Πρωτομαγιάτικη και βροχερή ανάβαση στην Κουμαριά με τους Ορειβάτες Βέροιας

Γράφει ο Ν. Τσιαμούρας

1η Μαϊου 1886 Σικάγο, η εξέγερση των εργατών, με σύνθημα «οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο». Καλημέρα, καλό μήνα, καλή Πρωτομαγιά! Το Βέρμιο, με ιστορία συνοδευμένη από μύθους και δοξασίες, κατορθώματα ηρώων και θεών, περάσματα βασιλιάδων και αγίων, μας περιμένει μας καρτερεί.! Βουνοκορφές ατέλειωτες, φαράγγια και ρέματα, δάση σκιερά που κάνουν την ορειβασία πιότερο σιωπηλή, ξεχασμένα περάσματα, πανέμορφα χωριά. Με το τραγούδι του κούκου, πήραμε το μονοπάτι…!

Φύγαμε από την πόλη της Βέροιας κάτω από ένα βροχερό ουρανό. Σήμερα ορειβασία στο δικό μας βουνό το Βέρμιο, τόσο κοντά και τόσο μακριά! Το όρος Βέρμιο, από τα ομορφότερα και πλουσιότερα σε χλωρίδα και πανίδα βουνά του ελλαδικού χώρου και αυτό εύκολα το αντιλαμβάνεσαι όταν βρεθείς στις πλαγιές του. Όλη η οροσειρά του Βερμίου σχηματίζει μια μακριά κορυφογραμμή, η οποία ξεπερνά τα 50 χιλιόμετρα σε μήκος.

Οι βόρειες απολήξεις του βουνού φτάνουν στο νομό Πέλλας. Πολλά τρεχούμενα νερά, πυκνά δάση με οξιές πεύκα και έλατα. Οι ανατολικές πλαγιές πλούσιες σε νερά και βλάστηση σε αντίθεση με τις δυτικές που είναι άγονες. Οι κορυφές είναι γυμνές από δένδρα μόνο χαμηλή βλάστηση. Δάση με πλατύφυλλα, δρυς, μικτά δάση οξιάς και μακεδονίτικα έλατα στις βουνοπλαγιές. Τα δάση ξεκινούν από τη μέση του βουνού, ενώ χαμηλά επικρατούν εκτάσεις θαμνώδεις.

Στις πλαγιές αναπτύσσονται καστανιές, γαύροι και μαυρογαύροι (μαύροι κορμοί), κουμαριές και αγριοκέρασα. Ενώ σε χαμηλά υψόμετρα καλλιεργούνται ροδακινιές, μηλιές, αχλαδιές και κερασιές. Η αρκούδα, ο λύκος και το ελάφι δεν υπάρχουν σήμερα, παρατηρούνται όμως αγριογούρουνα, λαγοί, κουνάβια, ασβοί, νυφίτσες, σκίουροι και αλεπούδες. Αγριοτριανταφυλλιές, κρόκοι, κυκλάμινα και ποικιλίες μανιταριών.

Ο Ηρόδοτος γράφει για τον Μίδα ότι είχε ένα κήπο στην κοιλάδα κάτω από το όρος Βέρμιο με εξηντάφυλλα τριαντάφυλλα εξαιρετικής ευωδίας και μια πηγή με δροσερό νερό, το οποίο ο Μίδας ανακάτευε με κρασί και πρόσφερε στον Σιληνό, θεότητα του κρασιού και συγγενή του Διόνυσου.

Ο Μίδας ήταν βασιλιάς της Φρυγίας. Φημιζόταν για τη σοφία, την ευσέβεια και τα πλούτη του. Ήταν γιος του Γόρδιου, ενός φτωχού αγρότη, απόγονος του μακεδονικού γένους των Βριγών που μετανάστευσε στη Μ. Ασία και έγινε βασιλιάς του Γορδίου ή Γορδίκιου παλιάς πρωτεύουσας της Φρυγίας πάνω στον ποταμό Σαγγάριο. Γυναίκα του Μίδα ήταν η Ερμοδίκη, κόρη του Αγαμέμνονα, βασιλιά της αιολικής Κύμης.

Το χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 780 μέτρων, μας υποδέχεται ήρεμο και βροχερό. Ένα χωριό πανέμορφο σε μια καταπράσινη περιοχή με πολλά διατηρημένα αρχοντικά και παραθεριστικές κατοικίες, με πλούσια λαογραφία και παράδοση. H Κουμαριά ήταν κάποτε ο μόνος οικισμός του Βερμίου που κατοικούνταν καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Οι κάτοικοι της είναι ως επί το πλείστον Βλάχοι και πρόσφυγες από τον Πόντο. Οι πρόγονοι των σημερινών Βλάχων προερχόμενοι από το Κάτω Βέρμιο και το Ξηρολίβαδο, αγόρασαν το τσιφλίκι των 30.000 στρεμμάτων περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα. Μετά τα γεγονότα του 1822 με την καταστροφή της Νάουσας και των οικισμών του Βερμίου το παλιό χωριό καταστράφηκε. Το μόνο που έμεινε από τον παλιό οικισμό είναι η εκκλησία του αγίου Νικολάου.

Σπουδαίες προσωπικότητες με καταγωγή από την Κουμαριά είναι ο Γιώργος Μούρνος ακαδημαϊκός στο Βουκουρέστι και ο αγιογράφος Τούσιας Αναστασίου (Καμπανάρης), ο οποίος αγιογράφησε την Αγία τριάδα και μεγάλο μέρος του Αγίου Αντωνίου της Βέροιας. Πολλές αγιογραφίες του βρίσκονται στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας στην Κουμαριά.

Η Κουμαριά είναι ένα από ωραιότερα καλλωπιστικά φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Από τον όμορφο αυτό θάμνο πήρε και το όνομα της η Κουμαριά Ημαθίας. Χτίσθηκε από τσελιγκάδες του Σελίου και του Ξηρολιβάδου τέλη του 19ου αιώνα αρχές του 20ου αιώνα. Το 1922 δέχθηκε πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Μέχρι το 1925 λεγόταν Ντόλιανη που σημαίνει «χαμηλότοπος», το 1926 πήρε το όνομα Κουμαριά.

Η μέρα σήμερα προμηνύεται σκληρή, - βρέχει συνέχεια - η πορεία μας μέχρι και την κορυφή είναι όλο ανάβαση. Χρειαζόμαστε γερά πόδια και δυνατές αναπνοές. Μπήκαμε στο δάσος, ένα ζωντανό δάσος με δένδρα καταπράσινα. Τα φυλλοβόλα δένδρα τριγύρω με το πλούσιο φύλλωμα τους μας κρατούν συντροφιά η βροχή που πέφτει με αμείωτη ένταση μας χαλάει τη διάθεση. Αγριολούλουδα γεμίζουν με το χρωματιστό κέντημα τους, τους δασωμένους λόφους και τις βουνοπλαγιές. Μέσα από τα άγρια βατόμουρα που κανείς άλλος εκτός από τα πουλιά δεν τα καταδέχεται, έβγαιναν ξαφνικοί βιαστικοί κελαηδισμοί. Λίγο πιο πέρα το νερό έτρεχε μέσα από το δασωμένο αυλάκι και τραγουδούσε.

Μονοπάτι ανηφορικό που ανεβαίνοντας ψηλότερα γίνεται δυσκολότερο. Αδιαπέραστο τείχος από πυκνή βλάστηση μας υποδέχεται. Αγριοτριανταφυλλιές και βατσινιές με τα αγκάθια τους να μας δυσκολεύουν. Ο ουρανός σήμερα είναι βροχερός και ομιχλώδης, ο ήλιος δεν υπάρχει πουθενά. Με τις χθεσινές βροχές τις ανοιξιάτικες ο Μάιος μπήκε ορμητικός και βροχερός.

Ανεβαίνοντας ψηλότερα το τοπίο αλλάζει τα δένδρα δίνουν τη θέση τους σε χαμηλή βλάστηση. Σήμερα η ομάδα μας είναι πολύ τολμηρή και μπήκε αμέσως στα δύσκολα. Νυχτοπερπατήματα άγριας ζωής, τριγύρω στο μονοπάτι. Τα δένδρα με καταπράσινα φύλλα πόσο αλλιώτικα φαίνονται!

Οδοιπορούμε τώρα σε δασικό δρόμο η πεζοπορία γίνεται ξεκούραστα, μας δίνει δυνάμεις για τη συνέχεια. Τώρα ορειβατούμε σε ένα ανηφορικό Γολγοθά με κλίσεις κάποτε ως και 25% μέσα σε μια ρεματιά ανάμεσα σε πυκνό δάσος οξιάς, όπου ξοδεύτηκαν όλες σχεδόν οι εφεδρείες του οργανισμού μας.

Βρισκόμαστε σε ξέφωτο, από εδώ και πέρα το τοπίο φαίνεται να ξεκαθαρίζει. Τώρα τοπίο γυμνό μας οδηγεί προς την κορυφή, ο ρυθμός της βροχής μας κρατάει συντροφιά και μας αλλάζει το πρόγραμμα, η ομάδα αποφασίζει να γυρίσει πίσω. Λόγω της πυκνής ομίχλης και της βροχής που αυξάνεται με επικίνδυνο ρυθμό.

Από τούτη εδώ την πλευρά της βουνοπλαγιάς το θέαμα απόκοσμο, με την ομίχλη και την καταρρακτώδη βροχή…

Μπροστά μας οι κορυφές του Ξηρολίβαδου και λίγο μακρύτερα τα Πιέρια και ο χιονισμένος Όλυμπος, που μόλις διαγράφονται στον ορίζοντα. Οι κορυφές πανέμορφες με τα χρώματα του πράσινου. Η ομίχλη με εκείνα τα μακρινά σύννεφα, τους ατμούς και το πράσινο των δένδρων, τα χρωματίζει με τρόπο ιδιαίτερο.

Πήραμε το δρόμο της επιστροφής, η κατάβαση δεν μας κουράζει καθόλου, άλλωστε μαθημένοι από την πρωινή ανάβαση δεν δυσκολευόμαστε. Άλλη μια ανάβαση, άλλη μια εξόρμηση άλλη μια φυγή εδώ στο δικό μας βουνό το Βέρμιο πήρε τέλος με επιτυχία.

Συγχαρητήρια σε όλους εμάς, σε ένα ανοιξιάτικο βροχερό τοπίο.!