Με τους Ορειβάτες στο Ξηρολίβαδο

Γράφει ο Νίκος Τσιαμούρας
Σαν από παραμύθι ξεπροβάλλει μέσα στο ομιχλώδες τοπίο το Ξηρολίβαδο. Σε γνωστά έγγραφα του Τούρκικου ιεροδικείου της Βέροιας, το Ξηρολίβαδο μνημονεύεται πολλές φορές από το 1640. Το χωριό καταστράφηκε το 1795
από ληστές, Ξαναζωντάνεψε γύρω στα 1840 όταν εγκαταστάθηκαν εδώ 100 περίπου οικογένειες από τα βλαχοχώρια των Γρεβενών. Άφησαν πίσω τους την πόλη της Βέροιας. Η ίδρυση της χάνεται στα μυθικά χρόνια. Πήρε το όνομα της από τη νύμφη Βέροια κόρη του Ωκεανού και της Θέτιδος. Πρώτη ιστορική αναφορά γίνεται από τον Θουκιδίδη το 432 π. Χ. κατά την εκστρατεία των Αθηναίων στην Ποτίδεια της Χαλκιδικής. Ο ανηφορικός φιδωτός δρόμος τελείωσε και μπροστά τους εμφανίζονται τα πρώτα σπίτια του χωριού. Βρίσκονται στο όρος Βέρμιο, τόσο κοντά και τόσο μακριά! Ή φύση τους χαρίζει απλόχερα την ομορφιά της. Πυκνή βλάστηση από βελανιδιές, πεύκα, σπάνια αγριολούλουδα καλύπτουν αυτή την ευλογημένη γη.

Εδώ που οι εικόνες εναλλάσσονται, εδώ που η μονοτονία είναι άγνωστη. Κοιτάζουν γύρω τους, μια ζωγραφιά , μια γοητεία. Πρωινό Κυριακής και το Ξηρολίβαδο τους υποδέχεται πανέμορφο ήρεμο και ερημωμένο. Είναι από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδος, κτισμένο σε υψόμετρο 1205 μέτρων σε οροπέδιο του όρους Βέρμιου σε ένα γραφικό επίπεδο λιβάδι με συστάδα αιωνόβιων πεύκων (μαύρη πεύκη) στο δυτικό άκρο. Πυκνά δάση από πανύψηλες οξιές και άλλα φυλλοβόλα οι γύρω βουνοπλαγιές, πανέμορφες. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν ντόπιοι Βεροιώτες από την γύρω περιοχή και είχαν ως αποστολή την φρούρηση και την ασφάλεια της βασιλικής οδού.

Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς πρωτοκτίσθηκε το χωριό γιατί δεν σώθηκαν αρκετά γραπτά μνημεία, αφού το χωριό καταστράφηκε πολλές φορές από ληστές και πυρπολήσεις. Το 1795 καταστράφηκε από ληστές και οι κάτοικοι του σκορπίστηκαν σε άλλα μέρη. Ξανακτίσθηκε μετά το 1805 και ήταν τσιφλίκι του περίφημου Αλή - Πασά των Ιωαννίνων.

Οι κάτοικοι του συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίος αγωνιστής του ΄21 ο Γεώργιος ( Λιόλιος) Ξηρολιβαδιώτης, γαμπρός του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς παντρεύτηκε την αδελφή του Δέσπω. Πυρπολήθηκε πάλι το 1822 μετά την αποτυχία της επανάστασης της Νάουσας. Το όνομα Ξηρολίβαδο διατήρησαν και οι Bλαχόφωνοι κτηνοτρόφοι μετά την εγκατάσταση τους στο Βέρμιο, προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια της Πίνδου.

Μέχρι το 1912 παρέμεινε τσιφλίκι και οι κάτοικοι πλήρωναν ενοίκιο για την παραμονή των οικογενειών τους και των κοπαδιών τους. Στα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα το χωριό απετέλεσε καταφύγιο και ορμητήριο Ελληνικού αντάρτικου. Σήμερα ο οικισμός έχει πολλές ωραίες κατοικίες και σφύζει από ζωή τους καλοκαιρινούς μήνες.

Με τον σάκο στον ώμο και τα απαραίτητα η πορεία των φίλων ορειβατών αρχίζει. Προχωράνε η ίδια αίσθηση η ίδια ελευθερία. Μπήκανε στο πευκοδάσος, ένα βουβό αεράκι σαν ψίθυρος, τους καλωσορίζει. Η μέρα βροχερή και με πολύ ομίχλη σήμερα. Άφησαν τον δασικό δρόμο, τώρα οδοιπορούν σε μονοπάτι ανηφορικό, σε πολλά σημεία της διαδρομής το γυμνό τοπίο διακόπτεται από επίπεδα μικρά λιβάδια. Τώρα το μονοπάτι χαμένο σε πυκνή ομίχλη. Πήραν πορεία δεξιά, ψηλά δένδρα ντυμένα στο χρώμα της ομίχλης ορίζουν το μοναδικό δάσος που στεγάζει πλήθος από ζώα και πουλιά.

Βουνά και λιβάδια, κρυμμένα στην ομίχλη. Στο βάθος το Ξηρολίβαδο. Βγήκαν από το δάσος, τώρα τοπίο γυμνό από δένδρα πήραν πορεία για την κορυφή. Ανάβαση δύσκολη η πυκνή ομίχλη δυσκολεύει τις κινήσεις τους. Τους οδηγεί ο Γιάννης και η υπόλοιπη συντροφιά των oρειβατών ακολουθεί. Ανεβαίνοντας ψηλότερα ο καιρός αγριεύει, τα μακρινά σύννεφα πλησιάζουν απειλητικά. Ένας παγωμένος αέρας τους κτυπά το πρόσωπο, - το κρύο έντονο –φοράνε γάντια και σκούφους και συνεχίζουν. Απέναντι τα Πιέρια όρη, δίπλα τους τα χιονοδρομικά του Σελίου, πιο μακριά της Νάουσας και οι άλλες βουνοκορφές. Μετά από μια πορεία σχετικά εύκολης διαδρομής φθάσανε στο χιονοδρομικό του Σελίου και στην ψηλότερη κορφή του , το Ασούρμπαση.

Στιγμές απόλυτης ηρεμίας. Τούτη την ώρα είναι μακριά από κάθε τι… Το κρύο, ο παγωμένος αέρας, η βροχή, η ομίχλη, δεν τους αφήνουν περιθώρια. Επιστροφή… Η κατάβαση γίνεται μέσα από το πευκοδάσος, από άλλη διαδρομή. Το μονοπάτι φιδοσέρνεται σε πυκνή φυλλωσιά, κωνοφόρα, πεύκα και οξιές. Η πυκνή βλάστηση η πυκνή ομίχλη και το κατηφορικό σημείο του βουνού καταπονεί λίγο περισσότερο τα πόδια τους, ο αγέρας ανάλαφρος η αύρα του νοτισμένου τοπίου τους ταξιδεύει…

Πετροπέρδικες πετούν τρομαγμένες από το δικό τους θόρυβο. Χαμηλότερα ο καιρός ηρεμεί και η κατάβαση τους γίνεται χωρίς δυσκολία. Συνεχίζουν με μόνη συντροφιά τους ήχους του δάσους. Φθάσανε στο χωριό. Ένα ζεστό ρόφημα είναι για τη στιγμή βάλσαμο. Ο καφές στο Ξηρολίβαδο στο ξενοδοχείο Ντουκάτα τους δίνει δυνάμεις για την επιστροφή. Επιστροφή… Μεσημέρι και η πόλη της Βέροιας ζει στον δικό της νωχελικό ρυθμό. Τα καφέ γεμάτα από πλήθος κόσμου. Όπως σε κάθε επιστροφή στην συντροφιά επικρατεί μια γλυκιά μελαγχολία.

Υ.Γ. Συγχαρητήρια στους νέους φίλους ορειβάτες.