γνωρίσει καλά τη δεκαετία του ’80. Επίσης, μιλάει με πικρία για τους Έλληνες αλλά και για τη σημερινή κατάσταση στη χώρα μας όπως και για τις προσωπικές της κατακτήσεις
Η δουλειά σας έχει ημερομηνία λήξης;
Όχι. Καταρχάς όλα έχουν μία αρχή, μία μέση και ένα τέλος. Όμως, όταν ένας άνθρωπος έχει φτιάξει γερές βάσεις σε αυτό που κάνει, μπορεί στα δέκα χρόνια να μη τραγουδάω, αλλά θα διδάσκω. Μπορεί να είμαι σε κάποια επιτροπή και να ακούω παιδιά και να δίνω συμβουλές. Θα είμαι δηλαδή μέσα στη μουσική. Δεν έχει σημασία αν εγώ σε δέκα χρόνια να μη λέω άριες, να λέω κάτι άλλο. Έχω πάντα σαν παράδειγμα μία γυναίκα, την Τσάρβες που τραγουδάει ένα τραγούδι από τον Αλμοδοβάρ. Είναι 80 χρονών και τραγουδάει τέλεια. Δεν είναι όμως το πέρασμα του χρόνου μόνο που αφορά στην... ημερομηνία λήξης ενός καλλιτέχνη.
Δεν έχετε σκεφτεί ποτέ ότι ίσως θέλετε να αποσυρθείτε κάποια στιγμή;
Όχι, όχι, πού να πάω; Δεν υπάρχει περίπτωση καμία. Ούτε ποτέ στην καριέρα μου σκέφτηκα να σταματήσω. Καμία στιγμή. Ποτέ.
Που σημαίνει ότι αυτό που κάνετε σας γεμίζει...
Είναι η ζωή μου...
Πώς προέκυψε η γιόγκα στη ζωή σας;
Ξεκίνησα απ’ όταν ήμουν 17,5 χρονών. Τυχαίο γεγονός, τελείως τυχαία. Άρχισα από τότε να κάνω υπερβατικό διαλογισμό μέσω ενός φίλου που με πήγε και είδα μεγάλη αλλαγή στη ζωή μου.
Εννοείτε ψυχικά;
Ψυχικά, συναισθηματικά και σωματικά. Μακροπρόθεσμα, μόνο καλό είδα από όλα αυτά που κάνω. Όπως και τις εναλλακτικές ιατρικές θεραπείες. Κάνω μόνο ομοιοπαθητική. Δεν έχω πάρει ούτε μία αντιβίωση. Και έτσι δεν αρρωσταίνω. Έχω πολύ καλή υγεία και γενικότερα νομίζω ότι έχω μεγάλη διαύγεια. Όχι μόνο εγώ, αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται.
Τα επόμενα σχέδιά σας;
Καταρχάς να πω ότι εγώ δεν κάνω μακροπρόθεσμα σχέδια διότι εγώ ξυπνάω το πρωί και λέω ‘ως το βράδυ θα είμαστε καλά;’. Μια χαρά. Άλλη μέρα... Το δεύτερο είναι ότι έχω πολλά πράγματα να κάνω, έχω να τραγουδήσω, έχω κονσέρτα, να δώσω master classes, συνεχίζουμε μετά το έργο μας. Τα πλάνα μου είναι να μπορώ να αναπτυχθώ να είμαι ευτυχισμένη σε αυτό που κάνω καθημερινά.
Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι κατακτήσεις σας;
Αρκετές. Μιλάω πολλές γλώσσες, η έκτη είναι τα εβραϊκά. Θα ήθελα να μιλάω ρώσικα και να αναπτυχθώ ως προς αυτόν τον τομέα. Και θα ήθελα να γραφτώ σε ένα πανεπιστήμιο για να σπουδάσω ιστορία της τέχνης. Σε πνευματικό επίπεδο θα ήθελα να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και να του αφήσω χώρο να αναπτυχθεί μέσα μου και όσο μπορώ αυτό το τεράστιο «εγώ» που έχει ο καθένας μέσα του να το αφήσω στην άκρη.
Η Ελλάδα σας έχει πληγώσει;
Όχι η Ελλάδα, οι Έλληνες και βέβαια όχι όλοι.
Ποιο πιστεύετε πως είναι το μεγάλο μεινέκτημα του Έλληνα πιστεύετε;
Ο φθόνος, μεγάλος φθόνος. Για όλα. Οι Έλληνες του εξωτερικού έχουν άλλα ιδανικά. Εμείς την Ελλάδα την έχουμε στην καρδιά μας. Και ίσως το έχουμε εξιδανικεύσει τόσο πολύ που όταν έρχεσαι εδώ παθαίνεις σοκ. Η καθημερινότητα εδώ είναι brutal.
Ποιο είναι το πλεονέκτημα του Έλληνα;
Το φιλότιμο. Όταν ζεις πολλά χρόνια στο εξωτερικό και βλέπεις αυτή την αυθόρμητη κίνηση κάποιου να συντρέξει, είναι αυτό το φιλότιμο που δεν συγκρίνεται με κανενός άλλου λαού.
Αν σας πρότειναν να βρεθείτε σε κάποια καλλιτεχνική επιτροπή για να κρίνετε νέους καλλιτέχνες, θα το κάνατε;
Το έχω σκεφτεί. Είναι δίκοπο μαχαίρι αυτή η σκέψη. Από τη μία θα ήθελα πάρα πολύ να είμαι γιατί δεν θα ήθελα να είμαι η καλλιτέχνις που μόνο κάθεται στον καναπέ και κρίνει και από την άλλη δεν ξέρω τι παιχνίδι παίζεται. Πόσο καθαρό είναι όλο αυτό. Γιατί εγώ δεν είδα κανένα παιδί από τα ριάλιτι να κάνει καριέρα. Μήπως εκεί τελειώνει η καριέρα των παιδιών και τότε ίσως τα πάρω στον λαιμό μου; Θα παίξω το παιχνίδι κάποιων, να πάρω λεφτά και να μη βοηθήσω κανέναν ουσιαστικά; Αν μπορούσα να βοηθήσω ουσιαστικά και με ειλικρίνεια κάποιον, τότε θα το έκανα.
Ποια ήταν η καλύτερη συνεργασία σας;
Με τον Μάνο Χατζιδάκι τη δεκαετία του ‘80. Ήταν ακριβώς όπως η μουσική του, ήταν αισθαντικός και είχε μεγάλο χάρισμα.
Τι θυμάστε από εκείνον;
Αν σας πω ότι θυμάμαι ακόμα και τη κολώνια του θα το πιστέψετε; Η όλη αύρα του, η παρουσία του, η ευγένειά του, η αυστηρότητά του, οι ατέλειωτες πρόβες και αυτή η μυσταγωγία από τη μουσική και τις νότες που έβγαζε και τον έκανε τον ίδιο όμορφο, αισθησιακό και ερωτικό και ας μην ήταν ούτε όμορφος ούτε ερωτικός ίσως, σύμφωνα με τα πρότυπα που υπάρχουν.
Εφόσον έχετε κάνει στο εξωτερικό μία τόσο σπουδαία καριέρα, γιατί γυρίσατε πίσω;
Δεν έχω γυρίσει και με τα δύο μου πόδια στην Ελλάδα. Μετά το δυστύχημα της αδελφής μου μέσα μου έγινε ένα τεράστιο κλικ. Αυτό «έλεγε» «θέλω τις ρίζες μου». Και ήδη κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο νοσοκομείο και ενώ εγώ ήμουν καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών στο Βερολίνο και δεν μπορούσα να πλοιρώ πλέον τις προϋποθέσεις της διδασκαλίας γιατί έπρεπε να είμαι εδώ, έγινε αυτό και με έπιασε να θέλω να γυρίσω, να είμαι εδώ.
