Στον Μπούρινο με τους Ορειβάτες Βέροιας

Γράφει ο Νικόλαος Τσιαμούρας

Ο Βούρινος ή Μπούρινος είναι ένα από τα σπουδαιότερα βουνά της δυτικής Μακεδονίας. Αποτελεί συνέχεια του Άσκιου ή Σινιάτσικου από το οποίο χωρίζεται με το διάσελο της Μπάρας το οποίο περνά η Εγνατία οδός. Η ονομασία προέρχεται από το προελληνικό «Βαρνούς» που σημαίνει ύψωμα. Φύγαμε από την Βέροια στις 7+ 30 η ώρα 17 φίλοι ορειβάτες με κατεύθυνση Κοζάνη. Διαδρομή Βέροια- Κοζάνη Σιάτιστα. Ένας παράδεισος από βότανα μας περιμένει, αγαπημένος τόπος εξερεύνησης για τους βοτανολόγους και ορειβασίας για μας τους ορειβάτες. Με το σάκο στον ώμο η πορεία αρχίζει.

Πήραμε τον δασικό χωματόδρομο οδοιπορούμε κάτω από ένα συννεφιασμένο ουρανό. Ξεκινάμε από χαμηλά , από το δασικό δρόμο που είναι κάτω από το καταφύγιο, σε υψόμετρο 1300 μέτρων περίπου. Ακολουθούμε Β.Α. κατεύθυνση σε δασικό δρόμο, μετά από μια εύκολη σχετικά ανάβαση 40 λεπτών, ο δασικός δρόμος τερματίζει σε ένα ξύλινο παρατηρητήριο. Ακολουθεί κατάβαση κατά μήκος της κόψης του βουνού και μετά ανάβαση σε μικρό οροπέδιο στη βάση των ψηλότερων κορφών. Οδηγοί μας τα κόκκινα σημάδια στα βράχια , πότε εμφανή και πότε αδιόρατα. Χρώματα παντού του Χειμώνα, συναντάμε τα πρώτα χιόνια.

Παρέμεινε πολλά χρόνια άγνωστο στο ευρύ κοινό, φυσιολάτρες και λίγοι ντόπιοι γνώριζαν το βουνό και το επισκεπτόταν τακτικά , ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής το επισκέπτονται μια φορά το χρόνο , στις 26 και 27 Ιουλίου ,στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα , που γιορτάζει το ομώνυμο εκκλησάκι δίπλα στο ορειβατικό καταφύγιο. Είναι το νοτιότερο βουνό σε μια οροσειρά που περιλαμβάνει τα όρη, Λάκμος (Περιστέρι), Βαρνούντας, Βίτσι, Σινιάτσικο και Βέλλια. Η βόρεια και ανατολική πλευρά του ανήκει στο νομό Κοζάνης, ενώ η νοτιοδυτική στο νομό Γρεβενών. Η καλύτερη εποχή για να θαυμάσουμε την ομορφιά των λουλουδιασμένων πλαγιών είναι τον Μάιο και οι αρχές Ιουνίου. Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από θαμνώδεις εκτάσεις, πραγματικό καταφύγιο για την άγρια πανίδα.

Ο Γάλλος περιηγητής στις αρχές του 19ου αιώνα Φρ. Μπουκεβίλ στο βιβλίο του «ταξίδι στην δυτική Μακεδονία» έγραφε… Οι κοιλάδες του είναι όλο λιβάδια, είναι γεμάτες ελάφια και ζαρκάδια, από κυνήγι για πολλά είδη και κόκκινες βουνίσιες πέρδικες (πετροπέρδικες) με ξεχωριστή νοστιμιά. Ελάφια και ζαρκάδια σήμερα δεν υπάρχουν, ούτε αγριογούρουνα και αρκούδες. Μόνον λύκοι, αλεπούδες, λαγοί και αυτοί σπανίζουν τα τελευταία χρόνια. Περιλαμβάνει εκτεταμένα δάση μαυρόπευκου και μακεδονίτικου έλατου. Ακούσαμε και είδαμε αρκετά πουλιά, εδώ στις πλαγιές του ζουν και αναπνέουν 39 είδη πουλιών.

Νυχτοπερπατήματα άγριας ζωής πάνω στο χιονισμένο μονοπάτι, της μεγάλης κυρίας του βουνού και του δάσους. Επικρατεί μια ανησυχία στην ομάδα ,αλλά συνεχίζουμε την πορεία μας. Εκείνο το οποίο χαρακτηρίζει τον Μπούρινο και τον έχει κάνει γνωστό στους βοτανολόγους της Ευρώπης , είναι η ποώδης βλάστηση του και ειδικά τα αγριολούλουδα , πολλά από τα οποία είναι σπάνια και μοναδικά στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Τέσσερα είδη αγριολούλουδων του Μπούρινου είναι μοναδικά σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 550 είδη ποωδών στις πλαγιές του, από τα πιο αξιόλογα είναι το άλυσσο του Χέλδραϊχ, η εσπερίδα του Ρέχιγκερ, το όνοσμο το κομψότατο ,η βιόλα του Μπούρινου και η ίριδα του Μπούρινο.

Πολλά έχουν ονόματα των βοτανολόγων που τα διέκριναν πρώτοι ως ξεχωριστά είδη στις περιηγήσεις τους στον Μπούρινο. Η μοναδικότητα αυτή και η σπανιότητα της χλωρίδας καθιστούν το βουνό αληθινό βοτανολογικό παράδεισο. Από τις εκτάσεις του όρους ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η κοιλάδα του Μεσιανού νερού που έχει ενταχθεί στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 έτσι ώστε να προστατεύεται από δραστηριότητες όπως το κυνήγι και η βόσκηση , που θα αλλοίωναν ίσως τον πλούτο της χλωρίδας της.

Στην ιστορία του βουνού και της περιοχής δυο σημεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
Τον 4ο αιώνα π. Χ. η αρχαία πόλη Αιανή, από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μακεδονικής επαρχίας Ελίμειας κτισμένη στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Μπούρινου και η εξέγερση του 1878 μ.Χ. Οι καπεταναίοι της Δυτικής Μακεδονίας, οι οπλαρχηγοί, οι προύχοντες, οι ρασοφόροι, επώνυμοι και ανώνυμοι άνθρωποι του λαού πήραν τα όπλα και ύψωσαν τα φλάμπουρα και σχημάτισαν στο όνομα του έθνους την προσωρινή κυβέρνηση στην Μακεδονία της Ελιμείας. Ο μητροπολίτης Κοζάνης Ευγένιος ευλόγησε τον ξεσηκωμό και ο πολέμαρχος Ιωσήφ Λιάτης παρέταξε τους 500 εθελοντές. Η Τουρκοκρατούμενη ακόμη Δυτική Μακεδονία εξεγέρθηκε διαμαρτυρόμενη κατά των Μεγάλων δυνάμεων , οι οποίες με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου παραχωρούσαν μεγάλο μέρος της Μακεδονίας στην Βουλγαρία. Στο Μπούρινο και μάλιστα στο ομώνυμο χωριό που υπήρχε τότε, βόρεια του χωριού Χρώμιο και νότια της κορυφής, συγκεντρώθηκαν 500 επαναστάτες με αρχηγό τον Ιωσήφ Λιάτη και πρόεδρο της «προσωρινής κυβερνήσεως της επαρχίας Ελίμειας» τον Κοζανίτη Ιωάννη Γκοβεδάρο.

Το μονοπάτι ανηφορικό, δύσκολο, οι ανάσες βαριές. Τώρα ανεβαίνουμε απότομα μέχρι την κορυφογραμμή και από εκεί με νότια κατεύθυνση πλησιάζουμε στον «Ντρισινίκο». Βρισκόμαστε στην κορυφογραμμή, τοπίο γυμνό από δένδρα, αρκετό χιόνι και πυκνή ομίχλη και το τραγούδι του κούκου να μας ακολουθεί. Οδοιπορούμε και συνεχίζουμε προς την κορυφή, μια φυσική ομορφιά μας υποδέχεται με άγρια χαρακτηριστικά , χλόη με θάμνους και κοφτούς γκρίζους και απότομους βράχους. Η ομίχλη ολοένα και απλώνεται. Ένα αεράκι παγωμένο καθοδηγεί την πορεία μας.

Οι στιγμές και οι ώρες περνούν, για μια άλλη φορά το βουνό κυρίαρχος αυτού του παιχνιδιού, σε προκαλεί να το ανέβεις όχι για να νοιώσεις ότι είσαι πιο δυνατός από αυτό αλλά να ταυτιστείς μαζί του. Μετά από μια δύσκολη πορεία 2+30 ωρών φθάσαμε στην κορυφή. 

Η θέα από εδώ είναι απεριόριστη. Κάτω χαμηλά το ορειβατικό καταφύγιο της Σιάτιστας. Είναι ένα πολύ όμορφο καταφύγιο πρόσφατα ανακαινισμένο, στη θέση «Τσάμια» (πεύκα) σε υψόμετρο 1.400 μ., βόρεια της κοιλάδας του Μεσιανού νερού. Κτισμένο στο φρύδι ενός γκρεμού και σε περιοχή κατάφυτη με δάση από έλατα και πεύκα και καταπληκτική θέα. Από την κορυφή, από εδώ ψηλά - πάνω από τα σύννεφα - βλέπεις όλο το νομό Γρεβενών και την ανατολική πλευρά της οροσειράς της Πίνδου, από τον Γράμμο τον Σμόλικα και την Βασιλίτσα. Μπροστά μας η τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου και πίσω της τα Πιέρια, ο Τίταρος και ο Όλυμπος να συμπληρώνουν το σκηνικό. Μένουμε αρκετή ώρα και απολαμβάνουμε την ομορφιά της φύσης τριγύρω μας .

Επιστροφή από το ίδιο σημείο, τώρα μονοπάτι κατηφορικό. Εμείς συνεχίζουμε την κατάβαση, τώρα τοπίο γυμνό πέτρες και χιόνι. Μια πανέμορφη πέρδικα στα χρώματα της γης μας κοιτά αγέρωχα και φεύγει ενοχλημένη από το δικό μας θόρυβο. Πήραμε τον δρόμο της επιστροφής, με την ανάμνηση της αγριάδας του βουνού να μας δίνει δυνάμεις για την συνέχεια της διαδρομής…
Απομεσήμερο, μια γλυκιά κούραση διαπερνά όλο το κορμί, στο νου και στην καρδιά έμεινε η άγρια αλλόκοτη και μαγευτική ομορφιά του όρους Μπούρινου, αυτή η Ελλάδα που ανακαλύπτουμε με τρόπο τόσο λιτό και απόλυτο μας διασώζει από την καθημερινότητα της πόλης.

Υ.Γ. Καλωσορίζουμε στη συντροφιά μας τους νέους φίλους ορειβάτες.