Επιχειρήματα για τη μη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών

Γράφει ο Γιάννης Τσιαμήτρος

Ούτε επιστήμονας, ούτε πολιτικός είμαι για να διαπραγματευτώ ένα τόσο σοβαρό θέμα, όπως το Σκοπιανό. Ωστόσο, αισθάνομαι την ανάγκη και το δικαίωμα να επανέλθω με επιχειρήματα για τη μη κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, θεωρώντας ότι εκφράζω το μυαλό, τη σκέψη, την καρδιά και το αίσθημα ενός απλού ανθρώπου και πολίτη, καθώς και - θεωρώ - της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Πρώτο και βασικότατο είναι ότι για πρώτη φορά παραδίνεται επίσημα πλέον από Έλληνες πολιτικούς το όνομα Μακεδονία, που είναι στενά συνυφασμένο με τον Ελληνισμό εδώ και αιώνες. Εδώ οφείλω να επισημάνω ότι κακώς το πολιτικό μας σύστημα άφησε να καλλιεργείται εθνική ‘μακεδονική συνείδηση’, εδώ και 30 περίπου χρόνια. Βέβαια, το πρόβλημα είχε ξεκινήσει με τον Τίτο στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και πιο μπροστά (‘Η Μακεδονία στους Μακεδόνες’) στον Μακεδονικό Αγώνα και πριν (τέλη 19ου αιώνα) από τους Σέρβους και Βούλγαρους. Η χαλαρότητα και η ατολμία των Ελλήνων πολιτικών κάθε κομματικής απόχρωσης είναι παροιμιώδης σε τέτοια σοβαρά θέματα.

Δεύτερον παραδίνεται γλώσσα ‘Μακεδονική’, ενώ στην ουσία πρόκειται για μια προφορική διάλεκτο των σλαβικών γλωσσών (κακώς ονομάστηκε ‘Μακεδονική *’, κατά τη γνώμη μου), που δεν έχει σχέση με την μακεδονική διάλεκτο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Γιατί η γλώσσα τους δεν ονομάστηκε αλλιώς, για παράδειγμα «σλαβομακεδονική» ή «μακεδονοσλαβική» ή «βορειομακεδονική» ή κάτι τέτοιο;

Τρίτον παραδίνεται ιθαγένεια (nationality) ‘Μακεδονική’. Για εμένα, παραδίνονται στην ουσία ταυτότητα και εθνικότητα. Mε τις λέξεις θα παίζουμε; ‘Τι Γιάννης, τι Γιαννάκης’, λέει ο σοφός λαός. Εδώ υπάρχει σύγχυση και θολούρα. Σε ένα κράτος όλα μαζί: αλβανική ταυτότητα, μακεδονική ταυτότητα, βουλγαρική ταυτότητα, τουρκική ταυτότητα, ελληνική ταυτότητα κ.ά, με επικρατούσα τελικά για αυτούς τη ‘μακεδονική’ ταυτότητα.

Στο επιχείρημα ότι δεν υπάρχει ρητή αναγνώριση μακεδονικής εθνότητας στη Συμφωνία έχω να πω ότι συνέβη κάτι πολύ χειρότερο. Αναγνωρίζει τους πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας ως ‘Μακεδόνες’. Είναι προφανές ότι το συμπλήρωμα ‘πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας’ στις ταυτότητες δεν πρόκειται να εκφέρεται στο μέλλον. Εμμέσως πλην σαφώς μαζί με την αναγνώριση της ‘μακεδονικής γλώσσας’ ορίζεται εθνότητα ‘Μακεδονική’ και έτσι ανοίγεται διάπλατα η κερκόπορτα του ‘Μακεδονισμού’.

Έτσι, θεωρώ ότι είναι παράδοξο να γίνεται συμφωνία, να ονομάζεται αυτό το κράτος Βόρεια Μακεδονία και οι πολίτες της να μην ονομάζονται Βόρειοι Μακεδόνες. Το γεγονός ότι δεν δέχονται να ονομάζονται Βόρειοι Μακεδόνες ως πολίτες θεωρώ ότι υποκρύπτει κάτι άλλο.

Με λίγα λόγια, για να μην κουράζω, στο τέλος στην πράξη θα παραμείνει το ‘Μακεδονία’ και ‘Μακεδόνες’. Αναγνωρίζεται έτσι εντελώς εσφαλμένα ‘μακεδονική’ γλώσσα και ‘μακεδονική’ ταυτότητα, στοιχεία, τα οποία είναι τα κυριότερα συστατικά για τη δημιουργία εθνικής οντότητας.

Θα απαγορευτούν τα συλλαλητήρια, θα αναγκαστούμε να αλλάξουμε όνομα στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας, στο αεροδρόμιο ‘Μακεδονία’ και στα άλλα τοπωνύμια που εμπεριέχουν τον όρο Μακεδονία. Η Συμφωνία των Πρεσπών δίνει στα Σκόπια πρόσβαση στην ελληνική ΑΟΖ. Δεν έχει διευθετηθεί η χρήση του ονόματος για εμπορικές σχέσεις. Τα προϊόντα των Σκοπιανών πώς θα λέγονται;

Η Συμφωνία δεν εγγυάται και δεν διασφαλίζει τον ‘αλυτρωτισμό’ των Σκοπιανών στο μέλλον. Έτσι, αν επικυρωθεί αυτή η Συμφωνία μπαίνει οριστικά, κατά τη γνώμη μου, η ταφόπλακα στην ελπίδα ότι Έλληνες στο μέλλον μπορούν να την ακυρώσουν, εάν προκύψουν αλυτρωτικές ‘επιθέσεις’ εις βάρος της Ελλάδας. Άλλωστε, πριν καλά καλά στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής της Συμφωνίας στις Πρέσπες ο ίδιος ο πρωθυπουργός των Σκοπίων, Ζάεφ, διαχώρισε τους Έλληνες από τους Μακεδόνες.

Στην ουσία οι πολίτες αυτής της χώρας αρνούνται την ιστορική αλήθεια, ότι δηλαδή η περιοχή των Σκοπίων ήταν η αρχαία Δαρδανία και αυτό επιβεβαιώνεται με αδιάσειστα αρχαιολογικά, εθνολογικά, γλωσσικά κλπ στοιχεία. Και ας λέγεται το αντίθετο στη Συμφωνία. Είναι παράλογο να λες: δεν είμαστε οι αρχαίοι Μακεδόνες αλλά είμαστε ‘Μακεδόνες’. Η συνέχεια των αρχαίων Μακεδόνων ποια είναι; Ποιοι είναι οι απόγονοί των αρχαίων Μακεδόνων; Αυτοί; Αφού αυτοί λένε ότι δεν είναι οι αρχαίοι Μακεδόνες. Παράλογο και μη λογικό! Ας ονομαστούν αλλιώς!! Γιατί τόση έντονη επιθυμία να ονομάζονται ‘Μακεδόνες’;

Η Συμφωνία αυτή επιφέρει το διχασμό στην ελληνική κοινωνία (Εσωτερικό, Διασπορά). Μάλιστα όσοι αντιτίθενται σε αυτή τη συμφωνία χαρακτηρίζονται από ορισμένους κύκλους ως ‘ακραίοι’, ‘εθνικιστές’ κλπ.

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών με αλλεπάλληλα ψηφίσματα πήρε θέση κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Υποστηρίζει μάλιστα ότι το ιδεολόγημα του ‘Μακεδονισμού’ των Σκοπιανών με έντονες αλυτρωτικές τάσεις δεν πρόκειται ούτε με την αναθεώρηση του Συντάγματος τους να εξαλειφθεί.

Θεωρώ ότι, εκτός του συναισθηματισμού που διακατέχει τους Έλληνες για την αδιαμφισβήτητη ελληνικότητα της Μακεδονίας, το πρόβλημα είναι σοβαρό και από πολιτικής πλευράς: Πρέπει να ληφθεί υπόψη η κοινή εθνική σκέψη: Το όνομα έχει άμεσα σχέση με την Ελλάδα. Η Συμφωνία δεν αποτελεί προϊόν ευρύτερης συναίνεσης των πολιτών. Και μάλιστα τώρα ειδικά δεν έχει εκφραστεί και δεν αφήνεται να εκφραστεί η κοινή γνώμη (με δημοψήφισμα ή εκλογές). Το μόνο που αναγκάζεται ο λαός είναι να κάνει συλλαλητήρια. Σε μία δημοκρατία, όμως, είναι εξαιρετικά επικίνδυνο το πολιτικό σύστημα να αγνοεί την λαϊκή βούληση και να περιπαίζει τον κυρίαρχο λαό, που αντιτίθεται με συντριπτικά ποσοστά στη Συμφωνία αυτή.

Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν είναι καν συμφωνία. Είναι ένα Προσύμφωνο χωρίς εξουσιοδότηση Υπουργικού Συμβουλίου και πρόσκληση αρχηγών των κομμάτων μετά από σύγκλιση του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Αδυνατώ να αντιληφθώ γιατί οι Σκοπιανοί δεν θέλουν να ονομάζονται αλλιώς, για παράδειγμα Σκόπια ή Βαρντάσκα, και σώνει και καλά να ονομάζονται ‘Μακεδόνες’. Ας μου φέρει κάποιος επιχειρήματα για την επιλογή τους αυτή.

Το πάρε δώσε (συμβιβασμός) στις διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνία των Πρεσπών μου θυμίζει ‘ανατολίτικο παζάρι’ (‘Θα μου δώσεις το erga omnes, θα σου δώσω το όνομα’).

Γιατί οι Σκοπιανοί να μονοπωλούν το όνομα Μακεδόνες και για τη ταυτότητά τους και για τη γλώσσα τους; Και γιατί εμείς να είμαστε υποχρεωμένοι να δεχθούμε το όνομα αυτό;

Γιατί οι διαπραγματεύσεις να μην ξεκινούσαν από μηδενική βάση;

Γιατί η κυβέρνηση δεν δημοσίευσε τόσο καιρό το Προσύμφωνο των Πρεσπών και το κάνει τώρα. Για να φανεί τώρα δημοκρατική;

Προσχηματικός και διχαστικός είναι από ορισμένους κύκλους ο διαχωρισμός των λαού σε ‘αριστερούς’, ‘δεξιούς’ κλπ. Ο λαός ενδιαφέρεται πρώτα για τα εθνικά θέματα και όχι για το ποιος θα έχει την εξουσία. Το ‘Προσύμφωνο’ λειτουργεί ενάντια στο λαό και στον ελληνισμό. Αυτό δεν είναι το τέλος ενός προβλήματος, αλλά η αρχή μεγαλυτέρων και ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου για τη πατρίδα μας.

Τέλος, αυτή η ‘Συμφωνία’, εκεί που έφθασε - κακώς ξεκίνησε για εμένα - έπρεπε να είναι πολύ πιο προσεγμένη. Κατά τη γνώμη μου, χωλαίνει, πάσχει, δίνουμε περισσότερα από όσα παίρνουμε και εν κατακλείδι βλάπτονται τα ελληνικά συμφέροντα. Η παράδοση του ονόματος Μακεδονία με οποιαδήποτε μορφή προσωπικά με βρίσκει αντίθετο!

*Το επιχείρημα ότι αναγνωρίστηκε μακεδονική γλώσσα από το ΟΗΕ και την Ελλάδα το 1977 είναι σαθρό. Τότε είχε γίνει μια σύνοδος, όπου το θέμα της ήταν τεχνικό και ειδικό και αφορούσε το λεγόμενο Romanization, δηλαδή τον τρόπο που θα μετεγγράφονταν στην λατινική γλώσσα τα γεωγραφικά-τοπωνυμικά ονόματα γλωσσών που δεν έχουν λατινικό αλφάβητο. Η συνάντηση έγινε επί κυβερνήσεως του Κ. Καραμανλή. Υπουργός Πολιτισμού ήταν τότε ο καθηγητής Κ. Τρυπάνης και το Υπουργείο Πολιτισμού οργάνωσε την σύνοδο. Στην συνάντηση αυτή συμμετείχαν γλωσσολόγοι, γεωγράφοι, δεν ήταν διπλωμάτες και δεν είχε σχέση το ΥΠΕΞ 

(δες περισσότερα: άποψη του έγκριτου γλωσσολόγου Μπαμπινιώτη https://www.protagon.gr/apopseis/editorial/44341630705-44341630705).