Ο τίτλος είναι στίχος τραγουδιού. Νομίζω πως δεν είμαι ο μόνος που το σκέφτεται πλέον. Όντως η Ελλάδα είναι, δυστυχώς πλέον, μια χώρα που οι άνθρωποι χαμογελούνε σπάνια. Δεν ξέρω ποιος φταίει, φταίει η συγκυρία, φταίνει οι πολιτικοί, φταίει το σύστημά μας, φταίμε εμείς οι ίδιοι, φταίνει οι ξένοι, φταίει η νοοτροπία μας, πραγματικά δεν ξέρω και δεν με νοιάζει. Τη στιγμή που μια χώρα καταρρέει μπροστά στα μάτια μας, δεν έχει καμιά σημασία ποιος φταίει τώρα, σημασία έχει... να την κάνουμε να ξαναπατήσει στα πόδια της, και μετά να τιμωρήσουμε το φταίχτη. Κάνουμε σημαντικά λάθη σε αυτό το σημείο, και σπαταλάμε την ενέργεια και τη σκέψη μας εκεί που δεν πρέπει. Συνεχείς καβγάδες σε κοινοβούλιο και τηλεοπτικά παράθυρα, ξύλο και χάος πολλές φορές στο δρόμο, - τη στιγμή που χρειάζεται ομόνοια, - πολιτική ανωριμότητα σε βαθμό ανοησίας την πιο κρίσιμη στιγμή, χαρακτηριστικά που μας κρατούν καθηλωμένους, κρατούν το μυαλό μας φανατισμένο και θολωμένο, και δεν αναζητούμε καμία λύση για να βγει η χώρα από αυτόν το γολγοθά. Δεν προτείνω συγκεκριμένες λύσεις οικονομοτεχνικού χαρακτήρα, είναι αρκετά εξειδικευμένο και δεν έχω και τη γνώση, αυτό όμως που θέλω να πω είναι πως βρισκόμαστε σε λάθος κατεύθυνση, συλλογικά ως έθνος. Πρώτα πρέπει να βρούμε τη σωστή κατεύθυνση και μετά να βρούμε και τις λύσεις μέσα σε αυτήν, χρειάζεται μια ιεραρχία που θα ξεκινήσει από το πολιτικό σύστημα και θα φτάσει ως τον τελευταίο Έλληνα.
Ασφαλώς είναι σημαντικό το ποιος φταίει για μια χώρα που οι κοινωνικές δομές εξαφανίζονται, που η οικονομική ζωή φθίνει, που οι άνθρωποί της γίνονται φτωχοί, οι ηλικιωμένοι της εξευτελίζονται, και τα παιδιά της χάνουν το μέλλον τους. Αλλά για να τιμωρήσουμε το φταίχτη πρέπει πρώτα να λύσουμε όλα τα προαναφερθέντα χωρίς να αναλωνόμαστε σε συνεχείς καβγάδες για το παρελθόν. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να μη χαθεί αυτό το μέλλον μας, αυτό το ελληνικό και συλλογικό μέλλον που μας αφορά όλους είτε είμαστε δεξιοί είτε αριστεροί, είτε θρησκευόμενοι είτε άθεοι, είτε μεγάλοι είτε μικροί. Και μετά θα βρούμε και το φταίχτη.
Αν με ρωτούσε κάποιος πριν από κάποιο καιρό αν η Ελλάδα αντιμετωπίζει ανθρωπιστική κρίση θα απαντούσα με επιφύλαξη όχι. Αν με ρωτούσε σήμερα θα απαντούσα με σιγουριά ναι. Εδώ ακριβώς είναι η πηγή του προβλήματος σε μια χώρα που καταρρέει μαζικά σε κοινωνικό επίπεδο. Το πρόβλημα ξεκίνησε ως οικονομικό και το αντιμετωπίσαμε ως οικονομικό. Δε λέω αν το αντιμετωπίσαμε με τη σωστή συνταγή, δεν με νοιάζει, το αντιμετωπίσαμε οικονομικά. Το πρόβλημα φυσικά στην πορεία έγινε κοινωνικό, ανθρωπιστικό. Το λάθος μας. Εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε οικονομικά ένα πρόβλημα που έγινε βαθιά οικονομικό. Αυτό μπορεί να μας στοιχίσει απίστευτα, και δε θα μας στοιχίσει σε λεφτά, αλλά σε πολύ πιο πολύτιμα πράγματα. Θα μας στοιχίσει σε αξιοπρέπεια, περηφάνια και όνειρα του λαού μας. Φυσικά θα μου πει κάποιος πως αν λύσουμε το πρόβλημα οικονομικά θα λυθεί και κοινωνικά μιας και είναι συνάρτηση, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Μπορεί να πάρει καιρό να λύθει, χρόνια ή και δεκαετίες, και τα κοινωνικά προβλήματα δεν αντέχουν τόσο. Χρειάζονται άπειρες προσωρινές λύσεις για να στηριχτούν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όχι τόσο από υλική άποψη αλλά να υπάρχει η ιδέα πως δεν είναι αποκομμένες, πως κανείς δεν είναι μόνος. Η Ελλάδα πρέπει να ανασυγκροτηθεί τώρα πρώτα από όλα κοινωνικά, υπάρχουν τεράστια προβλήματα τα οποία φυσικά καθρεφτίζονται στιγνά στις χιλιάδες αυτοκτονίες, ας μην κλείνουμε τα μάτια, καλές οι οικονομικές συνταγές, αλλά οι πολύ μακροπρόθεσμες μπορεί να μη βοηθήσουν ποτέ αυτόν που έχει ανάγκη τώρα.
Ασφαλώς είναι σημαντικό το ποιος φταίει για μια χώρα που οι κοινωνικές δομές εξαφανίζονται, που η οικονομική ζωή φθίνει, που οι άνθρωποί της γίνονται φτωχοί, οι ηλικιωμένοι της εξευτελίζονται, και τα παιδιά της χάνουν το μέλλον τους. Αλλά για να τιμωρήσουμε το φταίχτη πρέπει πρώτα να λύσουμε όλα τα προαναφερθέντα χωρίς να αναλωνόμαστε σε συνεχείς καβγάδες για το παρελθόν. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να μη χαθεί αυτό το μέλλον μας, αυτό το ελληνικό και συλλογικό μέλλον που μας αφορά όλους είτε είμαστε δεξιοί είτε αριστεροί, είτε θρησκευόμενοι είτε άθεοι, είτε μεγάλοι είτε μικροί. Και μετά θα βρούμε και το φταίχτη.
Αν με ρωτούσε κάποιος πριν από κάποιο καιρό αν η Ελλάδα αντιμετωπίζει ανθρωπιστική κρίση θα απαντούσα με επιφύλαξη όχι. Αν με ρωτούσε σήμερα θα απαντούσα με σιγουριά ναι. Εδώ ακριβώς είναι η πηγή του προβλήματος σε μια χώρα που καταρρέει μαζικά σε κοινωνικό επίπεδο. Το πρόβλημα ξεκίνησε ως οικονομικό και το αντιμετωπίσαμε ως οικονομικό. Δε λέω αν το αντιμετωπίσαμε με τη σωστή συνταγή, δεν με νοιάζει, το αντιμετωπίσαμε οικονομικά. Το πρόβλημα φυσικά στην πορεία έγινε κοινωνικό, ανθρωπιστικό. Το λάθος μας. Εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε οικονομικά ένα πρόβλημα που έγινε βαθιά οικονομικό. Αυτό μπορεί να μας στοιχίσει απίστευτα, και δε θα μας στοιχίσει σε λεφτά, αλλά σε πολύ πιο πολύτιμα πράγματα. Θα μας στοιχίσει σε αξιοπρέπεια, περηφάνια και όνειρα του λαού μας. Φυσικά θα μου πει κάποιος πως αν λύσουμε το πρόβλημα οικονομικά θα λυθεί και κοινωνικά μιας και είναι συνάρτηση, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Μπορεί να πάρει καιρό να λύθει, χρόνια ή και δεκαετίες, και τα κοινωνικά προβλήματα δεν αντέχουν τόσο. Χρειάζονται άπειρες προσωρινές λύσεις για να στηριχτούν ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όχι τόσο από υλική άποψη αλλά να υπάρχει η ιδέα πως δεν είναι αποκομμένες, πως κανείς δεν είναι μόνος. Η Ελλάδα πρέπει να ανασυγκροτηθεί τώρα πρώτα από όλα κοινωνικά, υπάρχουν τεράστια προβλήματα τα οποία φυσικά καθρεφτίζονται στιγνά στις χιλιάδες αυτοκτονίες, ας μην κλείνουμε τα μάτια, καλές οι οικονομικές συνταγές, αλλά οι πολύ μακροπρόθεσμες μπορεί να μη βοηθήσουν ποτέ αυτόν που έχει ανάγκη τώρα.