Εμφιαλωμένο νερό ή νερό βρύσης; Τι είναι καλύτερο τελικά;

Παρά την υπερβολικά υψηλή τιμή των εμφιαλωμένων νερών σε σύγκριση με το νερό της βρύσης, η ζήτησή τους έχει ξεπεράσει κάθε όριο τα τελευταία χρόνια. Αυτό βέβαια δεν παρατηρείται μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλες τις χώρες του κόσμου. Και που οφείλεται; Έρευνες «του δρόμου» δείχνουν ότι βασίζεται στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι το νερό της βρύσης δεν τόσο ασφαλές όσο θα μπορούσε να είναι στις αναπτυγμένες χώρες, όπως η χώρα μας. Στην τεράστια ζήτηση για εμφιαλωμένο νερό έχουν συνεισφέρει σημαντικά η ανάγκη για την κατάλληλη ενυδάτωση πριν και μετά τη σωματική άσκηση, οι προτεινόμενοι υγιεινοί τρόποι ζωής και οι αποτελεσματικές διαφημιστικές εκστρατείες των εταιρειών εμφιάλωσης νερού. Επίσης, η αυξανόμενη ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών πόρων είχε αποτέλεσμα την υποβάθμιση του νερού της βρύσης. Το γεγονός αυτό, όπως αναφέραμε, αποτελεί την πρώτη αιτία χρήσηςεμφιαλωμένου νερού από τους καταναλωτές, αλλά έδωσε και την αφορμή για τη δημιουργία μεγάλων εταιρειών παραγωγής εμφιαλωμένου νερού. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δημιουργία μιας επιχείρησης εμφιάλωσης νερού είναι σχετικά μικρού κόστους και το εμπόριο εμφιαλωμένου νερού είναι πολύ κερδοφόρο, με πάρα πολύ καλές επενδυτικές προοπτικές. Οι ερευνητές καταλήγουν σε κάποιο συμπέρασμα σχετικά με το ποιο νερό είναι καλό να προτιμάμε. Αυτό θα το δούμε παρακάτω.

Τι γίνεται με το νερό βρύσης;

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας καθαρισμού νερού, υπάρχουν περιπτώσεις που το νερό του δικτύου ύδρευσης είναι καλό και μάλιστα καλύτερο από το εμφιαλωμένο, όπως για παράδειγμα το νερό της πόλης της Νέας Υόρκης, του Μονάχου και της δικιάς μας Πάτρας. Το νερό της βρύσης μπορεί να μολυνθεί από διάφορες χημικές, μικροβιακές και φυσικές εστίες ρύπανσης. Ορισμένοι μολυσματικοί παράγοντες μπορούν να ελεγχθούν ευκολότερα στα εμφιαλωμένα νερά παρά στο νερό της βρύσης, το οποίο διοχετεύεται με τους σωλήνες του συστήματος διανομής. Ωστόσο, μερικές ουσίες μπορούν να αποδειχθούν πιο επικίνδυνες στα εμφιαλωμένα νερά παρά στο νερό της βρύσης, γιατί το εμφιαλωμένο νερό αποθηκεύεται για αρκετά μεγάλα χρονικά διαστήματα στα μπουκάλια και σε υψηλότερες θερμοκρασίες από το νερό που διανέμεται με το δίκτυο ύδρευσης.

Εμφιαλωμένο νερό. Τι γίνεται με τα πλαστικά μπουκάλια;

Υπάρχουν διάφορα είδη εμφιαλωμένου νερού:

• Το φυσικό μεταλλικό νερό (mineral water), που προέρχεται από υπόγεια νερά τα οποία περιέχουν σταθερό επίπεδο μετάλλων και ιχνοστοιχείων
• Το νερό φυσικής πηγής (spring water), που προέρχεται από υπόγεια υδροφόρα στρώματα από τα οποία το νερό εκρέει φυσικά στην επιφάνεια της Γης
• Το καθαρισμένο νερό (purified water), που προέρχεται από επιφανειακά ή υπόγεια νερά τα οποία έχουν υποστεί επεξεργασία προκειμένου να είναι κατάλληλα για κατανάλωση από το κοινό
• Το νερό με ανθρακικό (sparkling water) το οποίο μετά από σχετική επεξεργασία και πιθανή προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα (ανθρακικού), περιέχει το ίδιο ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα που είχε αρχικά στην πηγή
• Το αρτεσιανό νερό (artesian water) είναι νερό το οποίο προέρχεται από ένα πηγάδι, το οποίο διαπερνά ένα υδροφόρο στρώμα όπου η πιεζομετρική στάθμη του νερού είναι υψηλότερη από την κορυφή του υδροφόρου στρώματος
• Το νερό γεώτρησης (well water), το οποίο προέρχεται από υπόγεια υδροφόρα στρώματα και αντλείται με γεώτρηση.

Το νερό εμφιαλώνεται σε πλαστικά ή γυάλινα μπουκάλια (στις περισσότερες περιπτώσεις το συναντάμε σε πλαστικά). Τα πλαστικά μπουκάλια κατασκευάζονται από ΡΕΤ (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο). Για την παραγωγή ΡΕΤ, το 90% των παραγωγών χρησιμοποιούν τον καταλύτη τριοξείδιο του αντιμονίου, ο οποίος θεωρείται πιθανό καρκινογόνο στοιχείο, από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.
Επίσης, η πλειονότητα των πλαστικών μπουκαλιών δεν ανακυκλώνεται. Καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, όπου παραμένουν αδιάσπαστα για αρκετές δεκάδες χρόνια!

Η σκληρότητα του νερού

Τα φυσικά νερά περιέχουν διάφορα ανόργανα και οργανικά συστατικά, τα οποία μπορεί να είναι διαλυμένα ή αιωρούμενα. Οι προδιαγραφές για την ποιότητα των εμφιαλωμένων νερών είναι ίδιες με αυτές που ισχύουν και για το πόσιμο νερό. Το άθροισμα των δισθενών κατιόντων, κυρίως ασβέστιο και μαγνήσιο, προκαλεί σκληρότητα στο νερό. Ένα ποσοστό της σκληρότητας «εξαφανίζεται» εάν βράσουμε το νερό. Οι πλέον συνηθισμένες μονάδες σκληρότητας είναι mg/L ισοδύναμο ανθρακικό ασβέστιο (CaCO3). Τα νερά κατατάσσονται βάσει της ολικής τους σκληρότητας σε:

• Μαλακά (0-75 mg/L CaCO3)
• Μέτρια (75-150 mg/L CaCO3)
• Σκληρά (150-300 mg/L CaCO3)
• Πολύ σκληρά (>300 mg/L CaCO3)

Αν και πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι τα σκληρά νερά μπορεί να επιδεινώσουν διάφορες ασθένειες (κολικούς, υπέρταση κ.ά.), τα αποτελέσματα αυτά είναι αβέβαια. Επίσης, μελέτες υποστηρίζουν ότι το σκληρό νερό θα μπορούσε να δρα ευεργετικά κατά καρδιακών νοσημάτων εξαιτίας του ασβεστίου που περιέχει. Και το συμπέρασμα αυτό είναι πολύ αμφισβητήσιμο, διότι τα σκληρά νερά σχετίζονται με υψηλές συγκεντρώσεις ολικών διαλυτών στερεών, τα οποία κάθε άλλο παρά ευεργετικά κατά των καρδιακών νοσημάτων θεωρούνται. Επομένως, δεν υπάρχει προδιαγραφή που να επιβάλει κάποιο ανώτατο αποδεκτό όριο για τη σκληρότητα του νερού. Τα εμφιαλωμένα νερά στην ετικέτα τους περιλαμβάνουν τα τυπικά συστατικά των χημικών αναλύσεων μαζί με τις τιμές αγωγιμότητας, ph και ολικών διαλυτών στερεών. Οι πληροφορίες αυτές χαρακτηρίζουν την ποιότητα του νερού, η οποία δεν είναι απαραίτητα κατανοητή από τον μέσο καταναλωτή. Οι τιμές των διαφόρων εμφιαλωμένων νερών που κυκλοφορούν στο ελληνικό εμπόριο διαφέρουν σημαντικά. Τις περισσότερες φορές η τιμή των εμφιαλωμένων νερών είναι αντιπροσωπευτική της ποιότητάς τους, αλλά όχι πάντα. Τα περισσότερα από τα εμφιαλωμένα νερά (ελληνικά και ξένα) που κυκλοφορούν ευρέως και στην ελληνική αγορά εξετάστηκαν προσεκτικά και η σκληρότητά τους υπολογίστηκε βάσει των δεδομένων χημικής ανάλυσης που εμφανίζονται στις ετικέτες. Σημειώθηκε ότι οι τιμές των τυπικών συστατικών και της σκληρότητας των 37 εμφιαλωμένων νερών που εξετάστηκαν παρουσίασαν ουσιαστικές διακυμάνσεις και μεταβλητότητα. Τα περισσότερα από τα εμφιαλωμένα νερά είναι σκληρά και μάλιστα ορισμένα είναι πολύ σκληρά. Το εμφιαλωμένο νερό είναι απαραίτητο για ορισμένες δραστηριότητες και χρήσεις, αλλά το καθαρό νερό σε αρκετά οικονομική τιμή είναι βασικό δικαίωμα όλων. Μη ξεχνάτε ότι είναι στο χέρι μας να προστατεύσουμε τους ποταμούς και τα υδροφόρα στρώματα, ώστε να βοηθήσουμε τις δημόσιες υπηρεσίες ύδρευσης να παραδίδουν πόσιμο νερό καλής ποιότητας σε προσιτή τιμή και συγχρόνως να βοηθήσουμε στη μείωση της ανάγκης για εμφιαλωμένο νερό.

Τελικά ποια είναι η καλύτερη επιλογή;

Σίγουρα υπάρχουν αμφισβητήσεις για την ποιότητα και την ασφάλεια του νερού της βρύσης, γιατί μπορεί να περιέχει διάφορες προσμείξεις. Παρ' όλα αυτά, με τη χρήση ποιοτικών φίλτρων νερού, το νερό της βρύσης μπορεί να καταστεί ασφαλές και υγιές. Τα φίλτρα φαίνεται να απομακρύνουν περισσότερες προσμείξεις από κάθε άλλη μέθοδο και φαίνεται να λειτουργούν σωστά σε συνεργασία με το ήδη επεξεργασμένο νερό κάθε δήμου. Συμπερασματικά, στις περισσότερες σχετικές έρευνες αναφέρεται ότι δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή από το καθαρό και οικονομικό νερό βρύσης που έχει περάσει από ένα οικιακό σύστημα φιλτραρίσματος.