Όταν έπεσε το Γιάκοβλεφ έξω απο τα Ριζώματα

Συντρίμμια βρίσκονται ακόμη στα Πιέρια
Η πτώση του Γιάκοβλεφ στις πλαγιές των Πιέριων, πριν από 25 χρόνια, εξακολουθεί να σημαδεύει τις ζωές πολλών ανθρώπων. Μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό των Ριζωμάτων, συντρίμμια του αεροσκάφους που παρέσυρε στο θάνατο 72 ανθρώπους, ακόμα παραμένουν μέσα στο πυκνό δάσος και τις πλαγιές, ορίζοντας ανεξίτηλα, τον τόπο της τραγωδίας. Δύο μεγάλα κομμάτια από το μοιραίο αεροσκάφος που έπεσε στην περιοχή μια παγωμένη νύχτα του Δεκεμβρίου του 1997, αντίκρυσε και φωτογράφησε σε μια από τις περιηγήσεις του μέσα στο δάσος ο Θεόδωρος Τανούλας, ο οποίος έχει σπίτι στην Άνω Μηλιά. «Έμεινα έκπληκτος. Δεν περίμενα να δω κάτι τέτοιο. Τόσα χρόνια αργότερα παραμένουν εκεί», είπε στο makthes.gr ο κ. Τανούλας.

Συλλογική μνήμη…

Η ιστορία της πτώσης του Γιάκοβλεφ δεν είναι άγνωστη στους κατοίκους της περιοχής. Μέσα από τις αφηγήσεις για τη νύχτα εκείνη και τις αγωνιώδεις προσπάθειες, κατοίκων, στρατού, αστυνομίας και πυροσβεστικής να βρουν το ακριβές σημείο της πτώσης και να φτάσουν σ΄ αυτό μέσα από ένα πυκνό, χιονισμένο δάσος, έχει μετατραπεί σχεδόν σε συλλογική μνήμη. Όλοι θυμούνται, κι αν δεν τα έχουν ζήσει τα έχουν ακούσει από τους ντόπιους, πώς κατάφεραν οι πρώτοι κάτοικοι να φτάσουν με τρακτέρ και αγροτικά οχήματα στο σημείο, μετά από δύο μέρες αναζήτησης, για να αντικρύσουν τα συντρίμμια που κάπνιζαν ακόμα ενώ στον αέρα πλανιόταν μια φρικτή μυρωδιά καμένης σάρκας… Διάσπαρτα σώματα ανάκατα με βαλίτσες και σακίδια μισοκαμμένα και συντρίμμια κάθε μεγέθους παντού…

Η συνέχεια εκείνης της νύχτας δόθηκε στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης που άνοιξε για πρώτη φορά το ίδιο βράδι για να τοποθετηθούν οι σοροί των αδικοχαμένων επιβατών και του πληρώματος του αεροσκάφους έτσι ώστε αργότερα να παραδοθούν στους συγγενείς.

Στην Ανω Μηλιά δεν ξέχασαν

Στην Ανω Μηλιά και σ΄ όλη τη γύρω περιοχή όμως δεν ξέχασαν. Από πέρυσι έχουν ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια να σηματοδοτήσουν όχι απλώς τον τόπο μια μεγάλης τραγωδίας, αλλά να ορίσουν τις διαστάσεις ενός δράματος. Η αρχή έγινε πέρυσι το καλοκαίρι όταν φοιτητές και καθηγητές του 3ου Εργαστηρίου Ζωγραφικής από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. διοργάνωσαν μια τριήμερη δράση μνήμης στην Άνω Μηλιά Πιερίας για τα 72 θύματα της ανείπωτης τραγωδίας που συγκλόνισε τη χώρα τον Δεκέμβριο του 1997. Στο μνημείο που σχεδίασαν και κατασκεύασαν, τοποθετήθηκαν 72 μεγάλοι μεταλλικοί δίσκοι, σαν καθρέφτες.

Το μνημείο έχει στηθεί λίγο πιο μακριά από το σημείο του δυστυχήματος και σύμφωνα με την ομάδα του ΑΠΘ, δείχνει την πνευματική υπόσταση των νεκρών και επισημαίνουν την απουσία τους μέσα από την αντανάκλαση του καθρέφτη. Από το σημείο του μνημείου που βρίσκεται έξω από την Άνω Μηλιά μέχρι το σημείο της συντριβής, μια λαμαρίνα με 72 κόκκινα σημάδια στα δέντρα, θυμίζουν την γήινη υπόσταση των θυμάτων.

Η πρωτοβουλία ήταν των φοιτητών του Εργαστηρίου Ζωγραφικής, ενώ οι καθηγητές Γιώργος Τσακίρης, Βασίλης Βασιλακάκης, Σταύρος Παναγιωτάκης και Χρήστος Κεραμάτης, επέβλεπαν κάθε στάδιο της δράσης και έδιναν οδηγίες. Σύμφωνα με το συντονιστή της δράσης Φώτη Φωτιάδη, ο οποίος επίσης έχει σπίτι στην περιοχή και γνωρίζει κι αγαπάει τον τόπο, απώτερος στόχος όσων πήραν μέρος είναι η δημιουργία διαδρομών εικαστικού ενδιαφέροντος μετατρέποντας τον φυσικό χώρο των Πιερίων σε μια δημόσια γλυπτοθήκη.

Η εικαστική παρέμβαση έγινε έπειτα από πρόσκληση του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Άνω Μηλιάς και της Τοπικής Επιτροπής Αγίας Παρασκευής.

Μέλος του συλλόγου είναι και ο κ. Τανούλας. «Έχουμε συμφωνήσει με το δήμο για μια περίοδο σχεδόν δέκα ετών κάθε χρόνο να γίνεται μια δράση γύρω από το θέμα, για να μείνουν ζωντανές οι μνήμες» είπε στο makthes.gr. Το καλοκαίρι που μας έρχεται μάλιστα θα υπάρξουν και νέες εικαστικές δράσεις, πρόσθεσε, όπως και κάθε καλοκαίρι για τα επόμενα χρόνια.

Το ΥΑΚ-42 απογειώθηκε το μεσημέρι της 17ης Δεκεμβρίου από το αεροδρόμιο Μπόρισπιλ του Κιέβου και είχε προορισμό τη Θεσσαλονίκη, με ενδιάμεσο σταθμό την Οδησσό. Επέβαιναν συνολικά 62 άτομα, ανάμεσά τους και παιδιά, με τους περισσότερους επιβάτες να είναι Έλληνες, κι άλλα 10 μέλη πληρώματος εργαζόμενοι σε τεχνική εταιρία.