Θεμιτή η βούληση της Κυβέρνησης για αλλαγές και εκσυγχρονισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θεσμικού πυλώνα της Δημοκρατίας μας. Ως «αριστερή» λοιπόν, της δίδεται η ευκαιρία να κάνει πράξη (έστω στην Αυτοδιοίκηση) ένα πολιτικό της «όνειρο». Είναι αλήθεια, ότι και με το σχέδιο «Καποδίστριας» (όταν είχαμε τις πρώτες συνενώσεις σε 1035 Δήμους), αλλά και με τον «Καλλικράτη» (325 Δήμοι), έγιναν σημαντικές τομές. Δεν συνοδεύτηκαν όμως και από αντίστοιχη «αυτονόμηση», ήτοι ουσιαστική Αυτοδιοίκηση. Ο έλεγχος του Κεντρικού Κράτους παρέμεινε ασφυκτικός.
Η γραφειοκρατία και οι αγκυλώσεις, τεράστιες. Η σύγχυση αρμοδιοτήτων κυρίως μεταξύ α’ και β΄ βαθμού αυτοδιοίκησης, επίσης μεγάλη και οδηγεί μοιραία σε αναποτελεσματικότητα. Οι υπεσχημένοι πόροι για τους Δήμους, αποδείχθηκαν «κενό γράμμα». Σε σχέση με τη δημοκρατική συγκρότηση των διαφόρων συμβουλίων, επιτροπών και λοιπών οργάνων, ο «Καλλικράτης» είναι γεγονός ότι θεσμοθέτησε σημαντικά εργαλεία αμεσότερης και δημοκρατικότερης εκπροσώπησης των τοπικών κοινωνιών.
Θέλησε λοιπόν την ευρύτερη «συμμετοχική δημοκρατία». Άσχετα βέβαια εάν αυτά όλα σε πολλούς δήμους έχουν απαξιωθεί (π.χ. η Επιτροπή Διαβούλευσης, το Επιχειρησιακό Σχέδιο, ο Συμπαραστάτης του Δημότη, ο ετήσιος Απολογισμός έργων, ο σεβασμός του ρόλου της μειοψηφίας κλπ). Τα «μνημόνια» επίσης, δημιούργησαν ένα ακόμη ασφυκτικότερο πλαίσιο λειτουργίας και στους δήμους. Θα μπορούσα επομένως, να αναφέρω δεκάδες τρωτά σημεία που χρήζουν βελτίωσης (όπως π.χ. η 5ετής θητεία να επανέλθει στην 4ετή, η δυνατότητα ορισμού Αντιδημάρχων και από τη μειοψηφία, το θέμα των απ’ ευθείας αναθέσεων που κάνει ο δήμαρχος, το ανεξέλεγκτο των δαπανών για διάφορα ταξίδια, η αυστηροποίηση του πειθαρχικού πλαισίου στις επιχειρηματικές συναλλαγές των δημάρχων με τον Δήμο που διοικούν κ.α.).
Ειδικά όμως επί του θέματος της «απλής αναλογικής», η θέση μου είναι σαφής και είναι η εξής: Το υπάρχον σύστημα διοίκησης είναι αναντίρρητα «δημαρχοκεντρικό», αφού ο εκλεγόμενος δήμαρχος (ανεξαρτήτως εκλογικού ποσοστού) έχει και την απόλυτη πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Σαφώς λοιπόν και πρέπει να αλλάξει προς το αναλογικότερο.
Ερώτημα που γεννάται ευθέως: είναι ώριμες οι συνθήκες για εφαρμογή της Απλής και «ανόθευτης» αναλογικής; Θα μπορεί ο εκάστοτε δήμαρχος να διοικεί χωρίς πλειοψηφία; Θα μπορούν να εγκρίνονται οι εισηγήσεις του και να λαμβάνονται σοβαρές αποφάσεις στο Δ.Σ. ή θα γίνεται έρμαιο του κάθε «περίεργου» ή «φιλόδοξου» δημοτικού συμβούλου, των «ορέξεων» και των εκβιασμών του; Σήμερα με το ισχύον (ενισχυμένο) καθεστώς, βλέπουμε ότι πολλοί δήμαρχοι ήδη έχουν χάσει την πλειοψηφία τους και δεν μπορούν να παράξουν ουσιαστικό αυτοδιοικητικό έργο. Πόσο μάλλον, χωρίς την τυπική (αριθμητική) πλειοψηφία!!
Θεωρώ επομένως –και υπό τις παρούσες ιδιόρρυθμες συνθήκες που βιώνει η χώρα μας- ότι θα πρέπει να διατηρηθεί το ισχύον καθεστώς της «ενισχυμένης» αναλογικής. Προφανώς όμως, θα πρέπει να ισχύσει και ένα ελάχιστο ποσοστό για την «είσοδο» μιας Παράταξης στο Δ.Σ, της τάξης του 8% και πιθανά άλλες βελτιωτικές αλλαγές π.χ. σε σχέση με τον δημοκρατικό ρόλο των μειοψηφιών .
Για να φτάσουμε όμως στην «αγνή» απλή αναλογική, θα πρέπει να υπάρχουν διαμορφωμένες εκείνες οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες οι τοπικές κοινωνίες μετά από ανοιχτό διάλογο, να καταφέρνουν και τις απαραίτητες ευρύτερες συναινέσεις, συγκλίσεις και συνεργασίες. Είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό; Υπάρχουν άραγε τέτοια «φωτισμένα» και ικανά πρόσωπα, ευρύτερης αποδοχής που μπορούν να παίξουν αυτόν το δύσκολο και υπεύθυνο ρόλο του Δημάρχου, να μπορούν να ακούσουν τη διαφορετική άποψη και να συνθέσουν διαφορετικές αντιλήψεις για το καλό του τόπου; Ή ο καθένας θα το «παίζει» αρχηγός και αναντικατάστατος; Θα μπορούσε βέβαια να αντιτείνει κάποιος: Καλά και πότε περιμένετε να «ωριμάσουν» οι συνθήκες; Και ότι πάντοτε οι πολιτικές «Ηγεσίες» χαράζουν το δρόμο και η κοινωνία «ακολουθεί». ΝΑΙ, αλλά υπό «ομαλές» συνθήκες. Σήμερα ισχύουν αυτές; Προφανώς ΟΧΙ.
Εάν λοιπόν σήμερα θέλουμε - που πιστεύω ότι όλοι θέλουμε- να διοικείται ο τόπος μας, να προοδεύει και να αναπτύσσεται, δεν μπορεί να εφαρμοστεί η απλή αναλογική. Στο μέλλον, όταν και η χώρα μας θα κινείται σε πολύ καλύτερες και ομαλότερες συνθήκες, ίσως θα μπορούσε να συζητηθεί το θέμα και να εφαρμοστεί ένα «αναλογικότερο σύστημα».
Δεν τίθεται λοιπόν -κατά τη γνώμη μου- θέμα απλής αναλογικής ΤΩΡΑ. Τίθεται θέμα "Απλής Λογικής" την οποία χρειαζόμαστε επιτέλους στη χώρα, για να λειτουργήσουν οι θεσμοί.
