Βέρμιο - Στουρνάρι 1.769 μ. με τους Ορειβάτες Βέροιας

Του Ν. Τσιαμούρα

Σαν από ταινία ξεπροβάλλει μπρος τα μάτια μας, ένας χρωματιστός ανοιξιάτικος πίνακας. Στην καρδιά αυτού του σκηνικού η σκηνοθέτης φύση φιλοτέχνησε για αιώνες τώρα ένα απίθανο ζωγραφικό πίνακα με εικόνες και αισθήσεις. Μάρτυρες εμείς, αυτής της πανέμορφης σκηνής συνεχίζουμε μαγεμένοι να οδοιπορούμε μέσα στο τοπίο της Άνοιξης. Η φύση είναι εδώ άκου τον ψίθυρο της...!

10 φίλοι ορειβάτες από την Βέροια ξεκινήσαμε χωρίς βιασύνη από την Ελιά, Κυριακή πρωί στις 7+30 για ορειβασία, κοντά στη γειτονιά μας, στην περιοχή του Ξηρολίβαδου. Ανεβαίνουμε τον φιδωτό δρόμο, δρόμος πνιγμένος στην κυριολεξία από οξιές και άλλα βουνίσια δένδρα. Μετά από μια διαδρομή 25 λεπτών φθάσαμε στο Ξηρολίβαδο.

Φορτισμένη η πλαγιά του χωριού από την ιστορία, μας υποδέχεται μέσα στο πρωινό, χωρίς καθόλου κίνηση από ανθρώπους και τροχοφόρα αλλά με λίγο χιόνι στα περάσματα και τις βουνοπλαγιές. Σε γνωστό έγγραφο του τουρκικού ιεροδικείου της Βέροιας το Ξηρολίβαδο μνημονεύεται πολλές φορές από το 1640.

Οι Τούρκοι περιστασιακά το αποκαλούσαν Ουζούντζιοβα ή και Άνω Ουζουντζά. Ο περίφημος Γάλλος περιηγητής Μπουκαμβίλ που πέρασε από το τότε κατεστραμμένο χωριό το 1806 αναφέρεται για το όρος Ξηρολίβαδο και για το χωριό που ήταν κτισμένο σε μια κοιλάδα 4 λευγών κατοικημένο από Τούρκους κονιάρηδες.

Το χωριό με το ίδιο όνομα αναφέρεται και σε δημοτικά τραγούδια, όπως σε ένα που εξιστορεί εκστρατεία του περίφημου Νικοτσάρα. Οι κάτοικοι συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίος αγωνιστής ήταν ο Απόστολος (Λιόλιος) Ξηρολιβαδιώτης γαμπρός του Μάρκου Μπότσαρη καθώς παντρεύτηκε την αδελφή του Δέσπω.

Μετά την καταστροφή της Νάουσας το 1822. Τα στρατεύματα του Εμπού Λουμπούτ, επιδόθηκαν σε συστηματική καταστροφή των χωριών του Βέρμιου μεταξύ των οποίων και το Ξηρολίβαδο. Όσοι γλίτωσαν από τον άγριο θάνατο σύρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.

Έτσι όταν οι πρόγονοι των σημερινών βλαχόφωνων κατοίκων εγκαταστάθηκαν στο Ξηρολίβαδο, ο παλιότερος οικισμός ήταν έρημος και ερειπωμένος. Τα τελευταία χρόνια έχουν χτιστεί και μερικά πέτρινα σπίτια σημάδι ευημερίας. Παλιά έχτιζαν τις πέτρες γιατί μόνο πέτρες είχαν, τις έκοβαν, τις μετέφεραν με μουλάρια, σιγά – σιγά τις πελεκούσαν και όταν είχε καλό καιρό την άνοιξη και τα καλοκαίρια συνέχιζαν το κτίσιμο.

Το όνομα Ξηρολίβαδο διατήρησαν και οι κτηνοτρόφοι μετά την εγκατάσταση τους στο Βέρμιο, προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια της Πίνδου. Με το που αφήσαμε τα αυτοκίνητα το τοπίο καταπράσινο από δέντρα αιωνόβια τριγύρω και χωρίς να το καταλάβουμε γρήγορα βρεθήκαμε μέσα σε πυκνό δάσος.

Ντυμένοι με ελαφριά ρούχα σε ένα μονοπάτι ελαφροίσκιωτο ορειβατούμε απαλά σε αυτή την ηρεμία της φύσης. Συναντάμε τα πρώτα χιόνια που ανεβαίνοντας ψηλότερα το χιόνι μας δυσκολεύει στις κινήσεις μας.

Το μονοπάτι ανεβαίνει ομαλά μέσα από δάσος οξιάς, πεσμένα φύλλα λίγο χιόνι και απόλυτη ησυχία, τώρα ένα ελαφρύ αεράκι μας ακολουθεί αθόρυβα. Η εικόνα που απλώνεται γύρω μας διαφέρει ελάχιστα από τους πρώτους οδοιπόρους βλάχους που ήρθαν από τα Γρεβενά το 1840.

Σταματώ, αφουγκράζομαι την ησυχία του δάσους. Μόλις που ακούγεται ο αέρας, σβήνω την αναπνοή μου, χαλαρώνω το σώμα και τις αισθήσεις μου και αφήνομαι. έστω για λίγα λεπτά. Η ώρα περνά γρήγορα στην αγκαλιά της γοητευτικής φύσης. Χρώματα φωτεινά σκιές που αλλάζουν κάθε στιγμή, δεν μας αφήνουν περιθώρια να αναλογισθούμε την φρεσκάδα της ημέρας. Τώρα μονοπάτι ανηφορικό μόνοι εμείς και η ησυχία του δάσους, βελανιδιές και οξιές, το χιόνι όλο και περισσότερο.

Οδοιπορούμε για περισσότερο από 50 λεπτά της ώρας, σε ένα δασικό δρόμο χαμένο στην κυριολεξία στον άσπρο μανδύα του χιονιού. Φτάσαμε σε ξέφωτο γυμνό από δένδρα, μόνο χαμηλή βλάστηση θάμνοι και χιόνι. Με την συνοδεία κάποιων πουλιών συνεχίζουμε. Πήραμε την βουνοπλαγιά με καθαρό καιρό και χωρίς καθόλου ορειβατικά σημάδια, δεκάδες κοχύλια –σαλιγκάρια του βουνού στην πρωινή δροσιά μαζί με κίτρινα αγριολούλουδα μας καλωσορίζουν.

Ορειβατούμε στην απότομη βουνοπλαγιά λίγο πριν την κορυφή βαθιές ανάσες βήματα αργά, σταθερά πλησιάζουμε προς την κορυφή, το πολύ χιόνι μας δυσκολεύει. Φθάσαμε στην κορυφή, τοπίο χαμένο και πλημμυρισμένο από άλλες βουνοκορφές.

Θαυμάζουμε την ομορφιά των γύρω βουνοκορφών. Ένας δυνατός ήλιος με ένα δυνατό αέρα μας οδηγεί απαλά στο μονοπάτι της επιστροφής, η επιστροφή γίνεται από την άλλη πλευρά της βουνοκορφής. Μέσα από πυκνό δάσος οξιάς υγρής και πυκνής δροσιάς συνεχίζουμε την κατάβαση.

Ο γυρισμός τώρα γίνεται από τον δασικό δρόμο, η δροσιά του βουνού καλά κρατεί. Δεκάδες πουλιά συνεχίζουν αδιάκοπα την μελωδία τους. Τα αγριολούλουδα μας χαρίζουν συναισθήματα χαράς και μας υπενθυμίζουν ότι η φύση είναι εδώ.

Συναντήσαμε επιδοτούμενες αγελάδες και αιγοπρόβατα που βόσκουν αμέριμνα, τα τελευταία χρόνια αρκετοί, όχι απαραίτητα κτηνοτρόφοι, έχουν πάρει επιδοτήσεις για παραγωγή βιολογικού κρέατος. Μαγευτική η σημερινή μας περιπλάνηση σαν μηχανή που σε οδηγεί πίσω στο χρόνο, στην εποχή που το Ξηρορολίβαδο ήταν σταυροδρόμι καραβανιών .

Η φύση είναι εδώ αφιερώστε της λίγο χρόνο για να ακούσετε τον ψίθυρο της όλες τις ώρες της ημέρας. Επιστροφή στην τσιμεντένια πόλη, συγχαρητήρια σε όλους Εμάς!