Απλά θα υπάρχουν υφέσεις και εξάρσεις. Η «τέχνη» του γιατρού φαίνεται στο κατά πόσο διατηρεί τον έλεγχο της νόσου και επιμηκύνει την περίοδο των υφέσεων. Κνησμός, φαγούρα δηλαδή, και ατοπική δερματίτιδα πάνε χέρι-χέρι. Στην ήπια μορφή έχουμε μόνο ξηροδερμία. Στις πιο έντονες μορφές βλέπουμε κοκκινίλες, μικρά εξανθήματα (βλατίδες), κρούστες αλλά και βλάβες που προκαλεί το ίδιο το παιδί με το «ξύσιμο». Ανάλογα με την ηλικία αλλάζει η κατανομή των βλαβών. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα των βρεφών με κόκκινα και «σκασμένα» μάγουλα. Άλλα και οι αγκώνες, τα γόνατα, ο κορμός, το πρόσωπο (γύρω από το στόμα, βλέφαρα) είναι κάποιες άλλες χαρακτηριστικές θέσεις. Προσοχή όμως! Αν η παραπάνω εικόνα εμφανιστεί πριν τους 2 πρώτους μήνες ζωής ή επιμένει, παρά την κατάλληλη θεραπεία, θα πρέπει να σκεφτόμαστε εναλλακτικές διαγνώσεις, π.χ. ανοσοανεπάρκειες.
Πολύ συχνά υπάρχει κάποιος γονιός με ιστορικό αλλεργίας. Συχνά υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση ελαττωματικού δερματικού φραγμού που συγκρατεί υγρασία και διατηρεί το δέρμα μαλακό. Η αντιμετώπιση βασίζεται στο απαράβατο τρίπτυχο: περιποίηση-ενυδάτωση, κατάλληλα προϊόντα μπάνιου και θεραπεία (αρκούν συνήθως οι τοπικές αλοιφές, στοχευμένα για συγκεκριμένα διαστήματα). Κυριότερη αιτία αποτυχίας της; Η κακή συμμόρφωση παιδιού και οικογένειας και η κόπωση μετά από ένα αρχικό ενθουσιασμό.
Εδώ έγκειται όμως ο ρόλος του αλλεργιολόγου. Πρέπει να εξηγήσει ότι δεν πρέπει να βλέπουμε τη νόσο στατικά, ούτε απλά ως ζήτημα αισθητικής. Η ατοπική δερματίτιδα, το έκζεμα, είναι συχνά το πρώτο σκαλοπάτι μιας πορείας που μπορεί να δώσει κάποια τροφική αλλεργία και ίσως αργότερα αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα. Απλά γιατί το γεμάτο ρωγμές δέρμα αποτελεί μια ανοιχτή πύλη εισόδου για ίχνη τροφών που υπάρχουν στο περιβάλλον αλλά και για αεροαλλεργιογόνα. Το ανοσοποιητικό όμως δεν είναι συνηθισμένο να βλέπει τα στοιχεία που αναφέραμε από αυτήν την οδό και αντιδρά άναρχα, παράγοντας «άλλο έργο», αλλεργία δηλαδή. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα παιδιά με τροφικές αλλεργίες είχαν έκζεμα (το αντίθετο, παρά το ότι πιστεύεται, δηλαδή ότι κάποια τροφή προκαλεί το έκζεμα, δεν είναι τόσο συχνό).
Ο γιατρός, ειδικά σε χρόνια νοσήματα, θα πρέπει να εμπνέει και να επιτυγχάνει τη συμπόρευση ασθενούς και οικογενειακού περιβάλλοντος, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Έτσι και στην ατοπική δερματίτιδα πρέπει να δρα καταλυτικά προσπαθώντας να διακόψει μια φυσική πορεία δυσάρεστων εξελίξεων.
Αλλεργιολόγος ΠΑΙΔΩΝ - ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Καραντουμάνης Αρ. Δημήτρης
