Μαρτυρίες του μοναδικού εν ζωή ήρωα του Ρούπελ

Συνέντευξη* του Ιωάννη Κοζάρτση που ζει στη Βέροια
Ολόκληρη η ιστορία για την είσοδο της Ελλάδας στον Β’ Παγκόμιο πόλεμο και την πυγμή του λοχία Δημήτρη Ίτσιου στο Οχυρό του Ρούπελ, ξαναζωντανεύει μέσα από τις μαρτυρίες του κ. Ιωάννη Κοζάρτση. Διανύοντας το
102ο έτος της ηλικίας του ο θαρραλέος μαχητής είναι ο μοναδικός εν ζωή πολεμιστής της «Μάχης της Ομορφοπλαγιάς». Η ΜτΚ τον συνάντησε στο σπίτι του εγγονού του, Αιμίλιου Κοζάρτση, στην Βέροια. 

Ήταν Οκτώβρης του΄40 όταν έφεδρος τότε και σε ηλικία μόλις 24 ετών κηρύχθηκε επίστρατος. «Επιστρατεύθηκα και πήγα με τον αδερφό μου στο στρατόπεδο των Άνω Ποροΐων, απ’ όπου κατάγομαι, και καταταχθήκαμε. Με βάλανε τεχνίτη στο πολυβολείο Π8. Εκεί συνάντησα τον συγχωριανό μου, λοχία Ίτσιο Δημήτριο, ως διοικητή, τον πολυβολητή Παπαβασιλείου, από την Κέλη Φλώρινας και έναν συγχωριανό του γεμιστή», λέει στη ΜτΚ ο βραβευμένος το 2016 από το ΥΕΘΑ, επιζών του Οχυρού Ρούπελ.

Πέρασαν έναν χειμώνα στα χαρακώματα. Οι δραματικές στιγμές της επίθεσης στις 6 Απριλίου του ’41 δείχνουν το θάρρος και την αυταπάρνηση του λοχία Ίτσιου και των συμπολεμιστών του. Η ιστορία των 38.000 σφαιρών κατά των ναζί από το Πολυβολείο Π8 είναι μία από τις πιο συγκλονιστικές της ελληνικής ιστορίας. 

«Όταν επιχειρήσαμε να βγούμε από το πολυβολείο, δεν μπορούσαμε να ανοίξουμε την πόρτα από τους κάλυκες» λέει ο κ. Ιωάννης Κοζάρτσης περιγράφοντας την στιγμή που ο Δημήτρης Ίτσιος έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να φύγουν για να γλιτώσουν, λίγο πριν τα πυρομαχικά του τελειώσουν. Τον ηρωισμό των μαχητών πλήρωσε ο Δημήτριος Ίτσιος. Οι Γερμανοί τον δολοφόνησαν κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών. «Εμάς δεν μας πείραξαν» πρόσθεσε ο Ιωάννης Κοζάρτσης, ο οποίος γύρισε τότε πίσω και διηγήθηκε τα δραματικά γεγονότα.

«Εγώ ήμουν γεμιστής στο Πολυβολείο Π8. Ο αδελφός μου Δημήτρης ήταν στο Π7. Πολεμήσαμε απέναντι στους Γερμανούς. Είχαμε ένα πολυβόλο και όταν εκείνοι έκαναν να πλησιάσουν δεν τα κατάφερναν. Είχαν και Στούκας. Ήμουν μέρες εκεί μέσα, θυμάμαι το παραθυράκι του πολυβολείου. Εκεί κοιτούσα για μέρες, μόνο εκεί…» λέει. 

Τον Οκτώβριο του 2016 ο πολεμιστής της Μάχης της Ομορφοπλαγιάς έζησε συγκινητικές στιγμές. Βρέθηκε στα πολυβολεία και παρέστη στο μνημόσυνο του ήρωα λοχία Δημήτριου Ιτσιου. Θυμήθηκε, δάκρυσε και κατέθεσε όσες στιγμές είχαν χαραχθεί και χαράξει τη ζωή του. Μπήκε μέσα στο Π8 ύστερα από 76 χρόνια και λίγο αργότερα τιμήθηκε από τον τότε Υπουργό Εθνικής Άμυνας, Πάνο Καμμένο.

«Όταν φύγαμε από το πολυβολείο και κατευθυνόμασταν προς το χωριό, ο συμπολεμιστής μου Παπαβασιλείου τραυματίστηκε με μία σφαίρα των Γερμανών στο χέρι. Αμέσως τον σήκωσα στους ώμους μου και τον μετέφερα μέχρι που είδαν τον τραυματία και ήρθαν κοντά μας για να τον πάρουν με ασθενοφόρο» θυμάται ο μαχητής του Πολυβολείου 8.

Γεννημένος στις 30 Ιουνίου 1917, ο Ιωάννης Κοζάρτσης έμεινε ορφανός από πατέρα λίγες μέρες πριν ο ίδιος έρθει στη ζωή. Έχει βιώσει τα δύσκολα και σκληρά χρόνια της φτώχειας και του πολέμου. Η θέση του στο Π8 προκάλεσε πολύ μεγάλες απώλειες στους Γερμανούς εισβολείς. Οι Έλληνες μαχητές βγήκαν από το οχυρό μόνο όταν τέλειωσαν οι 38.000 σφαίρες τους.

Στην Ημαθία βρέθηκε λίγους μήνες μετά τη μάχη του Ρούπελ προς αναζήτηση δουλειάς σε χωράφια σιτηρών. Η ιστορία και η πορεία του στον Ελληνικό Στρατό συνεχίστηκε. αφού επελέγη από το τεχνικό τμήμα και εντάχθηκε στο ελληνικό τάγμα του Καϊρου που υπηρέτησε για τρία χρόνια. Οι συγγενείς του τον είχαν «ξεγράψει» από τη ζωή και μόνο όταν τον είδαν πάλι πίσω, πίστεψαν πως είναι ζωντανός…

Παρά τα χρόνια του ο μοναδικός επιζών της αντίστασης του Οχυρού Ρούπελ, μεταφέρει το μήνυμα του ηρωϊσμού και της περηφάνειας στα εγγόνια και τα δισέγγονά του.

*Συνέντευξη στη Δέσποινα Βογιατζόγλου (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" 26/10/2019)