Μπιλέκας: Ιστορική απόφαση για τους δανειολήπτες Ελβετικού Φράγκου

Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών με την υπ’αριθμ. 334/2016 απόφασή του που εκδόθηκε στις 24/05/2016 δικαίωσε συλλογική αγωγή δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο αφού έκρινε ότι οι όροι των τραπεζικών συμβάσεων συγκεκριμένης τράπεζας δεν είναι σαφείς και κατανοητοί. Το δικαστήριο έκρινε ότι οι όροι των συμβάσεων είναι... καταχρηστικοί και δεν καθίσταται σαφές στον καταναλωτή ότι φέρει το βάρος ανατίμησης ή υποτίμησης του ευρώ σε σχέση με το ελβετικό φράγκο, καθώς τα συγκεκριμένα δάνεια ενείχαν κινδύνους επενδυτικού εγχειρήματος. Επίσης έκρινε ότι υπήρχε αοριστία για την ρήτρα σχετικά με την συναλλαγματική ισοτιμία ώστε να διαψευστούν οι τυπικές και δικαιολογημένες προσδοκίες κάθε μέσου δανειολήπτη, ότι δηλαδή καταβάλλοντας τις συμφωνηθείσες δόσεις ανελλιπώς, το ποσό της οφειλής θα μειώνεται και όχι να αυξάνεται λόγω μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου (CHF) καθώς σήμερα λόγω υποτίμησης του ευρώ χρωστούν περισσότερα από όσα είχαν αρχικά δανειστεί. Αυτό συμβαίνει διότι τα περισσότερα από τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο είχαν συναφθεί την περίοδο που η ισοτιμία με το ευρώ ήταν στο 1,65-1,55 ελβετικά φράγκα, ενώ σήμερα η ισοτιμία είναι 1 ευρώ προς 1,1 ελβετικό φράγκο. Και έτσι, παρά τις αποπληρωμές και παρότι το επιτόκιο libor έχει αρνητικό πρόσημο (δηλαδή χαμηλότερη δόση), η ενίσχυση του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ αυξάνει μήνα με τον μήνα το χρέος τους, με αποτέλεσμα σήμερα να χρωστάνε στις τράπεζες περισσότερα από όσα είχαν αρχικά δανειστεί.

Το Ελληνικό Δικαστήριο απαγόρευσε στην εναγόμενη τράπεζα να αποκρούει την εκ μέρους των δανειοληπτών καταβολή των τοκοχρεωλυτικών δόσεων σε ελβετικό φράγκο στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας ευρώ/CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε ευρώ, απαγόρευσε στην συγκεκριμένη τράπεζα την καταγγελία των συμβάσεων των δανείων εάν οι δανειολήπτες καταβάλουν τα ποσά των τοκοχρεωλυτικών δόσεων σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας ευρώ/ CHF κατά το χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε ευρώ και μεταξύ άλλων υποχρέωσε την εναγόμενη τράπεζα να ανέχεται εκ μέρους των καταναλωτών την καταβολή των τοκοχρεωλυτικών δόσεων ή την καταβολή εξόφλησης μερικώς ή εφάπαξ του δανείου σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας ευρώ/CHF κατά το χρόνο εκταμίευσης το δανείου και χορήγησης σε ευρώ. Με την παραπάνω απόφαση δικαιώθηκαν οι δανειολήπτες ελβετικού φράγκου, οι οποίοι επί χρόνια βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε δανειακές συμβάσεις βασικό χαρακτηριστικό των οποίων αποτελεί το γεγονός, όχι μόνο να εξανεμίζεται σε συναλλαγματικές ισοτιμίες οιαδήποτε καταβολή πραγματοποιούν για την αποπληρωμή του δανείου τους αλλά και το κεφάλαιο που πραγματικά δανείστηκαν να αυξάνεται δραματικά, αντί να μειώνεται κατά την λειτουργία της σύμβασης.

Πρακτικά το Δικαστήριο με το ανωτέρω διατακτικό του επανέφερε την ισοτιμία αποπληρωμής των δανείων σε ελβετικό φράγκο στην αρχική ισοτιμία εκταμίευσης κατά το χρόνο της εκταμίευσης, τόσο για τις μελλοντικές καταβολές, όσο και για τις παρελθοντικές καταβολές.

Οι παραδοχές του Δικαστηρίου που οδήγησαν στην θετική έκβαση για τους δανειολήπτες αναφέρουν ότι οι συμβάσεις αυτές δεν ήταν συνηθισμένες συμβάσεις, αλλά έφεραν έντονο το στοιχείο του επενδυτικού εγχειρήματος και ότι η τακτική ενημέρωσης που ακολούθησε η τράπεζα δεν πληρούσε το αναγκαίο πλαίσιο ενημέρωσης και τις ασφαλιστικές δικλείδες που αυτό προβλέπει καθώς δεν περιέχει με αποσαφηνισμένους όρους το βάρος του υπέρμετρου κινδύνου μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας που συνδεόταν άρρηκτα με το ιδιαιτέρως μεγάλο βάθος χρόνου των επίμαχων συμβάσεων.

Άλλωστε με την Κοινοτική Οδηγία 2014/17/ΕΕ λαμβάνεται μέριμνα για τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί σε ξένο νόμισμα, καθώς προβλέπεται αφενός η τράπεζα να ειδοποιεί αμέσως τον καταναλωτή όταν η διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι μεγαλύτερη από 20%, αφετέρου δίνει τη δυνατότητα νέας μετατροπής του νομίσματος της δα­νειακής σύμβασης.

Η απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών είναι μια καθοριστική και καταλυτική θετική δικαστική εξέλιξη για την αναγκαία και δίκαιη προστασία των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο καθώς έχει μια δεσμευτικότητα στα πλαίσια των ατομικών δικών που θα ακολουθήσουν από τους δανειολήπτες που επιθυμούν να απαλλαγούν από την μεγάλη επιβάρυνση των δόσεων των δανείων τους λόγω μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου από την ημέρα λήψης του δανείου έως και σήμερα.

Επιπλέον ανοίγει τον δρόμο για την δικαίωση των δανειοληπτών που θα προσβάλλουν με ατομικά ένδικα μέσα στα αρμόδια Δικαστήρια τις συμβάσεις τους με ρήτρα ελβετικού φράγκου όπου θα εξετάζεται κατά περίπτωση η συγκεκριμένη οικονομική βλάβη του δανειολήπτη και οι εξατομικευμένες ειδικές συνθήκες σύναψης των συμβάσεων του υπό το πρίσμα των παραδοχών της απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών υπέρ των δανειοληπτών.

Γιώργος Μπιλέκας, Δικηγόρος