Η ιστορία του κάστρου στον Πλαταμώνα

Ένα αρχαιολογικό στολίδι στην Πιερία
Το κάστρο ήταν κτισμένο στη θέση της αρχαίας Ηράκλειας, «Πρώτη Πόλις Μακεδονίαν Ηράκλειον»... γράφει ο Σκύλας το 360 π.Χ. Κτίστηκε από Λομβαρδούς Σταυροφόρους το 1204 και εξυπηρετούσε τον έλεγχο του περάσματος από τη Μακεδονία προς τη Θεσσαλία.
Μετά την κατάληψή του από τους Βυζαντινούς, το 14ο αιώνα το κατέλαβαν οι Τούρκοι. Το 1770 καταλήφθηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα από τους Έλληνες, όπως και το 1825 και 1878. Βομβαρδίστηκε από τον πλοίαρχο Σαχτούρη το 1897 και από τότε εγκαταλείφθηκε από του Τούρκους. Στις 15-16 Αυγούστου 1941 στην περιοχή του Πλαταμώνα συγκρούστηκε ένα νεοζηλανδικό τάγμα με γερμανικά τμήματα και η μάχη έληξε με την υποχώρηση των Νεοζηλανδών.

Το κάστρο αποτελεί ένα κάστρο – πόλη της μεσοβυζαντινής περιόδου (12ος αιώνας μ.Χ.), είναι κτισμένο νοτιοανατολικά του Ολύμπου, σε στρατηγική τοποθεσία (μπορούσε να ελέγχει τη πρόσβαση από τη θάλασσα αλλά και από το βουνό του Ολύμπου). Η ονομασία Πλαταμώνας αναφέρεται, σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα, το 1198 σε χρυσόβουλο του βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Κομνηνού Α’. Όμως μετά την Δ’ Σταυροφορία (1204) ο Πλαταμώνας κατακτήθηκε από τον Βονιφάτιο Μομφερατικό και παραχωρήθηκε στον ιππότη Ρολάνδο Πίσκια, ο οποίος έχτισε το κάστρο. Το κάστρο αυτό καταλήφθηκε το 1218 από τον Δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο Άγγελο και μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259) από τον αυτοκράτορα της Νικαίας Μιχαήλ Η’ τον Παλαιολόγο. Το 1385 πέρασε στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι το διατήρησαν σε άριστη κατάσταση, αφού βρισκόταν σε καθοριστικό σημείο.

Χαρακτηριστικά Κάστρου:

Στο κάστρο αυτό συναντάμε τα 3 βασικά χαρακτηριστικά των μεσαιωνικών φρουρίων. Το πρώτο είναι το περίβολο, την ακρόπολη και το κέντρο του κάστρου. Ο εξωτερικός τοίχος του κάστρου έχει πολυγωνικό σχήμα και η είσοδός του βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά. Από την δεξιά μεριά του κάστρου, τα τείχη φτάνουν τα 9,5μέτρα και από αριστερά τα 7,5μέτρα ενώ το πάχος του τοίχου κυμαίνεται μεταξύ 1,2 και 2 μέτρα. Στην βορειοανατολική πλευρά υψώνεται ο επιβλητικός πύργος σε σχήμα οκταγωνικό, ύψος 16μέτρα και πάχος 2μέτρα, του οποίου η είσοδος βρισκόταν σε ύψος 2μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους (για λόγους ασφαλείας). Πάνω από τις δύο πύλες υπήρχε επιπλέον πύργο, σήμερα όμως είναι κατεστραμμένος. Τέλος στο κάστρο υπήρχαν 5 εκκλησίες, αλλά πλέον υπάρχει μόνο μια, αυτή της Αγίας Παρασκευής.

Η ιστορία του κάστρου από το 1200 έως το 1427.
Φραγκοκρατία

Με την είσοδο των Φράγκων στην Ελλάδα, η Πιερία παραχωρήθηκε (ήταν τμήμα του Βασιλείου την Θεσσαλονίκης) στο Βονιφάτιο το Μομφερατικό, ο οποίος έφυγε από την Νότια Ελλάδα το 1204. Το κάστρο, μαζί με τον κάστρο του Κίτρους, χρησιμοποιήθηκαν σαν φυλακές ανεπιθύμητων Φράγκων, από την μάχη της Πελαγονίας (1259). Το 1220-24 το κάστρο κυριεύτηκε από τον Θεόδωρο Α’ Κομνηνό το Δούκα και έτσι διαλύθηκε το Φραγκικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης. Το κάστρο αργότερα θα καταληφθεί από τον Θεόδωρο, ο οποίος το έδωσε στο αδερφό του, Μανουήλ Κομνηνού Δούκα.

Τούρκοι και Κάστρο Πλαταμώνα:

Οι Τούρκοι κατέλαβαν για πρώτη φορά το κάστρο το 1385, σύντομα όμως στην Ενετική κατοχή. Όμως κατά την επιχείρηση της κατάληψης του κάστρου από του Τούρκους (1425), οι Ενετικοί υπερίσχυσαν και πάνω από 100 Τούρκοι κάηκαν ζωντανοί μέσα στο κάστρο. Μετά το 1427 οι Ενετοί έχασαν και πάλι το Κάστρο όταν οι Τούρκοι εδραίωσαν την κυριαρχία τους στην περιοχή.

Δείτε το video: