συνδυασμός διαφόρων τεχνολογιών Α.Π.Ε.

- Οι άδειες να επιτρέπουν την ανάπτυξη της πιο μοντέρνας τεχνολογίας

Νομικά θέματα

- Εφαρμογή της ταχύτερης δυνατής δικαστικής διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο