«Τι είναι η κρίση»;
Γενικότερα προκύπτει ότι τα περισσότερα παιδιά συνδέουν την οικονομική κρίση με την έλλειψη χρημάτων, την αδυναμία εξόφλησης λογαριασμών και την έλλειψη βασικών αγαθών. Υπάρχουν οικογένειες εδώ στη Βέροια, που δεν έχουν λεφτά να πληρώσουν τη ΔΕΗ και έτσι κόβεται το ρεύμα, μερικές οικογένειες κλέβουν ρεύμα και μερικές ζουν με κεριά. Άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα και ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και τα προβλήματα που κάποτε μας φαίνονταν απίστευτα να συμβούν, τώρα συνάνθρωποί μας τα βιώνουν καθημερινά.
«Λιγότερα ταξίδια και δώρα»
Τα πρώτα πράγματα, που σύμφωνα με τα παιδιά, θυσιάζουν οι γονείς τους, για να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση είναι οι διακοπές και τα ταξίδια, οι αγορές παιχνιδιών και οι εκδηλώσεις ψυχαγωγίας. Από τότε που ήλθε η οικονομική κρίση στην οικογένεια πολλών παιδιών, μειώθηκαν αισθητά πολλά πράγματα.
«Κόβονται εξωσχολικές/ αθλητικές δραστηριότητες για 1 στα 6 παιδιά»
Ένα στα έξι παιδιά αναγκάζεται να διακόψει εξωσχολικές εκπαιδευτικές και αθλητικές δραστηριότητες, λόγω αδυναμίας των γονέων να πληρώσουν.
Ωστόσο, πολλά παιδιά δείχνουν να αντιλαμβάνονται πλήρως τις δυσκολίες της οικογενειακής τους κατάστασης και προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
«Φόβος για το άγνωστο»
Τα παιδιά στο σύνολό τους αντιμετωπίζουν με φόβο και ανησυχία το μέλλον, πιστεύουν ότι μελλοντικά θα δυσκολέψει κι άλλο η κατάσταση και ανησυχούν για πιθανή ανεργία των γονέων τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν νεαροί μαθητές: «Φοβόμαστε μη χειροτερέψουν τα πράγματα και δεν έχουμε ούτε σπίτι, ούτε φαΐ, ούτε τίποτα». «Έχουμε πολλές ανησυχίες, γιατί οι γονείς μας δουλεύουν και παίρνουν ψίχουλα και αν τα πάρουν φυσικά» είναι κάποιες από τις περιγραφές.
«Δυσανάλογος της ηλικίας ψυχολογικός φόρτος»
Τα παιδιά μέσα από τις απαντήσεις τους δείχνουν ότι αντιλαμβάνονται την κοινωνική αδικία που πλήττει τους πιο αδύναμους, βιώνουν τα ίδια εσωτερικές συγκρούσεις, νιώθουν ότι δε μπορούν να αντιμετωπίσουν τα κοινωνικά προβλήματα, παρόλο που δεν τους αναλογούν τέτοιες ευθύνες, εσωτερικεύουν συναισθήματα θλίψης και ενοχών για τους συνανθρώπους, μοιράζονται ψυχολογικά την κατάσταση την οποία βιώνουν, εκφράζοντας μία μορφή ενσυναίσθησης.
«Δυσκολίες και στο σχολείο»
Στις περιγραφές των παιδιών αναφέρονται συχνά, καθημερινές εικόνες από το σχολείο τους, με συμμαθητές, οι οποίοι δυσκολεύονται οικονομικά. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται, επίσης, ότι και το ίδιο το σχολείο αντιμετωπίζει προβλήματα λειτουργίας λόγω της οικονομικής κρίσης και γι αυτό προτείνουν- μεταξύ άλλων- δωρεάν σίτιση και δωρεάν συμμετοχή των μαθητών στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που απαιτούν πρόσθετη οικογενειακή δαπάνη (εκπαιδευτικές εκδρομές, επισκέψεις κ.λπ).
«Πιστεύω ότι άμα το σχολείο μειώσει τα χρήματα που πρέπει να πληρώνουμε λίγο, τότε οι οικογένειες δεν θα έχουν τόσα έξοδα», προτείνει μαθητής, ενώ ένας άλλος σημειώνει ότι «μπορεί το σχολείο να κάνει ένα συσσίτιο ή να μειώσει τις τιμές στα κυλικεία».
«Ποιος φταίει;»
Αναζητώντας τις αιτίες της οικονομικής κρίσης τα παιδιά θεωρούν ως υπευθύνους, αυτούς που ασκούν την εξουσία και προτείνουν «να πάρουν τα λεφτά από τους πλούσιους και να τα μοιράσουν στους φτωχούς» ή «να ενωθούμε όλοι μαζί όπως τότε το 1821 και να κάνουμε μία δημοκρατική επανάσταση».
«Εκδήλωση άγχους με ψυχοσωματικά συμπτώματα»
Συνοψίζοντας τις απαντήσεις των παιδιών, θα λέγαμε πως τα παιδιά αντιλαμβάνονται την οικονομική κρίση με ευαισθησία, αναλαμβάνοντας σε πολλές περιπτώσεις να «σηκώσουν» ένα δυσανάλογο βάρος, που δεν αντιστοιχεί στην τρυφερή ηλικία τους και που μπορεί να διαταράξει τη συναισθηματική τους ισορροπία.
Μάλιστα τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει μια οικογένεια κάποιου μαθητή κατά κανόνα μεταφέρονται στο σχολείο και επηρεάζουν τις επιδόσεις του και τη συμπεριφορά του γενικότερα.
Επίσης, το έντονο άγχος συχνά αποκτά και ψυχοσωματικά χαρακτηριστικά. Υπάρχει μια διαπίστωση ότι πάρα πολύ συχνά, τα παιδιά διαμαρτύρονται για πόνο στην κοιλιά
«Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην αποφόρτιση»
Η άμβλυνση των συναισθηματικών προβλημάτων και κοινωνικών ανισοτήτων που προκαλεί η οικονομική κρίση, είναι ο κοινωνικός ρόλος που καλείται να διαδραματίσει σήμερα το σχολείο. Ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού είναι πολύ σημαντικός, αφορά πέρα από το γνωστικό πεδίο και τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού, πρέπει να φροντίζει να είναι και χαρούμενο και ήρεμο. Όταν ένα παιδί βιώνει την οικονομική κρίση μέσα από τις εμπειρίες στο σπίτι του, αυτό θα του δημιουργήσει προβλήματα στις σχολικές επιδόσεις, δημιουργώντας εκπαιδευτικές ανισότητες μέσα στην ίδια την τάξη.
Όλοι μας έχουμε κοινωνική υποχρέωση να δώσουμε προτεραιότητα στα παιδιά που βιώνουν τις συνέπειες της κρίσης, να αναδείξουμε τα προβλήματά τους, να αναζητήσουμε λύσεις, να υπάρχει μία ανοιχτή συζήτηση και μία διαρκής επεξεργασία των κοινωνικών ζητημάτων μέσα στην τάξη, γιατί το σχολείο δεν είναι μόνο γνώση, αλλά πρέπει να προωθεί τις ανάγκες όλων των παιδιών και την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και να προάγει την ψυχική ανθεκτικότητα των μελών του και κυρίως να δίνει μηνύματα αισιοδοξίας.
.jpg)
