Τα δικαστήρια περνούν στην ψηφιακή εποχή: Κατάθεση μέσω τηλεδιάσκεψης, app για real time ενημέρωση από τα πινάκια

Την εγκατάσταση 250 σταθερών και 151 κινητών συστημάτων τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σε σωφρονιστικά καταστήματα και την ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος για τη δημοσίευση στο διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των δικαστηρίων της χώρας, δρομολογούν τα υπουργεία Δικαιοσύνης και Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Το έργο με αρχικό προϋπολογισμό ύψους 16,7 εκατομμυρίων ευρώ, αναμένεται να αναβαθμίσει σημαντικά τη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης, ενώ από την υλοποίησή του θα προκύψει και εξοικονόμηση πόρων λόγω του περιορισμού μετακινήσεων των κατηγορουμένων.

Το τεύχος του διαγωνισμού, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 20 Ιανουαρίου, προβλέπει ότι η Κοινωνία της Πληροφορίας που είναι η αναθέτουσα αρχή έχει στη διάθεσή της επιπλέον 2,5 εκατομμύρια ευρώ σε περίπτωση που κριθεί σκόπιμη η επέκταση του αντικειμένου του έργου.

Συστήματα τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και φυλακές

Όταν ολοκληρωθεί το έργο, στα δικαστήρια και τις φυλακές της χώρας θα λειτουργούν συστήματα τηλεδιάσκεψης τα οποία θα καλύπτουν τις ανάγκες των πολιτικών, ποινικών και διοικητικών δικαστηρίων (Πρωτοδικεία, Εφετεία και Πταισματοδικεία), του ανακριτικού έργου και των αιτημάτων δικαστικής συνδρομής.

Μεταξύ άλλων, συστήματα τηλεδιάσκεψης θα εγκατασταθούν στον Άρειο Πάγο, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στην κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, σε πιστοποιημένους χώρους κατάθεσης μαρτύρων στα δικαστήρια και τις φυλακές, σε ανακριτικά γραφεία και σε γραφεία που εξυπηρετούν αιτήματα δικαστικών συνδρομών.

Η λειτουργία των νέων συστημάτων τηλεδιάσκεψης θα συμβάλλει καθοριστικά στη μετάβαση των δικαστηρίων στην ψηφιακή εποχή, δεδομένου ότι θα δώσει τη δυνατότητα κατάθεσης και εξέτασης μαρτύρων οι οποίοι κατά τη διεξαγωγή της δίκης βρίσκονται μακριά από το δικαστήριο.

Στις περιπτώσεις αυτές, οι μάρτυρες θα μπορούν να μεταβαίνουν σε κάποιον από τους πιστοποιημένους και ειδικά διαμορφωμένους χώρους προκειμένου να καταθέτουν σε ζωντανή σύνδεση με το δικαστήριο.

Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούν να καταθέτουν και να εξετάζονται από τα δικαστήρια μάρτυρες και κατηγορούμενοι οι οποίοι είναι κρατούμενοι.

Το νέο σύστημα θα δώσει τη δυνατότητα ψυχολογικής στήριξης σε κρατούμενους από ειδικευμένους επιστήμονες, ενώ θα οδηγήσει και σε εξοικονόμηση πόρων όχι μόνο από τον περιορισμό των μετακινήσεων αλλά και από την κατάργηση των μεταβατικών εδρών των Διοικητικών Πρωτοδικείων και Εφετείων.

Το έργο θα κάνει πιο εύκολη την κατάθεση ευάλωτων μαρτύρων όπως είναι οι ανήλικοι και θύματα κακοποίησης και εκφοβισμού, η παρουσία των οποίων στο δικαστήριο ενδέχεται να διαταράξει την ψυχική τους υγεία και να επηρεάσει τη διαδικασία διεξαγωγής της δίκης.

Τα συστήματα τηλεδιάσκεψης είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, η Γερμανία, η Αγγλία, η Ολλανδία και η Εσθονία.

Στην Αγγλία για παράδειγμα χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα στην προκαταρκτική εξέταση, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μείωση του χρόνου της διαδικασίας, ενώ από τον περιορισμό των μετακινήσεων κατηγορουμένων έχει προκύψει ετήσια εξοικονόμηση 13 εκατομμυρίων λιρών.

Αντίστοιχα, στην Γερμανία υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες για ανήλικους και ευάλωτους μάρτυρες, οι οποίες αξιοποιούνται κυρίως στις δικαστικές υποθέσεις με εμπλοκή ανηλίκων, ενώ στην Αυστρία από το 2011 έχει γίνει καθολική εγκατάσταση και χρήση των συστημάτων σε όλα τα δικαστήρια και τις φυλακές.

Ηλεκτρονικό πινάκιο και ενημέρωση εκθεμάτων

Το δεύτερο σκέλος του έργου αφορά στην ανάπτυξη πληροφοριακού συστήματος για την άμεση ενημέρωση της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων στο σύνολο των δικαστηρίων της χώρας.

Σήμερα πολίτες και δικηγόροι μπορούν να ενημερώνονται για τα εκθέματα των επόμενων 15 ημερών μέσω του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης, μόνο για τα δικαστήρια για τα οποία έχει υλοποιηθεί το έργο (Εφετειακές περιφέρειες Αθηνών, Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Ευβοίας).

Ωστόσο, σε κανένα δικαστήριο δεν υπάρχει δυνατότητα ενημέρωσης σε πραγματικό χρόνο της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων, ενώ στα περισσότερα δικαστήρια δεν υπάρχει δωρεάν ασύρματη πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Όταν ολοκληρωθεί το έργο, οι δικηγόροι, οι διάδικοι και οι εμπλεκόμενοι στις δικαστικές διαδικασίες θα μπορούν να ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο για την πορεία των πινακίων μέσω ειδικών εφαρμογών που θα λειτουργούν σε ηλεκτρονικές συσκευές (smartphones, tablets κλπ).

Οι προδιαγραφές του έργου προβλέπουν τη διασύνδεση του νέου πληροφοριακού συστήματος με τις υφιστάμενες υπηρεσίες για τη βελτίωση της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης, όπως το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων Πολιτικής και Ποινικής Δικαιοσύνης, το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για τη Διοικητική Δικαιοσύνη και το Σύστημα Απομαγνητοφώνησης Πρακτικών Δικαστηρίων.

Ο διαγωνισμός για την ανάδειξη αναδόχου ο οποίος θα αναλάβει να υλοποιήσει τα νέα συστήματα θα χρηματοδοτηθεί από την υφιστάμενη προγραμματική περίοδο (2014-2020), ενώ η διάρκεια της σύμβασης θα ανέλθει σε 22 μήνες.