Για κάποιο λόγο; Όχι

Του Ηλία Μαγκλίνη

Το ακούω συχνά, ιδίως αφότου νόσησε η μεγάλη κόρη μου με λευχαιμία: όλα για κάποιο λόγο συμβαίνουν. Μου το λένε με αγαθή πρόθεση άνθρωποι που με αγαπούν: όλα για κάποιο λόγο γίνονται, για να βρούμε ένα νέο νόημα στη ζωή μας κτλ. Θα το πω χωρίς περιστροφές: διαφωνώ κατηγορηματικά. Τίποτα δεν γίνεται για κάποιο λόγο, ειδικά μια τέτοια νόσος, ειδικότερα σε ένα παιδί. Μπορεί ορισμένες επιλογές μας να έχουν συνέπειες, στατιστικά μιλώντας, όμως εδώ μιλάμε για κάτι άλλο.

Η φύση είναι τυφλή, χτυπάει στα τυφλά. Ακόμα κι αν ευθύνεται, π.χ., η διατροφή, μια νόσος όπως ο καρκίνος, πρώτα και κύρια σε παιδιά και βρέφη, δεν συμβαίνει για κάποιο δήθεν νοηματοδοτικό λόγο. Απλώς συμβαίνει.

Θυμάμαι μια μητέρα στην παιδογκολογική κλινική να οδύρεται: «Αν δεν μου πει κάποιος γιατί συνέβη αυτό στο παιδί μου δεν θα ησυχάσω». Κανένας, όμως, δεν θα της πει το «γιατί». Δεν υπάρχει απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Τριακόσια πενήντα ελληνόπουλα τον χρόνο νοσούν με κάποια μορφή παιδικού καρκίνου – έτσι, χωρίς λόγο.

Αδυνατώ να αποδεχθώ ότι η τετράχρονη κόρη μου νόσησε με αιματολογικό καρκίνο «για κάποιο λόγο», περίπου μεταφυσικό. Αρνούμαι να δεχθώ ότι μέσα σε οκτώ βασανιστικούς μήνες την τρύπησαν δεκατρείς φορές στην πλάτη για να γίνει έγχυση χημειοθεραπείας, κι εμείς να ακούμε τις κραυγές της απέξω, ή άνοιξαν πληγές στο στόμα της από τα φάρμακα, ή έπαθε οδυνηρή πρωκτίτιδα, ή έκανε εμετούς, ή έπρεπε να μην ιδρώνει διότι η μεθοτρεξάτη που έπαιρνε ενδοφλεβίως, αν λίμναζε μαζί με τον ιδρώτα πάνω στο δέρμα της, θα προκαλούσε σοβαρούς ερεθισμούς, ότι υπέστη όλα αυτά «για κάποιο λόγο», π.χ., για να γράφω, όπως μου είπαν, τα κείμενα αυτά ή για να «συμβάλλω στην ενημέρωση του κόσμου». Ή για να «ανακαλύψω ένα νέο νόημα».

Μακάρι να μην είχε νοσήσει το παιδί μου και να μην έγραφα ποτέ τίποτα, και ας μην ανακάλυπτα ποτέ κανένα νόημα. Κάθε φορά που ακούω ότι ο καρκίνος ή και η πανδημία ήταν «μια ευλογία», μου έρχεται να τραβήξω περίστροφο.

Τέτοιοι εφιάλτες, που σε στοιχειώνουν ισοβίως, δεν «συμβαίνουν για κάποιο λόγο». Απλώς συμβαίνουν. Βεβαίως, εφόσον συμβαίνουν, εφόσον συνέβη, είναι ζωτικής σημασίας να του προσδώσεις ένα νόημα, να το ντύσεις με μια αφήγηση που να αφορά και τον πλησίον. Αλλιώς δεν αντέχεται.

Αυτό όμως έρχεται εκ των υστέρων, αφού έχεις φάει στο κεφάλι τον απόλυτο παραλογισμό: να βλέπεις ένα παιδί με γυμνό κρανίο, με τον καθετήρα του Χίκμαν στο στήθος, δίχως να μπορεί να φάει τίποτα επειδή το στόμα του είναι μια ανοιχτή πληγή. Αυτό δεν συμβαίνει για κάποιο λόγο. Δεν πρέπει να συμβαίνει για κανένα λόγο. Άλλο η παραμυθία της αφήγησης του πόνου του ανθρώπου και των πραγμάτων και άλλο το παραμύθιασμα της δήθεν ευλογίας.

Πηγή