Διαβάστε ένα φοβερό αφιέρωμα στο «Έθνος» για τη Βέροια

Δεν είναι λίγες οι φορές που εγχώρια μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στη Βέροια και τις γύρω περιοχές της, προσφέροντας αφιερώματα στους αναγνώστες τους, για την ιστορία και την ομορφιά της. Ένα από αυτά εντοπίσαμε και στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Έθνος», όπου με τίτλο «Βέροια: Παλίμψηστο πολιτισμών» και μέσα από το κείμενο του Λεωνίδα Τηνιακού και τις φωτογραφίες...
του Περικλή Μεράκου ξεδιπλώνεται μια πόλη όμορφη με πλούσια ιστορία και σημεία ενδιαφέροντος που αξίζει κανείς να επισκεφθεί. «Στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου, πλάι στις όχθες του Τριπόταμου απλώνεται ένα τεράστιο μωσαϊκό ιστορίας, πολιτισμού και φυσικού κάλλους. Η πρωτεύουσα του Νομού Ημαθίας είναι μια πόλη που αξίζει να επισκεφτείς για να δεις από κοντά τα μοναδικά μνημεία και να γνωρίσεις τη σημαντική ιστορία του τόπου.

Εντυπωσιακά αρχοντόσπιτα στην Μπαρμπούτα

Η ΚΥΡΙΩΤΙΣΣΑ ΚΑΙ Η ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΑ 

Είναι οι δύο ιστορικές συνοικίες της Βέροιας, κατά την Τουρκοκρατία. Η πρώτη ήταν η χριστιανική και η δεύτερη η εβραϊκή συνοικία, και μαζί με την οθωμανική (ανατολικά της Μπαρμπούτας) αποτελούσαν τον αστικό ιστό της πόλης. Η Κυριώτισσα μαζί με τη Μακαριώτισσα ήταν οι χριστιανικές συνοικίες της Βέροιας. Η αξιοποίηση και αναστήλωση της Κυριώτισσας άρχισε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν ιδιώτες άρχισαν να ανακατασκευάζουν -σεβόμενοι την αρχιτεκτονική τους- τα παλιά αρχοντικά, τα οποία μετέτρεψαν σε καφετέριες, μπαρ και εστιατόρια.

Σοκάκι στην Κυριώτισσα

Ο δήμος συνέβαλλε τα μέγιστα σε αυτή την προσπάθεια, με αξιόλογες αναπλάσεις, που διατήρησαν την ατμόσφαιρα της παλιάς γειτονιάς και σήμερα η Κυριώτισσα είναι το πιο ζωντανό σημείο της πόλης και στέκι της τοπικής νεολαίας, με στενούς πεζόδρομους, αναστηλωμένα σπίτια με σαχνισιά, ξύλινους εξώστες, εντυπωσιακά χρώματα (λουλακί, ώχρα, βυσσινί, καφέ), πόρτες με γυφτόκαρφα και πέτρινους τοίχους με ζωνάρια από ξύλο. Η πανέμορφη γειτονιά βρίσκεται δίπλα στο κέντρο της πόλης και θα μπορέσετε να θαυμάσετε τη μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, πλημμυρισμένη από τη νοσταλγική ατμόσφαιρα της παλιάς Βέροιας.

Αναστη­λωμένα σπίτια στην Μπαρ­μπούτα.
Ψηλά κάτω από το γείσο της στέγης
διακρί­νονται επιγραφές στα εβραϊκά

Όσο για την άλλη παλιά γειτονιά, την Μπαρμπούτα, θα τη βρείτε βορειότερα, δίπλα στα θορυβώδη νερά του Τριπόταμου και το καταπράσινο λαγκάδι, με την εκπληκτική βλάστηση. Η εβραϊκή συνοικία της πόλης ήταν κτισμένη σε τριγωνικό σχήμα και αποτελούσε μια κλειστή γειτονιά, με ελεγχόμενες εισόδους, όπου ζούσαν οι εβραίοι της Βέροιας. Σήμερα εδώ έχει γίνει μια καταπληκτική αναστήλωση, διατηρώντας την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της εβραϊκής γειτονιάς, (μοναδική στον ευρωπαϊκό χώρο).

Σπίτια της Μπαρμπούτας
πάνω από τα νερά του Τριπόταμου

Μεταξύ άλλων θα δείτε εβραϊκές επιγραφές διακοσμημένες με λουλούδια και γιρλάντες. Πολύ καλοσυντηρημένη είναι η εβραϊκή συναγωγή και τα όμορφα αρχοντικά της οδού Χάβρας, σε ρυθμό Μπαρόκ και Ροκοκό, που φιλοξενούν το Διεθνές Ινστιτούτο Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής, τα Αρχεία του Κράτους του Νομού Ημαθίας, τη Δημοτική Επιχείρηση Τουρισμού και τον σύλλογο Βλάχων, όλα σε κτίσματα του 19ου αιώνα.

Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η Βέροια γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της κατά τη βυζαντινή και υστεροβυζαντινή περίοδο, γεγονός που αποτυπώνεται στο πλήθος των βυζαντινών μνημείων και εκκλησιών που σώζονται μέσα στην πόλη. Μαζί με την Καστοριά είναι οι πόλεις με τους περισσοτέρους ναούς αυτών των εποχών. Σήμερα στη Βέροια υπάρχουν 48 βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί, από τους συνολικά 72 που υπήρχαν στην πόλη, και της έδωσαν κάποτε το προσωνύμιο «Μικρά Ιερουσαλήμ».

Ο ναός του Σωτήρος Χριστού,
ένας από τους πιο ενδια­φέροντες
βυζα­ντινούς ναούς της πόλης. 

Οι 39 από αυτούς τους ναούς κρύβουν μοναδικούς θησαυρούς, όπως τοιχογραφίες από εξαίρετους καλλιτέχνες, και εκπληκτική εσωτερική διακόσμηση, με ξεχωριστές επιγραφές, τέμπλα και γλυπτά, που όμοιά τους δύσκολα συναντάς στον Ελλαδικό χώρο. Δυστυχώς οι περισσότερες είναι κλειστές και μόνο ο ναός του Σωτήρος Χριστού είναι επισκέψιμος. Είναι ίσως ο ομορφότερος και σημαντικότερος ναός της Βέροιας. Χτίστηκε από τον Ξένο Ψαλιδά και η αγιογράφησή του ολοκληρώθηκε το 1315. Παραχωρήθηκε στον ιερομόναχο Ιγνάτιο Καλόθετο από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β’ Παλαιολόγο και πιθανότατα αποτέλεσε το καθολικό μονής. Τις υψηλής τέχνης τοιχογραφίες φιλοτέχνησε ο σημαντικός Θεσσαλονικιός ζωγράφος Γεώργιος Καλλιέργης. Υπάρχουν και μεταγενέστερες τοιχογραφίες του 1326 και 1355, στις οποίες μεταξύ άλλων απεικονίζεται η αρχόντισσα Μαρία Συναδηνή (ανοικτή καθημερινά εκτός Δευτέρας 08:00-15:00, τηλ. 23310 21718).

Το Βυζαντινό Μουσείο της Βέροιας,
 που στεγάζεται στον αναστηλωμένο
αλευρόμυλο Μάρκου

Αν θέλετε να περιπλανηθείτε στον βυζαντινό πολιτισμό της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας μπορείτε να επισκεφθείτε το βυζαντινό μουσείο, που στεγάζεται στον αναστηλωμένο αλευρόμυλο του Μάρκου (του 1911) στην οδό Θωμαΐδου. Στον πρώτο όροφο παρουσιάζεται η Βέροια ως περιφέρεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας και εξετάζεται η σχέση της με την Κωνσταντινούπολη, την Καστοριά και τη Θεσσαλονίκη, μέσα από έκθεση φορητών εικόνων εξαιρετικής τέχνης. Ο δεύτερος όροφος είναι αφιερωμένος στην πόλη και τη ζωή των κατοίκων (εργαστηριακή παραγωγή, οικίες, ταφικά μνημεία κ.λπ.). Ο τρίτος όροφος είναι αφιερωμένος στη θρησκευτική λατρεία με αναφορές στους ναούς της πόλης και τη διακόσμησή τους. (Το μουσείο είναι ανοιχτό 08:00-15:00, καθημερινά εκτός Δευτέρας, τηλέφωνο: 23310 29737.)

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Είναι το σημείο όπου δίδαξε ο Απόστολος Παύλος το 50 μ.Χ. που πέρασε από τη Βέροια και είναι η μοναδική ακριβής θέση που γνωρίζουμε ότι μίλησε. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τρία μαρμάρινα σκαλιά ρωμαϊκού κτίσματος, πάνω στα οποία θεωρείται ότι μίλησε ο Απόστολος. Σύμφωνα με την παράδοση οι μαθητές του Απόστολου Παύλου ξεκίνησαν από τη Βέροια για να διδάξουν τον λόγο του θεού στη Μακεδονία και την Ήπειρο.

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ­ΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ανακαινίστηκε πρόσφατα και στους χώρους του θα θαυμάσετε ευρήματα από τάφους και αρχαιολογικές θέσεις σε όλο τον νομό. Φιλοξενεί γλυπτά Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων, επιτύμβιες στήλες και την προτομή του θεού Ολγανου, μυθικού ποτάμιου θεού της Βέροιας. Ξεχωρίζει η κεφαλή Μέδουσας των Ελληνιστικών χρόνων, η οποία ήταν αναρτημένη πάνω στα τείχη της αρχαίας Βέροιας για να τρομάζει τους εχθρούς! (Πληροφορίες στο 23310 24972.)

Η Σκήτη Προδρόμου χτισμένη
πάνω από την κοιλάδα του Αλιάκμονα

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΑ ΠΕΡΙΞ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ

Γύρω από την πόλη της Βέροιας υπάρχουν πολλές όμορφες και ενδιαφέρουσες διαδρομές. Δυτικά της πόλης βρίσκεται το επιβλητικό όρος Βέρμιο, με τα μοναδικά τοπία φυσικής ομορφιάς. Μπορείτε να οδηγήσετε προς την Παναγία Σουμελά και το χωριό Καστανιά, ανάμεσα από πυκνά δάση οξιάς και βελανιδιάς. Στα νότια του βουνού οδηγεί μια ακόμη πανέμορφη διαδρομή, προς το Ξηρολίβαδο και τα παλιά βλαχολίβαδα του Βερμίου. Η καλύτερη διαδρομή αναμφισβήτητα είναι αυτή που οδηγεί στο Σέλι, με το δημοφιλές και πολυσύχναστο χιονοδρομικό του κέντρο. Ο δρόμος βόρεια της Βέροιας οδηγεί στην ιστορική μονή Δοβράς και από εκεί στο Κωστοχώρι όπου υπάρχει ο μικρός ναός του Αγίου Αθανασίου, με τοιχογραφίες Καστοριανών αγιογράφων του 15ου αιώνα. Ακολουθώντας τον δρόμο προς το φράγμα των Ασωμάτων και αφού το προσπεράσετε, ανηφορίζετε την πλαγιά μέχρι τη Μονή Τιμίου Προδρόμου, μια από τις σημαντικότερες του Νομού Ημαθίας, με μοναδική θέα στον Αλιάκμονα και την τεχνητή λίμνη. Το μοναστήρι ονομάζεται και Σκήτη Βεροίας, καθώς υπήρχαν πολλά ασκηταριά στα οποία ασκήτεψαν ο Αγιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης, ο όσιος Θεοδόσιος, ο Αγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω και ο Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος το 1326 ανακαίνισε το ιστορικό μοναστήρι. Το καθολικό που ξαναχτίστηκε το 1835 είναι τρίκλιτη βασιλική και διακοσμείται από ένα περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Αξίζει να πάτε έως την άκρη του κτιριακού συγκροτήματος, δίπλα στον κάθετο βράχο του βουνού όπου βρίσκεται το παλαιότερο σωζόμενο κτίριο της μονής, το παρεκκλήσι της Μεταμόρφωσης, με ωραίες τοιχογραφίες. Αυτό ήταν το παλαιό καθολικό που χρονολογείται στα 1622 (Ανοιχτή από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου, τηλ. 23310 22787). Ενα παρακλάδι αυτής της διαδρομής οδηγεί στον εντυπωσιακό αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας.

Η ΒΕΡΓΙΝΑ

Ενας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους και γνωστός όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στα πέρατα της γης. Η ανακάλυψη του Μανόλη Ανδρόνικου, τον Νοέμβριο του 1977, έφερε στο φως τον ασύλητο τάφο του βασιλιά Φίλιππου Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς και στοιχεία για τον μακεδονικό πολιτισμό. Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος της Μεγάλης Τούμπας περιλαμβάνει τον Τάφο του Φιλίππου, τον Τάφο του πρίγκιπα, τον Τάφο της Περσεφόνης, ένα ηρώο και τον Τάφο των ελευθέρων κιόνων. Τα ευρήματα είναι πραγματικά «βασιλικά» και περιλαμβάνουν χρυσές λάρνακες, ασημένιες τεφροδόχες, όπλα, πολύτιμες διακοσμήσεις νεκρικών κλινών, επιτύμβιες στήλες και άλλα πολλά. Γύρω από το χωριό Βεργίνα έχουν αποκαλυφθεί κι άλλοι μακεδονικοί τάφοι, αρχαία ιερά, κτίρια, μέρος από την ακρόπολη των Αιγών και βέβαια το θέατρο όπου δολοφονήθηκε ο Φίλιππος Β’ το 337 π.Χ. (Τηλ. 23310 92347)».