Ο νέος κορωνοϊός SARS-COV2 και η λοίμωξη COVID-19

Του Χρήστου Κούτρα, Δ/ντή Παθολογικής Νοσοκομείου Βέροιας

Οι κορωνοϊοί είναι σημαντικά παθογόνα για τα ζώα και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να μεταδοθούν από τα ζώα στον άνθρωπο. Υπάρχουν επτά (7) συνολικά κορωνοϊοί που μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο. Αφθονούν στο περιβάλλον ανάμεσα στα πουλιά και τα θηλαστικά, με τις νυκτερίδες ως ξενιστές να έχουν μέγιστη ποικιλία γονοτύπων.

Είναι γνωστό ότι οι κορωνοϊοί προκαλούν συνήθως ήπιες νοσήσεις όπως κοινό κρυολόγημα και γαστρεντερίτιδες. Εξαίρεση στις ήπιες νοσήσεις αποτελούν οι επιδημίες SARS (2002-2003) με υπαίτιο τον ιό Urbani Sars-COV ~ 9,5% θνητότητα και επίκεντρο την Κίνα και την επιδημία MERS (2012-2014) με θνητότητα ~34,5% και επίκεντρο τη Σαουδική Αραβία. Οι επιδημίες αυτές περιορίστηκαν και δεν προκάλεσαν στη συνέχεια επανεμφανίσεις.

Ο νέος κορωνοϊός γενετικά συσχετίζεται με τον SARS-COV. Η τωρινή επιδημία είναι η 3η επιδημία από κορωνοϊό του 21ο αιώνα και ξεκίνησε από την Κίνα τον Δεκέμβριο 2019 στην πόλη Wuhan της επαρχίας Hubei στην Κίνα. Η επέκτασή της ήταν ραγδαία στην Κίνα και στη συνέχεια διεσπάρη πρακτικά σε όλες τις ηπείρους με εξαίρεση την Ανταρκτική.

Η μετάδοση του νέου κορωναϊού είναι πολύ πιο εύκολη σε σχέση με τη γρίπη. Μεταδίδεται κυρίως δια των αναπνευστικών σταγονιδίων με το βήχα και το φτάρνισμα και εμμέσως με το άγγιγμα μολυσμένης επιφάνειας από μολυσμένα άτομα και στη συνέχεια αγγίγματος δια των χεριών του στόματος, της μύτης ή των ματιών. Δεν έχουμε ενδείξεις μέχρι τώρα μετάδοσης του ιού μέσω αέρα σε μεγάλες αποστάσεις.

Η διάγνωση γίνεται σε πιστοποιημένα εργαστήρια με την εξέταση PCR για τον ιό SARS-COV2. Προς το παρόν τα γρήγορα tests δεν είναι πιστοποιημένα.

Η μολυσματικότητα είναι σαφώς μεγαλύτερη από αυτή της εποχικής γρίπης και υπολογίζεται ότι κάθε ένας που είναι μολυσμένος μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε πάνω από τρία (3) άλλα άτομα. Με τα μέχρι τώρα δεδομένα φαίνεται να έχει θνητότητα 2,3%. Η θνητότητα αυξάνει σημαντικά σε άτομα τρίτης ηλικίας (Η=65-80) και τέταρτης ηλικίας (Η>80). Ευπαθείς ομάδες επίσης είναι οι έχοντες χρόνια νοσήματα ( καρδιακά, αναπνευστικά κλπ.) και οι ανοσοκατασταλμένοι.

Η παγκόσμια κοινότητα αντέδρασε με προσπάθειες περιχαράκωσης των επιδημιών. Τα μέχρι τώρα συνεχιζόμενα μέτρα περιορισμού της επέκτασης δεν είναι τόσο δραστικά όσο υπολογίζαμε και έτσι η επέκταση της επιδημίας συνεχίσθηκε και εξελίχθηκε σε πανδημία. Οι προβλέψεις είναι ότι ο ιός αυτός θα παραμείνει ως αίτιο αναπνευστικών λοιμώξεων και θα επανεμφανίζεται όπως η εποχική γρίπη ή θα περιοριστεί και δεν θα προκαλέσει επανεμφανίσεις με επικρατέστερο μέχρι στιγμής σενάριο την πρώτη εκδοχή.

Τα μέτρα πρόληψης στην κοινότητα είναι:

1) πλύσιμο των χεριών επιμελές και τακτικό με οινόπνευμα τουλάχιστον 60% , ιδιαίτερα όταν αγγίζουμε δημόσιες επιφάνειες.

2) κάλυψη με χαρτομάντηλο σε βήχα, φτάρνισμα και αποφυγή αγγίγματος προσώπου (μάτια, μύτη, στόμα)

3) να κρατούμε αποστάσεις από τους γύρω μας, να μη κάνουμε χειραψίες και εναγκαλισμούς.

4) αποφυγή συνωστισμού ιδιαίτερα σε χώρους όπου δεν υπάρχει επαρκής αερισμός, αποφυγή πολυπληθών κοινωνικών συναναστροφών.

5) καθαρισμός και απολύμανση αντικειμένων και επιφανειών.

6) Ο ασθενής να φορά μάσκα για να μη μολύνει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

Όλα αυτά πρέπει να τηρούνται με απόλυτη προσήλωση.

Εύλογη είναι η ανησυχία και η αγωνία της κοινωνίας. Όλοι πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση και να διατηρούμε πάντα την ψυχραιμία μας. Πρέπει τις οδηγίες των ειδημόνων να τις κάνουμε κτήμα μας και να τις ακολουθούμε ευλαβικά διατηρώντας πάντα την ψυχραιμία μας. Απαιτείται ουσιαστική και συνειδητή συμμόρφωση του ευρύτερου πληθυσμού στις οδηγίες αυτές και προσαρμογή του τρόπου ζωής μας στις υπάρχουσες συνθήκες.

Πρέπει να βάλουμε ανάχωμα σ ’αυτή τη σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία και να καθυστερήσουμε την πανδημία δίνοντας έτσι χρόνο στους ερευνητές να αναπτύξουν αποτελεσματικά φάρμακα ή και εμβόλια εναντίον του ιού. Η λήψη μέτρων για την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο είναι η πλέον σοφή επιλογή.

Η απάντηση της παγκόσμιας κοινότητας στην πανδημία πρέπει να είναι η εξής:

1) Να κινητοποιήσει πόρους (υλικά, ανθρώπινους, επιστημονικούς) με παράλληλη χρηματοδότηση των ευάλωτων πτωχών χωρών.

2) Μέτρα εντοπισμού και απομόνωσης ύποπτων κρουσμάτων και ιχνηλάτηση των επαφών τους αποτελούν ενδεδειγμένες πρακτικές δημόσιας υγείας.

3) Συμμόρφωση του παγκόσμιου πληθυσμού και ικανότητα προσαρμογής σε τέτοιες συνθήκες.

4) Αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας και των εμπλεκόμενων στη διαχείριση της πανδημίας, με επαγγελματισμό και αίσθημα κοινωνικής ευθύνης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχει θέσει τρεις προτεραιότητες:

Α) προστασία εργαζομένων στην υγεία

Β) προστασία ευπαθών ομάδων (υπερήλικες, ασθενείς με υποκείμενα σοβαρά νοσήματα και ανοσοκατασταλμένοι)

Γ) υποστήριξη ευάλωτων πτωχών χωρών

Τελειώνοντας, μέχρι τώρα δεν υπάρχει αποδεδειγμένη δραστική θεραπεία, όμως φαίνεται μάλλον να έχουν κάποια δράση υπάρχοντα φάρμακα για τη θεραπεία άλλων παθήσεων όπως το AIDS (αναστολείς πρωτεασών-kaletra) και η ελονοσία (χλωροκίνη). Πολλά υποσχόμενο φάρμακο που δοκιμάζεται είναι η remdesivir. Αρκετά ακόμη φάρμακα δοκιμάζονται παγκοσμίως. Το εμβόλιο θα χρειασθεί το λιγότερο 10 μήνες αν ολοκληρωθούν επιτυχώς οι μελέτες που διεξάγονται αυτήν τη χρονική περίοδο.

Η αυστηρή προσήλωση στους κανόνες και η υπεύθυνη στάση πολιτείας και πολιτών είναι τα όπλα μας ενάντια σ’ αυτή την πανδημία. Είναι δύσκολα σε οποιαδήποτε άλλη χώρα περιλαμβανομένης και της χώρας μας τα δρακόντεια μέτρα που ελήφθησαν στην Κίνα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού. Η κυβέρνηση θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για περισσότερες ΜΕΘ και θαλάμους αρνητικής πίεσης. Θα πρέπει επίσης να είναι έτοιμη να λάβει πρόσθετα μέτρα όταν υπάρξει ανάγκη και εφόσον το προτείνουν οι ειδικοί επιστήμονες.

Κούτρας Χρήστος
Συντονιστής Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής
Γεν. Νοσοκομείου Ημαθίας (μονάδα Βέροιας)