«Κρυφή εγκυμοσύνη»: Όταν δεν γνωρίζεις ότι είσαι έγκυος - Τι λένε οι επιστήμονες

Έχετε ακούσει περιπτώσεις γυναικών που δεν γνώριζαν ότι είναι έγκυοι παρά μόνο τη στιγμή του τοκετού ή τους τελευταίους μήνες της κύησης; Οι γιατροί ονομάζουν αυτή την εγκυμοσύνη ως «κρυφή εγκυμοσύνη». Και οι λόγοι που συμβαίνει αυτό, δεν είναι μόνο ψυχοφυσιολογικοί αλλά και κοινωνικοί. Σε παλαιότερες εποχές, οι συνθήκες ζωής, τα αυστηρά κοινωνικά ήθη θα μπορούσαν ίσως να αναγκάσουν μια νεαρή ανύπαντρη γυναίκα να κρύψει την εγκυμοσύνη της. Αν έλεγε όμως ότι δεν γνώριζε για την κατάστασή της, φυσικά δεν της πίστευαν. Έκτοτε, στην ιατρική υπάρχει η έννοια της «κρυφής εγκυμοσύνης».

Μια κοινωνιολόγος από τη Φινλανδία περιγράφει πώς μια 25χρονη καμαριέρα είχε δικαστεί για τη δολοφονία ενός νεογέννητου στο Ουουσικαυπούνκι (Uusikaupunki) της Φινλανδίας το 1861. Στο δικαστήριο η κοπέλα ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε τίποτα για την εγκυμοσύνη της, δεν είχε έμμηνο ρήση τα τελευταία τρία χρόνια και δεν αισθάνθηκε ποτέ κάτι.

Αποδείχθηκε, ωστόσο, ότι έναν μήνα πριν από το τοκετό, η κατηγορούμενη επισκέφθηκε έναν γιατρό με έντονους πόνους στη κοιλιά. Ο γιατρός υποψιάστηκε την εγκυμοσύνη και της συνέστησε να σταματήσει να εργάζεται. Η κοπέλα γέννησε κάπου στους βάλτους τον χειμώνα ένα νεκρό μωρό και έκρυψε το σώμα του εκεί. Το δικαστήριο την κατηγόρησε ότι ψεύδεται και η κοπέλα καταδικάστηκε σε 24 χτυπήματα με μαστίγιο και σε δύο χρόνια καταναγκαστικής εργασίας.

Παρόμοια γεγονότα συμβαίνουν και στις μέρες μας. Κατά κανόνα, οι γιατροί υποπτεύονται ψυχικές διαταραχές σε τέτοιες περιπτώσεις. Επιστήμονες από την Ελβετία απαριθμούν τα τυπικά χαρακτηριστικά των ασθενών που αρνούνται την εγκυμοσύνη: νεαρή ηλικία, χαμηλή νοημοσύνη και δύσκολη οικονομική κατάσταση, κοινωνική απομόνωση, σεξουαλική αγραμματοσύνη.

Αναφέρεται ένα τέτοιο παράδειγμα. Στη Λοζάνη μια κοπέλα 19 ετών μεταφέρθηκε με ασθενοφόρο σε ένα νοσοκομείο με αιμορραγία και επιληπτικές κρίσεις. Το τεστ εγκυμοσύνης βγήκε θετικό, όποτε ήταν σαφές ότι πρόσφατα είχε γεννήσει.

Η κοπέλα είχε κάποια αναπτυξιακή καθυστέρηση, ήταν υπέρβαρη, στη μαγνητική τομογραφία ανακάλυψαν ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο. Μόνο μια ημέρα αργότερα, ομολόγησε ότι γέννησε στο σπίτι. Έκρυβε την εγκυμοσύνη της λόγω των δύσκολων σχέσεων με τους γονείς της. Δεν ανέφερε ποιος ήταν ο πατέρας του παιδιού.

Όταν τα σημάδια απουσιάζουν

Ιταλοί επιστήμονες από την Ιατρική και Χειρουργική Σχολή του Μιλάνου αποκαλύπτουν ένα άλλο περιστατικό.

Το 2015, μια 25χρονη παντρεμένη γυναίκα, η οποία νωρίτερα γέννησε στο σπίτι χωρίς βοήθεια, μεταφέρθηκε στο μαιευτικό τμήμα ενός νοσοκομείου. Παρόλο που είχε ήδη ένα παιδί, η ασθενής ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε για τη δεύτερη εγκυμοσύνη, δεν πήρε καθόλου βάρος και δεν διαπίστωσε εμβρυϊκές κινήσεις. Όλο αυτό τον καιρό, έπαιρνε ορμονικά αντισυλληπτικά φάρμακα. Ο σύζυγός της επίσης δεν υποψιάστηκε τίποτα.

Η έρευνα δεν αποκάλυψε ούτε κάποιες διανοητικές ανωμαλίες ούτε κάποια σημάδια ενδοοικογενειακής βίας. Ευτυχώς, το παιδί γεννήθηκε υγιές.

Υπάρχουν αρκετές παρόμοιες ιστορίες στην επιστημονική βιβλιογραφία. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες δεν είναι και τόσο απίθανο για μια γυναίκα να μην αντιληφθεί την εγκυμοσύνη της και σίγουρα αυτό δεν αποτελεί δείγμα ψυχικής διαταραχής. Οι γυναίκες αυτές σε μεγάλο ποσοστό δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Δεν παίρνουν βάρος, δεν έχουν ναυτίες, δεν πρήζονται. Πολλές μάλιστα συνεχίζουν να έχουν περίοδο, ή είχαν πάντα πολύ ασταθή κύκλο με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουν ό,τι κάτι συμβαίνει. Η κατάστασή τους δεν αναγνωρίζεται ούτε από συγγενείς, ούτε από τον σύζυγό ούτε από γιατρούς.

Γιατροί από το νοσοκομείο στο Τόρκι (Ηνωμένο Βασίλειο) ανέφεραν μια ασθενή ηλικίας 23 ετών, οι οποία μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με ένα ασθενοφόρο λόγω του σοβαρού πόνου στην πλάτη. Η εξέταση έδειξε ότι είναι έγκυος. Μεταφέρθηκε άμεσα στο μαιευτικό τμήμα, όπου το επόμενο πρωί γέννησε ένα υγιές αγόρι με καισαρική τομή.

Η κοπέλα ισχυρίστηκε ότι έπαιρνε αντισυλληπτικά φάρμακα, χωρίς να ξεχάσει να πάρει ούτε ένα χάπι. Δεν έδωσε σημασία στην κοιλιά της, επειδή είχε ήδη κάποια κιλά. Ούτε ο φίλος της γνώριζε για την εγκυμοσύνη της. Και ο γιατρός, τον οποίον επισκέφθηκε την προηγούμενη μέρα, της είχε δώσει αγωγή για… ουρολοίμωξη.

Το σώμα προσπαθεί να εξαπατήσει

Σύμφωνα τις έρευνες, μια από τις 475 εγκυμονούσες γυναίκες μαθαίνει για την εγκυμοσύνη της στην διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, μία από τις 2.500 μόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού. Δηλαδή, δεν είναι και τόσο σπάνια περίπτωση.

Οι γιατροί προειδοποιούν ότι η «κρυφή εγκυμοσύνη» είναι επικίνδυνη για την υγεία της μητέρας και του παιδιού. Μια γυναίκα, η οποία ζει μια φυσιολογική ζωή, μπορεί να πιει αλκοόλ, να καπνίσει και κάνει κάποια πράγματα που δεν είναι κατάλληλα για μια έγκυο. Χωρίς την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση, ο τοκετός μπορεί να συμβεί ξαφνικά και σε πιο ακατάλληλο μέρος, συχνά και πρόωρα. Υπάρχει πολύ υψηλός κίνδυνος τραυματισμού ή θανάτου του νεογέννητου.

Το 2006, ο Ιταλός ψυχολόγος Μάρκο Ντελ Τζιούντιτσε (Marco Del Giudice) μετά την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων τέτοιων περιστατικών πρότεινε να επανεξετάσουμε τις αιτίες της κρυφής εγκυμοσύνης. Δεν βρήκε κάποια σχέση μεταξύ των ψυχικών διαταραχών και της άρνησης της εγκυμοσύνης. Για παράδειγμα, στην Αυστραλία, σε 27 περιπτώσεις της κρυφής εγκυμοσύνης, οι ψυχικές διαταραχές παρατηρήθηκαν στο 48% των ασθενών, ενώ στη Γερμανία σε 62 περιπτώσεις μόνο στο 13%.

Ο Τζιούντιτσε στρέφει την προσοχή στο γεγονός ότι, οι γυναίκες, οι οποίοι αρνούνται την εγκυμοσύνη, σχεδόν όλες αναφέρουν την απουσία συμπτωμάτων, ιδιαίτερα την απουσία τις ναυτίας. Παρεμπιπτόντως, μόνο το 26% των εγκύων αισθάνονται ναυτία κατά διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Πολλοί επιστήμονες σημειώνουν ότι οι γυναίκες, οι οποίοι κρύβουν την εγκυμοσύνη συχνά εγκαταλείπουν τα παιδιά τους, και ο κίνδυνος των βρεφικών θανάτων σε αυτές τις περιπτώσεις είναι υψηλός. Όμως ο Τζιούντιτσε έχει άλλα στοιχεία. Για παράδειγμα, κατά διάρκεια δύο χρονών παρακολουθούσε τις περιπτώσεις της κρυφής εγκυμοσύνης στην Αυστραλία και δεν υπήρχε ούτε μία απόρριψη των παιδιών, ούτε μια συναισθηματική απόρριψη του βρέφους ούτε μια παραμέληση των μητρικών καθηκόντων. Οι γυναίκες είναι σε θέση να αποδεχθούν την κατάστασή τους και μάλιστα πολλές αισθάνονται ένοχες απέναντι στα παιδιά τους. Πρέπει, ωστόσο, να ληφθεί υπόψη ότι οι γιατροί σίγουρα δεν γνωρίζουν όλες τις περιπτώσεις κρυφής εγκυμοσύνης.

Ο Τζιούντιτσε παραδέχεται ότι η απουσία συμπτωμάτων εγκυμοσύνης είναι μερικές φορές ωφέλιμη για το οργανισμό, για παράδειγμα, εάν το έμβρυο έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα ή όταν η μητέρα βρίσκεται σε κατάσταση του σοβαρού στρες. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι πάνω από το 20% γυναικών, οι οποίες κρύβουν την εγκυμοσύνη τους, γεννούν παιδιά με μικρό βάρος (κάτω των 2,5 κιλών), ενώ ο γενικός μέσος όρος είναι 7%.

Ο επιστήμονας προτείνει ένα καινούριο όρο, την «κρυπτική εγκυμοσύνη» (cryptic pregnancy) για να τονίσει την ασυνείδητη φύση αυτού του φαινομένου.

Αμερικανοί ερευνητές εξετάζουν ταυτόχρονα μερικές περιπτώσεις κρυμμένης εγκυμοσύνης και καθορίζουν τους λόγους που οδηγούν σε αυτές. Ένα τεστ στο σπίτι, υπερβολικό βάρος, διαγνωσμένη προηγουμένως υπογονιμότητα, έναν ακανόνιστο κύκλος, άγχος, ψυχικές διαταραχές.

Οι γιατροί συστήνουν σε όλα τα τμήματα έκτακτης ανάγκης να ελέγχουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης όλων των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, οι οποίες μεταφέρονται στα νοσοκομεία με κοιλιακούς πόνους ή με τουλάχιστον ένα ύποπτο σύμπτωμα.