Επιστημονική φαντασία; Κι όμως, μια ομάδα τριών φίλων από τη Βέροια επιχειρεί να «ταξιδέψει» το Λονδίνο στις γευστικές επιλογές της αρχαίας Ελλάδας μέσα από θεματικά δείπνα, οινοποσία και ιδιαίτερες συνταγές, βασισμένες στα υλικά της αρχαιότητας με μια «πινελιά» από το σήμερα. Ο Θωμάς Ντίνας, ο Στάθης Γεωργιάδης και η Χριστίνα Χριστοδούλου είναι φίλοι εδώ και πολλά χρόνια, και παρά τις αποστάσεις που κάποτε τους χώριζαν η κοινή αγάπη για τη μαγειρική... τούς ένωσε και πάλι για την υλοποίηση του project Philosospher's Stove (Φούρνος του Φιλοσόφου). «Από τη Φιλοσοφική Λίθο των Αλχημιστών (Philosopher's Stone) έως τον... Φούρνο του Φιλοσόφου, η απόσταση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο θα νόμιζε κανείς», δηλώνει ο Στάθης Γεωργιάδης, ιστορικός ερευνητής της ομάδας, ο οποίος μίλησε στο «Εθνος» για το φιλόδοξο εγχείρημά τους. Ο ίδιος ερευνά κυρίως τις κουζίνες και τις διατροφικές συνήθειες της αρχαίας Ελλάδας. «Η εποχή των φιλοσόφων, τα διδάγματα και η παρακαταθήκη τους, ο φούρνος, η μαγειρική και τόσα άλλα, κρύβονται εδώ: σε δύο λέξεις!» υποστηρίζει. Οσο για τα άλλα μέλη της ομάδας, ο Θωμάς θεωρείται το «μεγάλο αφεντικό στην κουζίνα», ενώ η Χριστίνα, ως πρότζεκτ μάνατζερ της ομάδας, αναζητά νέες ιδέες και χώρους, ενώ έρχεται καθημερινά σε επαφή με τους υπόλοιπους συνεργάτες τους. Οι τρεις τους ταξίδεψαν πολύ, δοκιμάζοντας νέες γεύσεις, ωστόσο για την υλοποίηση της ιδέας τους δεν σκέφθηκαν άλλη πόλη εκτός από τη βρετανική πρωτεύουσα, καθώς, όπως αναφέρουν, «το γαστρονομικό Λονδίνο είναι ένας πολύ δυναμικός χώρος, γεμάτος ζωντάνια», ενώ το κοινό του είναι ανοικτό σε ιδιαίτερες γευστικές δοκιμές.
Εξάλλου, ως λάτρεις και οι ίδιοι των καλών γεύσεων, δεν θα μπορούσαν να βασίσουν το εγχείρημά τους σε οτιδήποτε άλλο πέραν του φαγητού, ενώ αυτοπροσδιορίζονται ως «λιχούδηδες», αφού θέλησαν να συνδυάσουν όχι μόνο τις δεξιότητες αλλά και τις επιθυμίες τους. Βασική πηγή έμπνευσης, στην οποία στηρίχθηκε και το πρότζεκτ, είναι η αρχαιοελληνική κουζίνα, όμως δεν περιορίζουν την έρευνά τους αποκλειστικά σε αυτήν. «Εχουμε ήδη διοργανώσει αρκετά διαφορετικά θεματικά δείπνα, από αρχαία ρωμαϊκά πιάτα έως κελτικές συνταγές και βυζαντινή κουζίνα», επισημαίνει ο Στάθης. «Για τον σχεδιασμό των θεματικών δείπνων εμπνεόμαστε επίσης από τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Μάλιστα, στα άμεσα σχέδιά μας είναι η υλοποίηση ενός δείπνου με συνταγές από τα βιβλία και την τηλεοπτική σειρά ''Game of Thrones'', αλλά και ενός δείπνου εν πλω στον Τάμεση, προσφέροντας πιάτα από το τελευταίο μενού του Τιτανικού -ελπίζοντας φυσικά σε καλύτερη κατάληξη»... Η συνήθης πρακτική του Philosopher's Stove περιλαμβάνει τη διοργάνωση θεματικών pop up κουζινών σε διάφορα μέρη, όπως εστιατόρια, παμπ, καφέ, καταστήματα ντελικατέσεν, αλλά και ανοιχτές αγορές, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και να κάνουν νέες γνωριμίες.
Συνταγές... από τη βιβλιοθήκη
Αναφορικά με τις πηγές που χρησιμοποιούνται για την άντληση των συνταγών του Philosopher's Stove, προκύπτουν έπειτα από πολύ διάβασμα: «Βιβλιοθήκες, επιστημονικές ανακοινώσεις, ειδικά βιβλία μαγειρικής και ατελείωτες δοκιμές στην κουζίνα. Κάπως έτσι γίνεται η έρευνα... Μικρές εκπλήξεις πάντα υπάρχουν, ωστόσο η μεγαλύτερη έκπληξη -ή μάλλον συνειδητοποίηση- είναι ότι 2.500 χρόνια μετά καταφέρνουμε να αναπαραστήσουμε με επιτυχία την αρχαιοελληνική κουζίνα, όσο το δυνατόν πιο πιστοί στην εποχή», τονίζει Στάθης Γεωργιάδης. Ενθουσιώδης είναι η ανταπόκριση του κοινού στα δείπνα του Philosopher's Stove. Μάλιστα δέχονται πολλές ερωτήσεις, τόσο από ανθρώπους που είναι εξοικειωμένοι με την κουζίνα όσο και από άτομα με λιγότερες ίσως γνώσεις, αλλά «μια -τρομερά ωφέλιμη- ελευθερία στη σκέψη», ενώ και οι ίδιοι προσπαθούν να βρίσκονται σε επικοινωνία μαζί τους. Αν και η Χριστίνα φροντίζει να είναι παρούσα κατά την προσέλευση του κοινού και να απαντά στις βασικές τους ερωτήσεις, «προσπαθώ να ξεκλέβω και εγώ λίγο χρόνο από την κουζίνα για να μιλήσω μαζί τους» επισημαίνει ο ερευνητής της παρέας. Τα πιάτα του Philosopher's Stove έχουν φιλοξενηθεί σε δεκάδες καταστήματα του Λονδίνου, μεταξύ των οποίων το Isle of Olive στο Μπρόντγουεϊ Μάρκετ, το Al Pancino στο Γκρίνουιτς, το Muxima στο Μπόου, το Appestat στο Εϊντζελ και το Russet στο Χάκνι Ντόουνς. Ηδη η ομάδα βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για μόνιμες συνεργασίες, «στις οποίες θα αναλαμβάνουμε την κουζίνα ποιοτικών εστιατορίων σε συγκεκριμένες ημέρες εβδομαδιαίως».
Η ευχάριστη συγκυρία, ωστόσο, αφορά τη μίνι περιοδεία που θα πραγματοποιήσουν έως τα μέσα του ερχόμενου Μαρτίου στην Ελλάδα, κατά την οποία η ομάδα θα επισκεφθεί και θα μαγειρέψει αρχαιοελληνικές συνταγές σε πέντε πόλεις, ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη και καταλήγοντας στην Αθήνα, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Βέροια, τον Βόλο και τη Λαμία.
Το μενού των αρχαίων
Αναφορικά με τη διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων, ο Στάθης Γεωργιάδης αναφέρει: «Σε γενικές γραμμές, οι αρχαίοι Ελληνες είχαν στη βάση της διατροφής τους τα δημητριακά και το ψωμί, το ελαιόλαδο, το κρέας και το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και το τυρί, τα αβγά, το μέλι, τα όσπρια, καθώς και κάποια λαχανικά και φρούτα. Συνόδευαν δε τα γεύματά τους με νερωμένο κρασί (σ.σ. οι λαοί που κατανάλωναν «καθαρό» κρασί θεωρούνταν βάρβαροι). Εντούτοις οι κατώτερες κοινωνικές ομάδες κατανάλωναν περισσότερο όσπρια, ενώ δεν είχαν συχνά το κρέας στο τραπέζι τους, εκτός εάν ευνοούνταν από τη γεωγραφική τους θέση» και καταλήγει: «Δεδομένου ότι το Philosopher's Stove δεν μπορεί να αναπαραστήσει τη γευστική παλέτα των αρχαίων Ελλήνων, δεν κάνουμε παρά απόπειρες ερμηνείας των συνταγών στη σύγχρονη πραγματικότητα και με αναφορά στον δικό μας γευστικό ορίζοντα. Παραμένουμε όσο πιο πιστοί μπορούμε στις συνταγές που βρίσκουμε μέσα από την έρευνα, πάντα μαγειρεύοντας με υλικά που χρησιμοποιούνταν στην κουζίνα της εποχής».
Εξάλλου, ως λάτρεις και οι ίδιοι των καλών γεύσεων, δεν θα μπορούσαν να βασίσουν το εγχείρημά τους σε οτιδήποτε άλλο πέραν του φαγητού, ενώ αυτοπροσδιορίζονται ως «λιχούδηδες», αφού θέλησαν να συνδυάσουν όχι μόνο τις δεξιότητες αλλά και τις επιθυμίες τους. Βασική πηγή έμπνευσης, στην οποία στηρίχθηκε και το πρότζεκτ, είναι η αρχαιοελληνική κουζίνα, όμως δεν περιορίζουν την έρευνά τους αποκλειστικά σε αυτήν. «Εχουμε ήδη διοργανώσει αρκετά διαφορετικά θεματικά δείπνα, από αρχαία ρωμαϊκά πιάτα έως κελτικές συνταγές και βυζαντινή κουζίνα», επισημαίνει ο Στάθης. «Για τον σχεδιασμό των θεματικών δείπνων εμπνεόμαστε επίσης από τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Μάλιστα, στα άμεσα σχέδιά μας είναι η υλοποίηση ενός δείπνου με συνταγές από τα βιβλία και την τηλεοπτική σειρά ''Game of Thrones'', αλλά και ενός δείπνου εν πλω στον Τάμεση, προσφέροντας πιάτα από το τελευταίο μενού του Τιτανικού -ελπίζοντας φυσικά σε καλύτερη κατάληξη»... Η συνήθης πρακτική του Philosopher's Stove περιλαμβάνει τη διοργάνωση θεματικών pop up κουζινών σε διάφορα μέρη, όπως εστιατόρια, παμπ, καφέ, καταστήματα ντελικατέσεν, αλλά και ανοιχτές αγορές, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να βρίσκονται σε διαρκή κίνηση και να κάνουν νέες γνωριμίες.
Συνταγές... από τη βιβλιοθήκη
Αναφορικά με τις πηγές που χρησιμοποιούνται για την άντληση των συνταγών του Philosopher's Stove, προκύπτουν έπειτα από πολύ διάβασμα: «Βιβλιοθήκες, επιστημονικές ανακοινώσεις, ειδικά βιβλία μαγειρικής και ατελείωτες δοκιμές στην κουζίνα. Κάπως έτσι γίνεται η έρευνα... Μικρές εκπλήξεις πάντα υπάρχουν, ωστόσο η μεγαλύτερη έκπληξη -ή μάλλον συνειδητοποίηση- είναι ότι 2.500 χρόνια μετά καταφέρνουμε να αναπαραστήσουμε με επιτυχία την αρχαιοελληνική κουζίνα, όσο το δυνατόν πιο πιστοί στην εποχή», τονίζει Στάθης Γεωργιάδης. Ενθουσιώδης είναι η ανταπόκριση του κοινού στα δείπνα του Philosopher's Stove. Μάλιστα δέχονται πολλές ερωτήσεις, τόσο από ανθρώπους που είναι εξοικειωμένοι με την κουζίνα όσο και από άτομα με λιγότερες ίσως γνώσεις, αλλά «μια -τρομερά ωφέλιμη- ελευθερία στη σκέψη», ενώ και οι ίδιοι προσπαθούν να βρίσκονται σε επικοινωνία μαζί τους. Αν και η Χριστίνα φροντίζει να είναι παρούσα κατά την προσέλευση του κοινού και να απαντά στις βασικές τους ερωτήσεις, «προσπαθώ να ξεκλέβω και εγώ λίγο χρόνο από την κουζίνα για να μιλήσω μαζί τους» επισημαίνει ο ερευνητής της παρέας. Τα πιάτα του Philosopher's Stove έχουν φιλοξενηθεί σε δεκάδες καταστήματα του Λονδίνου, μεταξύ των οποίων το Isle of Olive στο Μπρόντγουεϊ Μάρκετ, το Al Pancino στο Γκρίνουιτς, το Muxima στο Μπόου, το Appestat στο Εϊντζελ και το Russet στο Χάκνι Ντόουνς. Ηδη η ομάδα βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για μόνιμες συνεργασίες, «στις οποίες θα αναλαμβάνουμε την κουζίνα ποιοτικών εστιατορίων σε συγκεκριμένες ημέρες εβδομαδιαίως».
Η ευχάριστη συγκυρία, ωστόσο, αφορά τη μίνι περιοδεία που θα πραγματοποιήσουν έως τα μέσα του ερχόμενου Μαρτίου στην Ελλάδα, κατά την οποία η ομάδα θα επισκεφθεί και θα μαγειρέψει αρχαιοελληνικές συνταγές σε πέντε πόλεις, ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη και καταλήγοντας στην Αθήνα, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Βέροια, τον Βόλο και τη Λαμία.
Το μενού των αρχαίων
Αναφορικά με τη διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων, ο Στάθης Γεωργιάδης αναφέρει: «Σε γενικές γραμμές, οι αρχαίοι Ελληνες είχαν στη βάση της διατροφής τους τα δημητριακά και το ψωμί, το ελαιόλαδο, το κρέας και το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και το τυρί, τα αβγά, το μέλι, τα όσπρια, καθώς και κάποια λαχανικά και φρούτα. Συνόδευαν δε τα γεύματά τους με νερωμένο κρασί (σ.σ. οι λαοί που κατανάλωναν «καθαρό» κρασί θεωρούνταν βάρβαροι). Εντούτοις οι κατώτερες κοινωνικές ομάδες κατανάλωναν περισσότερο όσπρια, ενώ δεν είχαν συχνά το κρέας στο τραπέζι τους, εκτός εάν ευνοούνταν από τη γεωγραφική τους θέση» και καταλήγει: «Δεδομένου ότι το Philosopher's Stove δεν μπορεί να αναπαραστήσει τη γευστική παλέτα των αρχαίων Ελλήνων, δεν κάνουμε παρά απόπειρες ερμηνείας των συνταγών στη σύγχρονη πραγματικότητα και με αναφορά στον δικό μας γευστικό ορίζοντα. Παραμένουμε όσο πιο πιστοί μπορούμε στις συνταγές που βρίσκουμε μέσα από την έρευνα, πάντα μαγειρεύοντας με υλικά που χρησιμοποιούνταν στην κουζίνα της εποχής».