"Τα αγαθά κόποις κτώνται": Η Βεροιώτισσα Εύη Λαζού και το όραμα για το Ίδρυμα Λασκαρίδη

Συνέντευξη στο portraits.gr
Εγγλέζα στο ραντεβού της, η Εύη Λαζού μίλησε με χαμηλούς τόνους και διακριτή την αίσθηση του μέτρου στο λόγο της για όσα την παθιάζουν: τη φύση, την επιστήμη, κυρίως την οικογένειά της, νέα και παλιά. Ως μέλος της οικογένειας Λασκαρίδη,
η φιλανθρωπία βρίσκεται στο κέντρο των δραστηριοτήτων της, η ελληνική θάλασσα, ο πολιτισμός και η ευρύτερη παιδεία. Ωστόσο, αυτά τα κομμάτια ξεχώριζαν στη ζωή της από νωρίς. Το μαρτυρούν οι σπουδές της στο Brown και το Parsons School of Design της Αμερικής από όπου αποφοίτησε με αριστείο, που εμφύσησαν στη νεαρή Εύη τις ρίζες για τη μετέπειτα εξέλιξή της: πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, ιδρυτικό μέλος του The People’s Trust και του Greenwood Place στο Λονδίνο. «Πιστεύουμε ότι η αντιμετώπιση κοινωνικών και περιβαλλοντικών θεμάτων προαπαιτεί μια επιχειρηματική προσέγγιση», σημειώνουν χαρακτηριστικά τα μέλη του τελευταίου σωματείου.

Το εξαιρετικά δραστήριο Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη ιδρύθηκε το 2016 και επέτρεψε να μοχλευτεί η διάχυτη επιθυμία στην ελληνική κοινωνία για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, των ακτών και του βυθού, που συνιστούν εθνικό κεφάλαιο. Αποτελεί εργαλείο για τη μετάβαση στη γαλάζια οικονομία, τη σύνδεση του περιβάλλοντος με την αειφόρο οικονομία. Αποστολή που κινείται στην αιχμή του δόρατος των συζητήσεων και διασκέψεων σε διεθνές επίπεδο, όταν η Ελλάδα μοιάζει να ολιγωρεί παρότι εν πολλοίς βασίζεται στη θάλασσα για τον βιοπορισμό της. «Πιστεύω πως αποτελεί μέρος της γενικότερης καθυστέρησης στην ενασχόλησή μας με το περιβάλλον. Ειδικά στα χρόνια της κρίσης το κέντρο βάρους έπεσε εύλογα στην πρόνοια και την κοινωνική μέριμνα», εξηγεί η πρόεδρος.

«Το περιβάλλον, ωστόσο, είναι στην κυριολεξία το σπίτι μας και χωρίς αυτό τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Αυτή η παραδοχή αποτέλεσε εφαλτήριο για τη δημιουργία του Ιδρύματος από την οικογένειά μας, που διατηρεί πολύχρονη σχέση με τη ναυτιλία. Χαίρομαι που το ενδιαφέρον μας για τη φροντίδα της θάλασσας γίνεται ευρύτερα κατανοητό και αναβαθμίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο». Το Ίδρυμα έχει σφυρηλατήσει σχέση εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες, με δράσεις που ολοένα πυκνώνουν. Στήριξε την επιχειρηματία στην Αμοργό στην προσπάθειά της να αντικατασταθούν τα πλαστικά μιας χρήσης από εκατό επιχειρήσεις. Στην Κίμωλο, η Δάφνη αποφάσισε να σπουδάσει Θαλάσσια Βιολογία ύστερα από τη συμμετοχή της στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα. Στη Σίκινο, ο μοναδικός ψαράς του νησιού, ονόματι Κώστας, έπαψε να χρησιμοποιεί πλαστικές σακούλες ώστε verbatim να αφήσει στο γιο του θάλασσα με ψάρια και όχι με πλαστικά.

Δράση του Ιδρύματος

Τα αποτελέσματα μοιάζουν ενθαρρυντικά, η ουσιαστική συνεργασία σε τοπικό επίπεδο επιτρέπει καλύτερη γνώση και πιο ορθολογιστική αξιολόγηση των προβλημάτων ενώ οδηγεί σε περαιτέρω προγραμματισμό. «Από την άλλη, η αλλαγή της κλίμακας από το μικρό και τοπικό στο μεγάλο και εθνικό οπωσδήποτε προαπαιτεί άλλου τύπου σχεδιασμό και εμπεριέχει διάφορες δυσκολίες», παραδέχεται η Εύη Λαζού.

«Η πρόκληση για εμάς είναι μεγάλη, καθώς το Ίδρυμα έχει αναλάβει να συντονίσει την προσπάθεια της χώρας για τη μείωση και την κατάργηση των πλαστικών μίας χρήσης. Για αυτό σκοπεύουμε να χρησιμοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο κανάλι: την εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες, την ενημέρωση των επιχειρηματιών και των ανθρώπων του τουρισμού, την ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού, τον εντοπισμό και την αξιοποίηση προσώπων επιρροής που έχουν τη δυνατότητα να διαχέουν το μήνυμά μας σε μεγαλύτερο ακροατήριο, όπως και τα Μέσα που επηρεάζουν. Η αλλαγή απαιτεί να είμαστε όλοι παρόντες και προϋποθέτει ευρείες συνεργασίες».

Οι δράσεις του Ιδρύματος για τη θάλασσα πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, όχι μόνο τους θερινούς μήνες: Ο Τυφώνας, το πλοίο το οποίο απέκτησε το Ίδρυμα για να καθαρίσει σχολαστικά τις ελληνικές ακτές παραμένει πάντα ενεργός από τον Αύγουστο του 2019 που ξεκίνησε η λειτουργία του. Φέτος φτάνει ως τη Θάσο και τη Σαμοθράκη.

Συνεχίζεται για τρίτη χρονιά το πρόγραμμα SeaChange Greek Islands που πραγματοποιείται σε δέκα νησιά των Κυκλάδων καθώς και το Fishing For Litter που παρακινεί τους αλιείς να συμμετέχουν στον καθαρισμό της θάλασσας η οποία εξασφαλίζει τον βιοπορισμό τους. «Ιδιαίτερη έμφαση επενδύουμε πλέον και στα δύο εκπαιδευτικά μας προγράμματα τα οποία, με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, πρόκειται να ταξιδέψουν σε σχολεία όλης της επικράτειας διαχέοντας το μήνυμα για καθαρές ακτές και θάλασσες απ’ άκρη σε άκρη», συμπληρώνει η ίδια.

Ο πιο γρήγορος δρόμος για την απρόσκοπτη επίτευξη αυτών των αλλαγών παραμένει η ενστερνισμός τους από τον ίδιο τον πολίτη: «Να φέρουμε την επιθυμία για αλλαγή σε ό,τι αφορά τη θάλασσα και το περιβάλλον μέσα στην καρδιά μας, χωρίς να χρειάζεται να το επιβάλλουν οι φορείς και το κράτος. Και για κάτι τέτοιο χρειάζεται χρόνος, πίστη στο στόχο και συνεχή επανάληψη».

Η ελληνική κοινωνία εκφράζει και ανησυχίες για το θολό τοπίο που επικρατεί γύρω από τη λειτουργία της ανακύκλωσης στην Ελλάδα, την οργάνωση, την αποτελεσματικότητα έως και την ίδια την ύπαρξή της όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί την ενίσχυσή της κρίσιμη για την προστασία του περιβάλλοντος και την υιοθέτηση τη κυκλικής οικονομίας.

«Το Ίδρυμά μας πρόκειται στο εξής να συμπεριλάβει την προώθηση της ορθής ανακύκλωσης καθώς και τη σχετική εκπαίδευση ανάμεσα στις προτεραιότητές του -έτσι ώστε το έργο μας το οποίο ξεκινά από τους καθαρισμούς και συνεχίζεται με λεπτομερείς καταγραφές της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, να ολοκληρώνεται όπως πρέπει».

Όπως έχει υποστηρίξει ο καθηγητής δημόσιας διοίκησης του Χάρβαρντ Ρόμπερτ Πούτναμ, η κοινωνική αλληλεγγύη αποτελεί αέναα καταλύτη αλλαγών και εκσυγχρονισμού και το Ίδρυμα Λασκαρίδη προσφέρει το χώρο και τον τρόπο για να αξιοποιηθεί. Ωστόσο, την ώρα που οι βορειοευρωπαίοι απολαμβάνουν τα τεράστια πράσινα πάρκα τους έχοντας εν πολλοίς λυμένο το βιοποριστικό τους ζήτημα, οι Έλληνες δεν έχουν καταφέρει ως τώρα να λύσουν θεμελιώδη ζητήματα.

«Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας υπολείπεται στα βασικά στοιχεία που εγγυώνται ποιότητα ζωής. Θα πρέπει ωστόσο να λειτουργήσουμε με αυτό το δεδομένο όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται και να φροντίσουμε να βελτιώσουμε την υπάρχουσα κατάσταση με τα κενά της. Αλίμονο εάν περιμένουμε να καταστούν ιδανικές οι συνθήκες για να δράσουμε. Στόχος είναι να ξεκινήσουμε από τώρα να κάνουμε ό,τι μπορούμε, παρακινώντας ταυτόχρονα και όλους τους υπόλοιπους να συμπληρώσουν ή να ακολουθήσουν το έργο μας. Μόνον έτσι έρχεται η αλλαγή» τονίζει η Εύη Λαζού.

Σε έναν ιδανικό κόσμο κατά τη γνώμη της το κράτος σέβεται τους πολίτες του παρέχοντας σωστές και αυτονόητες υπηρεσίες όπως «ασφάλεια, υγεία, παιδεία, καθαριότητα –τα βασικά δηλαδή για μια ευνομούμενη χώρα. Ταυτόχρονα και ο πολίτης σέβεται τον κοινόχρηστο χώρο. Δεν καπνίζει μπροστά στον διπλανό του, δεν πετάει γόπες στο πεζοδρόμιο της πόλης όπως ούτε και στο σπίτι του, δεν αφήνει τα σκουπίδια οπουδήποτε, σέβεται τον γείτονά του. Αυτό θα ήθελα να δω να αλλάζει: να σκεφτόμαστε περισσότερο τον γείτονά μας. Με προβληματίζει και για την δική μου οικογένεια, ότι χάνουμε τις παραδόσεις που παλιότερα κρατούσαν ενωμένο τον κοινωνικό ιστό».

Αυτή τη στιγμή διαβάζει το βιβλίο Τhe Life Span του καθηγητή στην ιατρική σχολή του Χάρβαρντ Ντέιβιντ Σινκλέρ, συνεπαρμένη με τις δυνατότητες που προσφέρει η βιοτεχνολογία, για την ακρίβεια το biofabrication για τη βελτίωση της ανθρώπινης συνθήκης. «Καινούργιες ύλες που ξεκινούν από βιο-οργανισμούς, από microbiomes, από τους οποίους μπορείς να δημιουργήσεις μέχρι και κατασκευαστικό υλικό. Τσιμέντο και πλακάκια από μικροοργανισμούς με τον συνδυασμό βιολογίας και μηχανικής. Αυτό το αντικείμενο το ανακάλυψα μέσα από την έρευνά μας στο Ίδρυμα σχετικά με το τι σημαίνει η επόμενη μέρα με καινούργια υλικά, πιο φιλικά προς το περιβάλλον».

Ο Σινκλέρ ασχολείται με την επιμήκυνση της ανθρώπινης ζωής -όχι με σκοπό την αιώνια νεότητα, αλλά τον περιορισμό των συνεπειών μιας κατάστασης που συνδέεται με ασθένειες όπως η καρδιοπάθεια, ο διαβήτης, η άνοια και ο καρκίνος: δηλαδή τα γηρατειά. Εξάλλου «και τα κύτταρα αποτελούν μικροοργανισμούς των οποίων τη δομή μπορείς να επηρεάσεις».

Επίσης «ακούει» το βιβλίο του χειρούργου και νευροεπιστήμονα Ραχούλ Τζαντιάλ «ο οποίος ουσιαστικά εξηγεί πόσο λίγα πράγματα γνωρίζει για τον ανθρώπινο εγκέφαλο παρά τις είκοσι χιλιάδες επεμβάσεις που έχει πραγματοποιήσει. Με βολεύουν τα audio books γιατί ακούω στο τρένο πηγαίνοντας κάπου ή με βοηθούν όταν έχω αϋπνίες».

Και έτσι η συζήτηση κυλάει στα κυριακάτικα πρωινά, όταν «απολαμβάνω τον ύπνο που μου λείπει, αγκαλιά με τον γιο μου που είναι δέκα ετών». Από τα παιδικά της χρόνια της λείπει «η φράση βαριέμαι», ενώ από την Ελλάδα (διότι πλέον ζει στην Αγγλία) «η οικογένειά μου, οι γονείς μου, ο αδελφός μου, τα ανίψια μου, οι φίλες μου. Και οι ταβέρνες, ο ωραίος καιρός, τα τραπεζάκια έξω –αυτή η ψυχοθεραπεία που προσφέρει η ζωή των Ελλήνων, που είναι βάλσαμο».

Από τις σπουδές της στην Αμερική αντιλήφθηκε όμως ότι τα «αγαθά κόποις κτώνται. Τίποτα δεν γίνεται από μόνο του, όλα χρειάζονται προσπάθεια, προσήλωση, στόχους και …καμιά φορά τύχη. Luck beats brain every time, όπως συχνά υπενθυμίζει ο άνδρας μου. Αλλά αυτό δεν το έμαθα στο πανεπιστήμιο».

Όσο για το μέλλον διατηρεί «όνειρα μέσα στο bucket list για περισσότερα ταξίδια γνώσεις και εμπειρίες. Θα ήθελα να καταφέρω κάποτε να μάθω να δημιουργώ με τον πηλό, δηλαδή να βρω χρόνιο να ασχοληθώ με δημιουργικά πράγματα».

Και φυσικά διατηρεί όνειρα σχετικά με το πού μπορεί να φτάσει το Ίδρυμα. «Αποτελεί 100% όραμα του Θανάση Λασκαρίδη. Ξεκίνησε από την αγάπη του για την Ελλάδα και την καλαισθησία», μια τόσο σπάνια λέξη. «Από το όνειρό του να τη δει μελλοντικά χωρίς σκουπίδια. Εκεί θέλει να φτάσει, στην πορεία προκύπτουν βέβαια πολλά άλλα. Η ομορφιά της, ο πλούτος της, οι καθαρές θάλασσες, το πώς να τις διατηρήσει, πώς να τις προστατέψει, αυτό παραμένει όμως ο πρωταρχικός σκοπός του».

Πηγή