ενοριών αλλά και στα ιερά βήματα των ναών. Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος κάλεσε τον Καθηγούμενο της Ι.Μ. Μ. Βατοπαιδίου αρχιμ. κ. Εφραίμ να απευθύνει επίκαιρα μηνύματα και πνευματικές εμπειρίες από το Άγιο Όρος στους ιερόπαιδες και αναγνώστες της Συνάξεως. Εν συνεχεία παρατέθηκε τράπεζα και κοπή της καθιερωμένης βασιλόπιτας.
Η ομιλία του σεβασμιωτάτου στη θεία Λειτουργία
Μέ πολλή χαρά καί πολλή ἀγάπη ὑποδεχόμαστε καί φέτος στήν ἀρχή τοῦ χρόνου ὅλους ἐσᾶς, ἀγαπητά μου παιδιά, τούς νεώτερους συνεργάτες τῆς Ἐκκλησίας μας, τούς ἀναγνῶστες μας καί τούς ἱερόπαιδες, ἐδῶ στήν Ἱερά Μονή τῆς Παναγίας Δοβρᾶ μέ τήν εὐκαιρία τοῦ νέου ἔτους, στήν καθιερωμένη συνάντηση πού ὀργανώνει ἡ Ἱερά Μητρόπολή μας, ὅπως γνωρίζουν οἱ μεγαλύτεροι ἀπό σᾶς, εἰδικά γιά σᾶς.
Καί ἀποτελεῖ ἡ συνάντηση αὐτή μία ὡραία εὐκαιρία γνωριμίας μεταξύ μας καί μεταξύ σας καί ἀνταλλαγῆς εὐχῶν γιά τόν καινούργιο χρόνο, ἀλλά καί σκέψεων σχετικά μέ τή διακονία πού καί σεῖς ἔχετε ἀναλάβει μέσα στήν Ἐκκλησία.
Διότι ὄντως εἶναι μία διακονία αὐτό πού κάνετε. Μία διακονία πολύ σημαντική, ὅσο καί ἐάν δέν μπορεῖτε, ἴσως οἱ μικρότεροι ἀπό σᾶς, νά συνειδητοποιήσετε τή σπουδαιότητα καί τή σημασία της.
Γιατί αὐτό πού κάνετε δέν μία ἁπλῆ διακονία μέσα στήν Ἐκκλησία, δέν εἶναι μία βοήθεια πού προσφέρετε στούς ἱερεῖς σέ κάποιους τομεῖς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔργου. Εἶναι διακονία στό πιό μεγάλο καί σημαντικό γεγονός καί μυστήριο πού ἐπιτελεῖται μέσα στήν Ἐκκλησία. Εἶναι διακονία στό ἱερό Βῆμα, στά Ἅγια τῶν Ἁγίων. Εἶναι διακονία στή θεία Λειτουργία καί στό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας πού τελεῖ ὁ ἱερέας.
Σεῖς βρίσκεσθε μέσα στό ἱερό τήν ὥρα τῆς τελέσεως τῆς θείας Λειτουργίας, τήν ὥρα κατά τήν ὁποία ὁ ἱερέας ἐπικαλεῖται τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος νά κατέλθει καί νά ἁγιάσει τά προσφερόμενα Δῶρα, τόν ἄρτο καί τόν οἶνο, καί νά τά μεταβάλλει εἰς σῶμα καί αἷμα Χριστοῦ, καί διακονεῖτε σέ μία στιγμή κατά τήν ὁποία καί οἱ ἄγγελοι ἀκόμη παρακύπτουν μέ σεβασμό.
Καί ἀκόμη, ἔχετε τήν τιμή καί τό προνόμιο, ὅσοι εἶστε ἀναγνῶστες, νά μεταφέρετε τόν λόγο τῶν ἀποστόλων στούς πιστούς μέσω τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος. Καί δέν εἶναι οὔτε αὐτή μία μικρή τιμή πού σᾶς ἔκανε ἡ Ἐκκλησία διά τοῦ Ἐπισκόπου, βλέποντας τήν ἀγαθή σας διάθεση καί προαίρεση.
Γιατί δική σας ἐπιλογή ἦταν ἀρχικά νά βοηθᾶτε στόν ναό τῆς ἐνορίας σας, ἐπιλογή πού ξεκίνησε ἴσως ἀπό τήν παρότρυνση κάποιων μεγαλύτερων, τῶν γονέων σας ἤ τῶν κατηχητῶν σας, πού ὅμως μέ τή θέλησή σας καί τή δική σας ἐπιθυμία ἔγινε ἀξιέπαινη πραγματικότητα, τήν ὁποία ἐπικύρωσε στή συνέχεια ἡ Ἐκκλησία μέ τή χειροθεσία σας σέ ἀναγνῶστες, ἐπιβραβεύοντας ἔτσι κατά κάποιο τρόπο καί ἐπισημοποιώντας τή διακονία σας.
Ὅλα αὐτά εἶναι χρήσιμο καί ἀναγκαῖο νά τά συνειδητοποιήσετε καί ὅσοι ἀκόμη, λόγω νεότητος ἴσως, δέν τά ἔχετε συνειδητοποιήσει, ἀλλά καί οἱ μεγαλύτεροι πού ἔχουν καί μεγαλύτερη εὐθύνη. Διότι πολλές φορές μπορεῖ νά κάνουμε κάποια πράγματα ἤ νά κάνουμε κάποιες ἐπιλογές, γιατί τό κάνουν καί οἱ φίλοι μας ἤ γιατί σεβόμαστε καί ἀγαποῦμε τόν ἱερέα τῆς ἐνορίας μας ἤ γιά κάποιον ἄλλο λόγο.
Ὅλα αὐτά δέν εἶναι κακές ἤ κατακριτέες ἀφορμές, ἐφόσον μᾶς ὁδηγοῦν στήν Ἐκκλησία καί στή διακονία της, ἀλλά θά πρέπει νά μήν μείνουμε μόνο σ᾽αὐτά, τά ἐξωτερικά στοιχεῖα. Θά πρέπει μέσα ἀπό αὐτά νά ἀνακαλύψουμε τό πραγματικό νόημα τῆς διακονίας πού ἐπιτελοῦμε. Νά αἰσθανθοῦμε πόσο μεγάλη εὐλογία εἶναι νά διακονοῦμε στό Ἱερό καί νά ἐξυπηρετοῦμε τούς ἱερεῖς καί πόσο μεγάλη εἶναι ἡ τιμή πού σᾶς ἔκανε ἡ Ἐκκλησία σέ σχέση μέ τούς συνομιλήκους σας.
Βέβαια, ἡ συνειδητοποίηση αὐτή δέν θά πρέπει νά σᾶς ὁδηγήσει στήν ὑπερηφάνεια, στό νά θεωρεῖτε, δηλαδή, ὅτι βρίσκεσθε σέ ἀνώτερη θέση ἀπό τούς ἄλλους, συνομιλήκους σας ἤ μεγαλύτερους, ἀλλά θά πρέπει νά σᾶς ὁδηγήσει στή συναίσθηση τῆς ἱερότητος τῆς διακονίας καί στήν ἀνάλογη στάση ἔναντι αὐτῆς.
Καί αὐτό ἰσχύει γιά ὅλους σας, ἰσχύει ὅμως περισσότερο γιά τούς μεγαλύτερους ἀνάμεσά σας, διότι οἱ μεγαλύτεροι εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔχουν καί μεγαλύτερη ἐμπειρία στή διακονία, ἀλλά ἔχουν καί μεγαλύτερη εὐθύνη, γιατί πρέπει νά δίδουν καί στούς νεώτερους τό παράδειγμα τῆς καλῆς καί συνεποῦς διακονίας.
Ὅλοι πάντως, μικρότεροι καί μεγαλύτεροι, δέν θά πρέπει νά ξεχνᾶτε ποτέ ὅτι ὁ χῶρος στόν ὁποῖο διακονεῖτε εἶναι χῶρος ἱερός. Ὁ ναός εἶναι οἶκος τοῦ Θεοῦ καί τό ἱερό Βῆμα εἶναι ἀκόμη ἱερώτερος χῶρος καί ἀπό αὐτόν τόν ἱερό ναό. Εἶναι χῶρος ἁγιασμοῦ. Εἶναι τόπος ἅγιος μέσα στόν ὁποῖο ὅλοι ἔχουμε τήν ὑποχρέωση νά κινούμεθα καί νά φερόμαστε ἀναλόγως πρός τήν ἱερότητά του.
Καί μπορεῖ νά ἀκούεται αὐτονόητο ἤ τετριμμένο, ἀλλά συχνά τό ξεχνοῦμε ἤ τό παραβλέπουμε. Εἶναι ὅμως ἀναγκαῖο νά μήν λησμονοῦμε ποτέ ὅτι τό Ἱερό εἶναι, ὅπως τό λέει καί τό ὄνομά του, ἱερό. Μπορεῖ μέσα σ᾽ αὐτό νά συναντοῦμε πρόσωπα γνωστά καί προσφιλῆ, μπορεῖ νά συναντοῦμε φίλους, συμμαθητές μας ἤ συμφοιτητές μας, δέν εἶναι ὅμως τόπος συναντήσεως μέ αὐτούς. Ὑπάρχουν ἄλλοι χῶροι καί ἄλλες εὐκαιρίες νά συναντηθοῦμε μέ ὅλους αὐτούς, νά συζητήσουμε τά θέματα πού μᾶς ἀπασχολοῦν, νά γελάσουμε καί νά ἀστειευθοῦμε μαζί τους. Τό Ἱερό εἶναι τόπος συναντήσεως μέ τόν Θεό, εἶναι τόπος προσευχῆς καί λατρείας, καί δέν εἶναι δυνατόν ἀντί νά προσευχόμαστε καί νά ἀναφερόμαστε στόν Θεό νά τόν ἀγνοοῦμε, νά ἀδιαφοροῦμε γι᾽ Αὐτόν καί νά ἀσχολούμαστε μέ τούς φίλους μας, λέγοντας τά νέα μας, συζητώντας διάφορα θέματα ἤ πολλές φορές καί σχολιάζοντας ἤ κατακρίνοντας τρίτους.
Εἶναι προσβολή γιά τόν Θεό καί μάλιστα ἰδιαίτερα σοβαρή, γιατί ὁ Θεός μᾶς ἐμπιστεύθηκε τή διακονία του, μᾶς τίμησε, καί ἐμεῖς ἀντί νά τόν διακονοῦμε, μεριμνοῦμε καί τυρβάζουμε περί πολλά.
Θά πρέπει γι᾽ αὐτό ὅσο βρισκόμαστε μέσα στό Ἱερό, καί ἰδιαιτέρως κατά τήν ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας νά στεκόμαστε μέ εὐλάβεια, νά παρακολουθοῦμε μέ προσήλωση ὅσα λέγονται, ψάλλονται ἤ τελοῦνται καί νά προσευχόμαστε, διότι ἔτσι δείχνουμε τόν σεβασμό μας πρός τόν Θεό, ἔτσι ὠφελούμεθα πνευματικά ἀπό τή διακονία μας καί δέν ἁμαρτάνουμε.
Μερικές φορές ἴσως νομίζουμε ὅτι ἐπειδή τό τέμπλο μᾶς «προστατεύει» ἀπό τήν κοινή θέα, μποροῦμε νά κάνουμε ὅ,τι θέλουμε μέσα στόν Ἱερό, ἤ ὅτι μποροῦμε νά κάνουμε ὁτιδήποτε τήν ὥρα πού δέν διακονοῦμε. Ὅμως αὐτό εἶναι μία λανθασμένη θεώρηση τῶν πραγμάτων. Διότι ἡ παρουσία μας πρέπει νά εἶναι ἀνάλογη τῆς διακονίας μας καί τοῦ χώρου στόν ὁποῖο βρισκόμαστε. Εἶναι τιμή καί προνόμιο νά παρακολουθεῖτε τή θεία Λειτουργία μέσα στό ἱερό Βῆμα, ἀλλά θά πρέπει νά τήν παρακολουθεῖτε προσευχόμενοι, ὄχι περιφερόμενοι ἄσκοπα ἤ μιλώντας ἤ γελώντας ἤ, δυστυχῶς συμβαίνει καί αὐτό, παίζοντας μέ τό κινητό σας τηλέφωνο, καί κάποια στιγμή νά παίρνετε τά ἑξαπτέρυγα καί νά βγαίνετε συνοδεύοντας τό Εὐαγγέλιο ἤ τά τίμια Δῶρα στή Μικρή ἤ τή Μεγάλη Εἴσοδο, σάν νά κάνετε ἕνα περίπατο μέσα στόν ναό.
Ἡ Μικρή καί ἡ Μεγάλη Εἴσοδος δέν ὑπάρχουν τυχαῖα στό τελετουργικό τῆς θείας Λειτουργίας, ὅπως οὔτε καί ἡ εἴσοδος στόν Ἑσπερινό. Ἔχουν τή σημασία τους καί τόν συμβολισμό τους. Ἡ Μικρή Εἴσοδος συμβολίζει τήν ἔναρξη τῆς δημόσιας ζωῆς καί δράσεως τοῦ Χριστοῦ, καί ὁ διάκονος ἤ ὁ ἱερέας πού κρατοῦν τό ἱερό Εὐαγγέλο μπροστά ἀπό τό πρόσωπό τους δηλώνουν ὅτι δέν εἶναι αὐτοί, πού περνοῦν ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους, ἀλλά ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, τόν λόγο τοῦ ὁποίου περιέχει τό Εὐαγγέλιο, καί ὁ ὁποῖος σέ λίγο θά μᾶς διδάξει μέ τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα.
Παράλληλα ἡ λαμπάδα πού κρατᾶτε ἐσεῖς συμβολίζει τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο, ὁ ὁποῖος προηγήθηκε ὡς λύχνος γιά νά προετοιμάσει καί νά φωτίσει τόν δρόμο τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ Μεγάλη Εἴσοδος, πάλι, συμβολίζει τήν εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ στά Ἱεροσόλυμα καί τήν πορεία του πρός τό Πάθος.
Γι᾽ αὐτό καί θά πρέπει νά μετέχετε καί ἐσεῖς μέ τήν ἀπαραίτητη σοβαρότητα καί εὐλάβεια, πού εἶναι ἔκφραση τῆς εὐλαβείας καί τῆς προσοχῆς μέ τήν ὁποία μετέχετε σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας στά τελούμενα, καί τήν ὁποία μεταδίδετε καί στούς πιστούς ἀνάμεσα ἀπό τούς ὁποίους διέρχεται ἡ πομπή.
Ἡ συναίσθηση, λοιπόν, γιά τά τελούμενα καί ἡ συνειδητοποίηση τοῦ ποῦ καί ποιόν διακονεῖτε εἶναι ἀπαραίτητα στοιχεῖα γιά μία καλή καί εὐπρόσδεκτη ἀπό τόν Θεό διακονία. Ἡ συναίσθηση αὐτή θά σᾶς καθοδηγεῖ καί στό πῶς πρέπει νά στέκεσθε καί νά φέρεσθε μέσα στό ἱερό Βῆμα γιά νά συμπαρίστασθε πραγματικά καί στούς ἱερεῖς καί ὄχι νά διασπᾶτε τήν προσοχή τους κατά τήν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας μέ τίς συζητήσεις σας ἤ τίς ἄσκοπες μετακινήσεις σας.
Ὅλα αὐτά εἶναι, βεβαίως, γνωστά καί εἶμαι βέβαιος ὅτι τά ἀκοῦτε καί ἀπό τούς ἱερεῖς τῶν ἐνοριῶν στίς ὁποῖες διακονεῖτε, ἀλλά εἶναι καλό νά τά ἐπαναλαμβάνουμε γιά νά τά θυμόμαστε ὅλοι καί νά τά ὑπενθυμίζουμε καί στόν ἑαυτό μας, διότι συχνά ἡ ἐξοικείωση μέ τό Ἱερό, ἡ ἐξοικείωση μέ τά Ἅγια ἀποτελεῖ μεγάλο κίνδυνο. Διότι, ἐνῶ στήν ἀρχή, ὅταν πρωτομπήκατε στό ἱερό, μπορεῖ νά αἰσθανθήκατε φόβο καί δέος, ὑπάρχει κίνδυνος μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου ἤ τῶν χρόνων, μέ τή γνωριμία καί τήν ἐξοικείωση μέ τά ἄλλα πρόσωπα πού διακονοῦν ἤ καί μέ τόν ἱερέα, νά ἀτονίσει αὐτό τό αἴσθημα. Καί, ἐνῶ θά ἔπρεπε ὅσο περνᾶ ὁ χρόνος, τόσο περισσότερο νά αἰσθανόμαστε τήν ἱερότητα τοῦ τόπου καί τῶν τελουμένων, ἐμεῖς νά μήν αἰσθανόμασθε τίποτε.
Καί εἶναι πραγματικά λυπηρό νά συμβεῖ κάτι τέτοιο, γιατί ἐνῶ εἰσήλθατε στή διακονία τῆς Ἐκκλησίας μέ ζῆλο καί ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τή θεία Λειτουργία, στή συνέχεια νά μήν αἰσθάνεσθε τή χαρά πού προσφέρει αὐτή ἡ διακονία, νά μήν αἰσθάνεσθε τή χάρη πού δίνει ὁ Θεός στίς ψυχές ὅσων τόν διακονοῦν μέ εὐλάβεια καί ἀφοσίωση.
Καί ἡ χάρη αὐτή εἶναι πού βοηθᾶ τήν ψυχή νά προοδεύει πνευματικά καί νά αἰσθάνεται βαθύτερα καί οὐσιαστικότερα καί τή διακονία καί ὅ,τι τελεῖται μέσα στήν Ἐκκλησία, καί σᾶς βοηθᾶ καί στή ζωή σας γενικότερα, γιατί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτή πού δημιουργεῖ ἀνθρώπους ἰσορροπημένους, χαρούμενους, δυνατούς νά ἀντιμετωπίσουν τίς προκλήσεις καί τούς πειρασμούς πού ὑπάρχουν στόν κόσμο, αὐτούς πού ἀντιμετωπίζετε καί σεῖς στά σχολεῖα σας, στό Πανεπιστήμιο, στό περιβάλλον σας. Καί βλέπετε πόσα νέα παιδιά ὑποφέρουν καί δυστυχοῦν, γιατί δέν ἔχουν σύνδεσμο μέ τόν Θεό, σύνδεσμο μέ τήν Ἐκκλησία, γιατί τούς λείπει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἀπό τή ζωή τους.
Γι᾽ αὐτό ἀξιοποιεῖστε αὐτή τή μεγάλη εὐλογία πού σᾶς ἔδωσε ὁ Θεός διά τῆς Ἐκκλησίας, τήν εὐλογία νά τόν διακονεῖτε ἀπό τά ἐφηβικά σας χρόνια, διακονώντας τον μέ εὐλάβεια καί πιστότητα, καί θά ἔχετε ἄφθονη καί πλούσια τή χάρη του στή ζωή σας.
Μέ αὐτές τίς σκέψεις εὔχομαι ἡ νέα χρονιά νά εἶναι γιά ὅλους σας εὐλογημένη, γεμάτη χαρά καί πρόοδο, γεμάτη ἀπό τόν φωτισμό καί τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
Στή σημερινή μας σύναξη ἔχουμε μιά ἰδιαίτερη εὐλογία καί χαρά. Ἔχουμε ἀνάμεσά μας τόν καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπεδίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, πανοσιολογιώτατο ἀρχιμανδρίτη π. Ἐφραίμ, τόν ὁποῖο θά παρακαλέσουμε, ἐκμεταλλευόμενοι τήν παρουσία του, νά μᾶς πεῖ λίγα λόγια ἀπό τίς πολλές του πνευματικές ἐμπειρίες καί τά πνευματικά του βιώματα στό Ἅγιο Ὄρος.
