Τσαμήτρος: «Το πέρασμα της Τουρκίας προς τη δημοκρατία»

Εχθές γράφτηκε ιστορία στην Τουρκία. Ήταν μία νύχτα που τα είχε όλα. Όπλα, βία, δολοφονίες, μάχες για την εξουσία, επικοινωνιακά παιχνίδια απίστευτης ετοιμότητας, παράξενες συμμαχίες, μια δημοκρατική ενότητα ετεροθαλών στοιχείων της τουρκικής κοινωνίας μπροστά στα τανκς, και φυσικά ένα λαό που δε φοβάται να αγωνιστεί. Τα προβλήματα της Τουρκίας σε επίπεδο διακυβέρνησης ήταν πολλά ακόμη και πριν την πραξικοπηματική απόπειρα, ο αυταρχισμός του Σουλτάνου όπως τον αποκαλούσαν γεννούσε οργή και θυμό, αλλά μπροστά στη στρατιωτική μέγγενη και τις μαύρες εικόνες του τουρκικού παρελθόντος οι πολίτες επέλεξαν μια προβληματική δημοκρατία από μια στρατιωτική δικτατορία, και πέρασαν στην ιστορία με μοναδικό τρόπο. Η ομάδα που επιχείρησε την ανάληψη της εξουσίας με αυτόν τον τρόπο είχε ένα καλό σχέδιο καταλαμβάνοντας πολύ γρήγορα σημεία κλειδιά κυρίως στις δύο μεγαλουπόλεις της Τουρκίας, αλλά η τουρκική κοινωνία δε θα έμενε άπραγη όπως πιθανόν είχαν υπολογίσει. Ο μη έλεγχος άμεσα των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών και η τρομερή άμεση δύναμη της τεχνολογίας για την οποία σίγουρα ο Ερντογάν έχει άλλη άποψη πλέον, δημιούργησαν μία τρομερή δυναμική με το μήνυμα του προέδρου σε κινητό, όχι μόνο στον απλό κόσμο που νίκησε το φόβο και κατέβηκε μαζικά σε πλατείες και δρόμους κυριολεκτικά άοπλος απέναντι στο στρατό, αλλά και σε υψηλόβαθμα στελέχη του τουρκικού στρατού, την αστυνομία αλλά και την αντιπολίτευση. Κανείς δεν τάχθηκε με τη μικρή ομάδα των αποστατών, αφού ο Ερντογάν έδωσε το στίγμα του, ακόμη και με αυτόν τον τρόπο, ο οποίος ίσως ήταν μια ακόμη δυνατή εικόνα που οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα. Η κατάσταση άλλαξε τροπή σε μία ώρα και το πραξικόπημα χαρακτηρίστηκε ορφανό, αφού κανείς δεν το στήριζε και οι πόλεις έπαιρναν φωτιά. Η ιστορία του γειτονικού κράτους έχει γίνει μάρτυρας πολλών πραξικοπημάτων, ωστόσο αυτή ήταν η μοναδική φορά που ο απλός κόσμος αψήφησε ξεκάθαρα το φόβο και ο Ερντογάν αποδείχτηκε ένας ισχυρός πρωθυπουργός παρά τα δεκάδες ανοιχτά μέτωπα που έχει στο εσωτερικό της χώρας. Ο κόσμος επέλεξε τη λιγότερο κακή λύση. Είναι προτιμότερη μια προβληματική δημοκρατία από μια στρατιωτική χούντα.

Το γεγονός αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει και εδώ καθώς πολύ εύκολα ισχυριζόμαστε ανοησίες περί δημοκρατίας και για το αν έχουμε δημοκρατία. Πάντως είναι πιο σίγουρο από ποτέ ότι όσο αλλάζουν οι καιροί οι απλοί πολίτες είναι αντίθετοι σε τέτοιου είδους στρατιωτικό φασισμό αλλά και οι στρατοί γίνονται ολοένα και πιο δημοκρατικοί. Η χθεσινή νύχτα στην Τουρκία ίσως ήταν ιστορική και μας εισάγει σε μία καινούργια περίοδο στην οποία πιθανόν τα όπλα δεν θα είναι αρκετά για να επιβάλλουν την τάξη σε ανάλογες περιπτώσεις. Ωστόσο το σημαντικότερο από όλο αυτό ήταν το συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε. Ότι ακόμη και λίγη δημοκρατία είναι προτιμότερη από το σκότος μιας δικτατορίας.

Θέλω να πιστεύω πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν πέθαναν άδικα εχθές στην Τουρκία και θα εδραιωθεί μία ισχυρή δημοκρατία, αλλά και ένας αέρας εναντίον τέτοιων πρακτικών που έχει πολύ μεγάλη ανάγκη η πολύπαθη γειτονιά μας. Ακόμη, θα είναι μία διαφορετική ημέρα για τον ίδιο τον πρόεδρο της χώρας. Είναι ενδιαφέρον το επόμενο διάστημα για το αν ο Ερντογάν θα παραμείνει αυταρχικός ή θα γίνει και ακόμα πιο αυταρχικός ή θα κάνει το μεγάλο άλμα και θα οδηγήσει τη χώρα του σε μια πραγματικά ιστορική μετάβαση προς μια σύγχρονη δημοκρατία δυτικού τύπου, με όλα τα στοιχεία που λείπουν από τη χώρα όπως η ελευθερία της ενημέρωσης, η διάκριση των εξουσιών, η πραγματική διαφάνεια, τα κοινωνικά προβλήματα σε πολλές περιοχές της τουρκικής επικράτειας και άλλα πολλά.

Αν θέλει η κυβέρνηση και το εκμεταλλευτεί σωστά, αυτή η πραξικοπηματική απόπειρα και η αυτοθυσία του τουρκικού λαού, μπορούν να είναι η αφορμή για μια συθέμελη αλλαγή στο τοπίο της χώρας, εκδημοκρατισμό και ισχυροποίηση των θεσμών, εκδημοκρατισμό του στρατού, ανεξάρτητη δικαιοσύνη και χιλιάδες στοιχεία που σταδιακά θα οδηγήσουν την Τουρκία στο να γίνει ένα σύγχρονο κοσμικό φιλελεύθερο κράτος που θα σέβεται ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες και θα οδηγηθεί σε ένα ευρωπαϊκό τόξο. Η ευκαιρία είναι μπροστά τους και η κοινωνία, τουλάχιστον στις πόλεις, είναι προφανώς έτοιμη για μια μεγάλη αλλαγή. Είμαι απολύτως πεπεισμένος πως στις πλατείες χθες δεν ήταν μόνο οπαδοί του κυβερνώντος κόμματος αλλά και πολίτες που διαδήλωναν εναντίον του παλιά, που του είπαν με λίγα λόγια έχεις μία ακόμη ευκαιρία να βγάλεις την Τουρκία από αυτόν τον κακό κύκλο, σκοταδισμού, βίας, αλλά και κακής εξωτερικής πολιτικής που οδηγεί στην απομόνωση. Μεγάλη μερίδα του κόσμου δεν ήταν ευχαριστημένοι με τη διακυβέρνηση Ερντογάν, αλλά επίσης ήταν σίγουροι πως η εποχή που ερχόταν με μια επερχόμενη στρατιωτική δικτατορία δε θα έκανε κανένα όνειρό τους πραγματικότητα. Έδωσαν μια ευκαιρία σε ότι καλύτερο είχαν, για να τους οδηγήσει με τη σειρά του εκεί που είναι έτοιμη να πάει η τουρκική κοινωνία, στην πραγματική πρόοδο. Για τη χώρα μας πιστεύω πως θα είναι η καλύτερη εξέλιξη μια ομαλότητα στη γείτονα, με μία βαθιά δημοκρατική κυβέρνηση στο προσεχές μέλλον, που θα είναι έτοιμη για συνεργασία, θα έχει αφήσει πίσω τα παιχνίδια πάνω από το Αιγαίο, και θα επωφεληθούν και οι δύο πλευρές με μία ταυτόχρονη προσέγγιση της Τουρκίας στην ενωμένη Ευρώπη. Μία δικτατορία θα ήταν πολύ μακριά από όλα αυτά, θα ήταν μακριά από την ομαλότητα και σίγουρα θα ήταν ένας κακός γείτονας.