Μητροπολίτης Παντελεήμων: «Ο Ερντογάν μετατρέποντας την Αγία Σοφία σε τζαμί πραγματοποιεί μια νέα πολιτιστική γενοκτονία»

Η έναρξη του 22ου Συναπαντήματος Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου 18 Ιουλίου στο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο. Μια εκδήλωση που αποτελεί την ετήσια συνάντηση των νέων ποντιακής καταγωγής από όλη την Ελλάδα και τη Διασπορά. Κατά την έναρξη, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων απηύθυνε χαιρετισμό, όπου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, κάνοντας λόγο για μια νέα πολιτιστική γενοκτονία. Αναλυτικά τα όσα είπε στον χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος:

«Μέ πολλή χαρά καί ἀγάπη σᾶς ὑποδεχόμεθα καί φέτος στούς χώ­ρους τοῦ Ἱεροῦ Προσκυνήματος τῆς Παναγίας Σουμελᾶ. Σᾶς ὑπο­δεχόμεθα στό ἱερό αὐτό κατοι­κη­τήριο τῆς Παναγίας τοῦ Πόντου, ἐδῶ ὅπου φυλάσσεται ἡ θαυμα­τουρ­γή καί χαριτόβρυτη εἰκόνα τῆς Σουμελιώτισσας Παναγίας, ἐδῶ ὅπου κτυπᾶ ἡ καρδιά τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, στό 22ο Συναπάντημα τῆς Νεολαίας τῶν Ποντιακῶν Σωματείων.

Τό φετινό Συναπάντημα δέν εἶναι ὅπως τά προηγούμενα, δέν εἶναι ὅπως θά θέλαμε νά εἶναι, γιατί ἡ ἐπιδημία τοῦ κορωνοϊοῦ, ἡ ὁποία ταλαιπωρεῖ τούς τελευταί­ους μῆνες ὁλόκληρο τόν κόσμο, δυσχεραίνει τίς μετακινήσεις καί ἐπιβάλλει τήν τήρηση εἰδικῶν μέτρων στή διοργάνωση συγκε­ντρώ­σεων μέ σκοπό τήν προστα­σία τῆς ὑγείας, τόν περιορισμό τῆς διαδόσεως τοῦ ἰοῦ καί τήν προ­στασία τῆς ὑγείας ὅλων μας.

Ὑπό τή σκέπη ὅμως καί τήν προστασία τῆς Παναγίας μητέρας μας, ἡ ὁποία προστάτευσε καί ὅλο αὐτό τό διάστημα τήν πατρίδα μας, ἐλπίζουμε καί εὐχόμεθα τήν εὐόδωση καί τοῦ φετινοῦ Συναπα­ντήματος.

Ὁ περιορισμένος ἀριθμός ὅσων συμμετέχετε φέτος πολ­λα­πλα­σιά­ζει τήν εὐθύνη σας, καθώς σᾶς καθιστᾶ ἀναμεταδότες τῶν ἐμπει­ριῶν καί τῶν βιωμάτων σας, ὅλων ὅσων θά ζήσετε, θά ἀκού­σετε καί θά συζητήσετε αὐτό τό τριήμερο, καί σέ ὅλους ἐκείνους πού δέν εἶ­ναι φέτος μαζί μας, ἀλλά καί σέ ὅλους τούς νέους τῶν τό­πων στούς ὁποίους ζεῖτε.

Τόν περασμένο χρόνο τιμήσαμε τήν ἐπέτειο τῶν 100 χρόνων ἀπό τή Γενοκτονία τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τιμήσαμε τούς πατέ­ρες μας οἱ ὁποῖοι τόσο ἄδικα θυ­σιά­σθηκαν καί ἐξοντώθηκαν μέ ποικίλους τρόπους στόν βωμό μιᾶς παράλογης ἰδεολογίας καί μιᾶς ἀπάνθρωπης πολιτικῆς.

Τιμήσαμε ὅμως μαζί τους καί τούς πατέρες μας, τούς θεμελιωτές αὐτοῦ τοῦ Ἱεροῦ Προσκυνήματος, πού μέ πολλές δυσκολίες καί πολ­λές προσπάθειες κατόρθωσαν νά διασώσουν καί νά μεταφέρουν τή σεβάσμια εἰκόνα τῆς Παναγίας Σου­­μελᾶ ἀπό τό ἱστορικό καί πα­λαί­φατο μοναστήρι της στήν Τρα­πεζοῦντα στήν Ἑλλάδα, ἐδῶ στό Βέρμιο, καί νά ἱδρύσουν ἐδῶ μία νέα Παναγία Σουμελᾶ.

Ἡ ἐνέργειά τους αὐτή δέν εἶναι ἕνα τυχαῖο γεγονός. Οἱ πατέρες μας, ὁ ἀρχιμανδρίτης Ἀμβρόσιος Σουμελιώτης, ὁ Φίλων Κτενί­δης στή συνέχεια καί ὁ Παναγιώτης Τανιμανίδης, δέν εἶχαν τήν αἴσθη­ση ὅτι διασώζουν καί προ­στα­­τεύ­ουν ἁπλῶς ἕνα κειμήλιο σάν τά ἄλλα.

Εἶχαν τήν πίστη καί τή βεβαιό­τητα ὅτι ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, ἡ ὁποία ἐπί 16 αἰῶνες ὑπῆρξε ἡ ἐφέστιος εἰκόνα τῶν Ἑλ­λήνων τοῦ Πόντου, ὑπῆρξε ἐκείνη πού τούς συγκέντρωνε κοντά της στίς χαρές καί τίς λύπες, ἐκείνη πού τούς ἕνωνε, ἀλλά καί ἐκείνη πού τούς ἔδινε δύναμη νά ἀντιμε­τω­πίσουν τίς δυσκολίες, προσω­πι­κές καί συλλογικές, ἦταν ἡ μόνη πού θά μποροῦσε νά κρατήσει τόν ξερριζωμένο καί διασκορπισμένο στά πέρατα τῆς οἰκουμένης Πο­ντια­κό Ἑλληνισμό ἑνωμένο.

Εἶχαν τήν πίστη καί τή βεβαιό­τη­τα ὅτι ἡ ἱστορική εἰκόνα τῆς Πα­ναγίας Σουμελᾶ ἦταν ἡ ψυχή τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου καί ἔτσι θά ἔπρε­πε νά παραμείνει, ὥστε νά μήν ξεχαστεῖ ἡ ἱστορία του, ὁ πο­λιτισμός του, τά ἤθη καί τά ἔθιμα τῶν πατέρων του. Γιατί γνώριζαν, καί αὐτό πρέπει νά τό συνειδητο­ποι­ήσουμε καί ἐμεῖς, παρότι κά­ποιοι θέλουν νά τό ξεχνοῦν, ὅτι ὁ πολιτισμός ἔχει πάντοτε κάτι πού ἐμπνέει γιά τή δημιουργία του, ἔχει μία πίστη πίσω του. Καί ὅσο πιό ἰσχυρή εἶναι αὐτή ἡ πίστη, τόσο πιό μεγαλειώδης καί πιό διαρ­κής εἶναι ὁ πολιτισμός.

Στήν περίπτωση τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἡ θαυματουργή εἰκό­να τῆς Παναγίας τῆς Σουμελᾶ ὑπο­στασιάζει αὐτή τήν πίστη, τήν πίστη μας, τήν ὀρθόδοξη χριστια­νι­κή, πού ἐκφράσθηκε ἀπό τούς πατέρες μας στόν Πόντο καί μέ τή μουσική καί μέ τούς χορούς καί μέ τήν ποντιακή γλώσσα, πού ἀντλεῖ ἀπό τό παρελθόν τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ Παναγία Σου­μελᾶ, ἡ μουσική καί οἱ χοροί θά ἔσβυ­ναν καί θά ξεχνιόταν, γιατί δέν εἶχαν σημεῖο ἀναφορᾶς, γιατί θά ἔλειπαν τά πανηγύρια τῆς Πα­ναγίας, στά ὁποῖα καλλιεργή­θη­καν καί ἄνθισαν, ἐκφράζοντας τούς καημούς τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλ­λη­νισμοῦ καί στηρίζοντας τήν πί­στη καί τίς προσδοκίες του.

Ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ Παναγία Σου­με­λᾶ, γιά νά στηρίζει τήν πίστη τῶν πατέρων μας στόν Χριστό καί στήν Ἐκκλησία, τότε εἶναι βέβαιο πώς θά εἶχε χαθεῖ μέσα στίς συμπλη­γά­δες τῶν ἀλλοθρήσκων πιέσεων μαζί μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη.

Καί αὐτό δέν εἶναι σχῆμα λόγου, δέν εἶναι φανταστικό σενάριο. Εἶ­ναι γεγονός τεκμηριωμένο ἱστορι­κά. Ὅπου χάθηκε ἡ πίστη, χάθηκε καί ἡ ἐθνική ταυτότητα, χάθηκε καί ἡ παράδοση καί ὁ πολιτισμός, καί οἱ ἄνθρωποι ἀφομοιώθηκαν.

Ἡ διαχρονική αὐτή διαπίστωση δέν θά πρέπει νά μᾶς φοβίζει, ἀλ­λά νά μᾶς παρακινεῖ σέ ἐγρήγορ­ση, ἰδιαιτέρως ἐσᾶς τούς νέους, καθώς μάλιστα ζοῦμε σέ ἕναν κό­σμο στόν ὁποῖο οἱ προκλήσεις διαρκῶς αὐξάνουν καί οἱ ἐπιθέ­σεις ἐναντίον καί τῆς πίστεως καί τοῦ ἔθνους μας δέν σταματοῦν.

Τό ζοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες μέ τήν ἀπόφαση τῆς Τουρκίας νά μετα­τρέψει τήν Ἁγία Σοφία καί πάλι σέ τέμενος, καταργώντας τόν μου­σει­α­κό χαρακτήρα πού τῆς εἶχε δώσει ὁ Κεμάλ Ἀτατούρκ, ὁ ὁποῖ­ος θέ­λη­σε μέ τόν τρόπο αὐτό νά ἀνα­γνω­ρίσει ὄχι μόνο τή μεγάλη θρησκευτική καί ἱστορική ἀξία τοῦ περίφημου αὐτοῦ μνημείου τῆς χριστιανοσύνης ἀλλά καί τήν καλ­λιτεχνική σημασία του, ἡ ὁποία προστατεύεται ἀπό τήν Οὐνέσκο.

Καί ὅμως βλέπουμε ὅτι ὁ σημε­ρινός ἡγέτης τῆς Τουρκίας ἀδια­φο­ρεῖ γιά ὅλα αὐτά καί μάλιστα προ­κλητικά, ἔχοντας θέσει ὡς στόχο ἀπό ἐτῶν νά ἐξαλείψει κατά τό δυνατόν τά ἴχνη τῆς ἑλληνικῆς καί τῆς χριστιανικῆς παρουσίας τόσων αἰώνων στήν Κωνσταντι­νού­πολη, μετατρέποντας τό θαῦμα αὐτό τῆς οἰκουμενικῆς χριστιανο­σύνης σέ μουσουλμανικό τέμενος, ὅπως τό ἔκανε πρίν ἀπό μερικά χρόνια καί μέ τόν ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας στήν Τραπεζούντα.

Ἐπιχειρεῖ, δηλαδή, μία νέα πολι­τι­στική, θά μποροῦσα νά πῶ, γε­νο­κτονία, οἰκειοποιούμενος τό πα­γκό­σμιο αὐτό σύμβολο τοῦ Ἑλλη­νισμοῦ καί τοῦ Χριστιανισμοῦ, μέ τό ἐπιχείρημα δῆθεν ὅτι τήν ἀπε­λευ­θερώνει καί ὅτι ἡ Ἁγία Σοφία ἀνήκει στό κληροδότημα τοῦ Μω­ά­­μεθ τοῦ πορθητῆ, ἄρα ἀνήκει στούς Τούρκους καί τό Ἰσλάμ. Ὁ Ἐρντογάν μετατρέποντας τήν Ἁγία Σοφία σέ τζαμί πραγματοποιεῖ μία νέα πολιτιστική γενοκτονία.

Γιατί τί ἄλλο παρά γενο­κτο­νία εἶναι τό νά θέλεις νά ἐξαφανί­σεις τήν ἱστορία ἑνός ἔθνους ἀπό ἕναν τόπο μέ τόν ὁποῖο εἶναι συνδεδε­μέ­νος γιά περισσότερα ἀπό 2.500 χρόνια, νά θέλεις νά διαγρά­ψεις τά τεκμήρια τῆς πίστεώς του καί νά βεβηλώσεις τά ἱερά του;

Βέβαια, ὅσο καί νά προσπαθεῖ σήμερα ὁ ἡγέτης τῆς Τουρκίας νά ὁλοκληρώσει τό ἔργο ἄλλων προ­κατόχων του πού προσπάθησαν νά ξερριζώσουν τόν Ἑλληνισμό ἀπό τίς πατρογονικές του ἑστίες, ὅσο καί ἄν οἱ προσευχές τους σέ λίγες ἡμέρες θά ἀκουσθοῦν ἀσεβεῖς καί βέβηλες μέσα ἀπό τόν ναό τῆς Σο­φίας τοῦ Θεοῦ Λόγου, δέν μπο­ροῦν νά ἀλλάξουν τίποτε μέσα στήν ψυχή μας, δέν μποροῦν νά σβύσουν τήν ἱστορία μας, δέν μπο­ροῦν νά σβύσουν τήν ὀρθό­δοξη καί ἑλληνική παρουσία μέσα στόν μεγαλειώδη ἱερό αὐτόν ναό, τό καύχημα τῆς οἰκουμένης, γιατί πάνω σέ κάθε πέτρα του, σέ κάθε κεραμίδι του εἶναι γραμμένα ὀνό­μα­τα ἑλληνικά, γιατί τά ὑπέροχα ψηφι­δω­τά της στήν εἴσοδο, τήν κόγχη καί τά ὑπερῶα μαζί μέ τά πολυ­όμ­ματα Χερουβίμ, ἔστω καί καλυμμένα, θά εἶναι ἐκεῖ, δίπλα στά μονογράμματα τῶν βυζαντι­νῶν αὐτοκρατόρων, τῶν κτιτό­ρων τοῦ ναοῦ, τοῦ Ἰουστινιανοῦ καί τῆς Θεοδώρας, ἀδιάψευστοι μάρτυρες τῆς ἱστορίας καί τῆς ἀληθείας. Ἀρκεῖ ἐμεῖς νά μήν ξε­χνοῦμε τήν ἱστορία μας, τίς ρίζες μας, τήν πίστη μας, τόν πολιτισμό μας.

Γι᾽ αὐτό καί μέ τήν εὐκαιρία τοῦ 22ου Συνα­παντήματος πρέπει νά στείλουμε ἀπό ἐδῶ, ἀπό τά ὑψώ­ματα τοῦ Βερμίου, ἀπό τό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Παναγίας Σου­μελᾶ, πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις αὐτό τό ἠχηρό μή­νυμα: νά συσπει­ρωθεῖ ὁλόκληρος ὁ Ἑλληνισμός καί ἰδιαιτέρως ὁ Ποντιακός Ἑλλη­νισμός, μέ πρω­τοστάτες τούς νέ­ους καί τίς νέες, γύρω ἀπό τήν ἱστορική καί χαρι­τόβρυτη εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Σουμελιώτισσας, μέ πίστη στόν Θεό καί ἐμπι­στο­σύνη στήν Ἐκκλη­σία μας. Γιατί ἔτσι μόνο θά μπο­ρέσει νά κρατήσει ὁ Ποντιακός Ἑλ­ληνισμός τήν ταυ­τότητά του, τή γλώσσα του, τή μουσική καί τούς χορούς του, τίς παραδόσεις του. Χωρίς τήν Πανα­γία Σουμελᾶ καί τήν ἱερή της εἰκό­να ὅλα αὐτά δέν ἔχουν οὔτε νόη­μα οὔτε ἀξία.

Αὐτό τό μήνυμα σᾶς καλοῦμε νά μεταδώσετε μαζί μέ τίς ἐντυ­πώ­σεις καί τά βιώματά σας ἀπό τό φε­­τινό, 22ο Συναπάντημα τῆς Νεο­­λαίας τῶν Ποντιακῶν Σωμα­τείων, στίς πλαγιές τοῦ Βερμίου, ὑπό τή σκέπη τοῦ Ἱεροῦ Προσκυ­νήματος τῆς Παναγίας Σουμελᾶ καί τῆς ἱερῆς καί θαυματουργῆς εἰκόνος της σέ ὅλους τούς νέους καί τίς νέες τῶν Σωματείων σας καί στούς Ποντίους ὅλου τοῦ κό­σμου.

Αὐτή τήν πίστη καί αὐτό τό μή­νυμα ἀγωνίζεται νά μεταδώσει τό Ἱερό Προσκύνημα τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, γι᾽ αὐτό καί ὀργανώνει ὅλο τόν χρόνο ἐκδηλώσεις σέ αὐτόν ἀκριβῶς τόν χῶρο, τόν ὁποῖο ἁγιάζει μέ τήν παρουσία της ἡ θαυματουργική εἰκόνα τῆς Πα­ναγίας μας, ἀλλά καί τό 22ο Συ­ναπάντημα Νέων, στό ὁποῖο σᾶς καλωσορίζω γιά ἀκόμη μία φορά ἐγκάρδια.

Εὔχομαι πατρικά ἡ Παναγία Σου­μελᾶ νά εὐλογήσει καί αὐτή τήν ἐκδήλωση καί νά σᾶς συνοδεύει μέ τή μητρική χάρη καί τήν εὐλογία της πάντοτε».