Ο ιδιαίτερος και διαπεραστικός ήχος του ζουρνά σκορπά και χάνεται στα καλντερίμια της παλιάς πόλης, νταούλια και τουμπερλέκια δίνουν το πρόσταγμα και σε παρασέρνουν στον ρυθμό τους! Το πλήθος μαζεύεται σιγά σιγά και σχηματίζει πομπή πίσω από τις
αλλοπαρμένες μορφές του «Γενίτσαρου» και της «Μπούλας» που στροβιλίζονται σ’ έναν αρχέγονο διονυσιακό ρυθμό, υπακούοντας στις νότες που διαχέονται στον αέρα.
Το ναουσιώτικο καρναβάλι αφήνει τα ξεχωριστά του ηχοχρώματα κάθε χρόνο εδώ και πολλούς αιώνες στην παλιά πόλη της Μακεδονίας, καθώς οι ιστορικές καταγραφές που σώζονται από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μαρτυρούν την ύπαρξη του εθίμου από τον 17ο αιώνα. Οι «Μπούλες», που τις υποδύονται αποκλειστικά άνδρες, είναι οι νύφες τις οποίες το μπουλούκι των μουσικών καλούν να πάνε μαζί τους, και οι «Γενίτσαροι», η άλλη χαρακτηριστική φιγούρα του εθίμου. Η πομπή με τους ήρωες του δρώμενου, τους μουσικούς και το πλήθος του κόσμου που ακολουθεί διασχίζει την παλιά πόλη της Νάουσας και καταλήγει στο δημαρχείο - παλιότερα επί Τουρκοκρατίας, στο Κονάκι του Μουντίρη (κατοικία του Τούρκου διοικητή).
Εκεί ο αρχηγός του μπουλουκιού θα ζητήσει την άδεια για να αρχίσει ο χορός και βγάζοντας τη μάσκα θα αποκαλύψει το πρόσωπό του και θα εγγυηθεί ότι το μπουλούκι του δεν το αποτελούν αντάρτες και φυγόδικοι. Η έγκριση της τοπικής αρχής δίνει το σύνθημα! Οι μουσικοί, επιβραβεύοντας την απόφαση του Μουντίρη, αλλάζουν ρυθμό και τότε ξεκινά ο εύθυμος «ζαλιστός χορός». Οι «Γενίτσαροι» με μια τελετουργική κίνηση αποκαλύπτουν τις πάλες (σπάθες) και συνοδευμένοι από τις «Μπούλες» αρχινούν το γλέντι! Το έθιμο ξεκινάει την πρώτη Κυριακή της Αποκριάς, κορυφώνεται την τελευταία Κυριακή (της Τυρινής) -στην πλατεία των Αλωνίων- και ολοκληρώνεται την Καθαρή Δευτέρα.
Στη Νάουσα και το Βέρμιο
Οι γειτονιές που κρατούν ακόμη αρκετά από τα αρχικά αρχιτεκτονικά τους χαρακτηριστικά είναι τα Αλώνια και η Μεταμόρφωση. Εδώ, απέναντι από το δημαρχείο, θα δείτε να ξεχωρίζει το εντυπωσιακό Ρολόι, κτίσμα του 1896. Στη Νάουσα, ήδη από τον 19ο αιώνα, λειτουργούσαν αρκετά υφαντουργεία που εκμεταλλεύονταν τα άφθονα τρεχούμενα νερά της περιοχής. Τότε δόθηκε στην πόλη το προσωνύμιο «το μικρό Μάντσεστερ των Βαλκανίων».
Σήμερα αρκετά από τα εντυπωσιακά αυτά κτίρια της πρώιμης βιομηχανικής εποχής έχουν ερημώσει, ενώ κάποια αναπαλαιωμένα στεγάζουν μουσεία και πολιτιστικούς χώρους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το «Μουσείο Οίνου-Αμπέλου», στεγασμένο σε κτίριο της οικογένειας Μπουτάρη, όπου παρελαύνει η ιστορία της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής, οι οποίες έχουν παράδοση στην περιοχή από τον 17o αιώνα.
Σημαντικό είναι το Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο του Δημοτικού Πολιτιστικού Οργανισμού Νάουσας, αλλά και το Λαογραφικό Μουσείο Βλάχων, που ιδρύθηκε το 1980 από τον σύλλογο Βλάχων Νάουσας. Στο «Πάρκο των Εθνομαρτύρων» θα δείτε στην τοποθεσία «Στούμπανοι» τους θορυβώδεις καταρράκτες του ποταμού Αράπιτσα και το λιτό μνημείο που θυμίζει τη θυσία τον γυναικών επί Τουρκοκρατίας.
Κάθε βόλτα στη πόλη έχει σαν κατάληξη το πάρκο του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στα ριζά του Βέρμιου, σε μια καταπράσινη πλαγιά με άφθονα πηγαία νερά (4 χιλιόμετρα από το κέντρο της Νάουσας). Στους χώρους του πάρκου λειτουργούν δημοτικό ξενοδοχείο, καφετέριες και εστιατόρια. Από εδώ θα ανηφορίσετε για τα δημοφιλή χιονοδρομικά κέντρα του Βερμίου, που βρίσκονται στις θέσεις «Σέλι» και «3-5 Πηγάδια».
